Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

Ο παραλογισμός των δημοσκοπήσεων

Από τον ΕΥΓΕΝΙΟ ΑΡΑΝΙΤΣΗ
Η βιομηχανία των δημοσκοπήσεων επιμένει σταθερά σε ορισμένους γελοίους παραλογισμούς που συν τω χρόνω έχουν γίνει καθεστώς, περνώντας εντέλει απαρατήρητοι, σαν κάτι το αυτονόητο.

Ισως ο ίδιος ο παραλογισμός των απαντήσεων -παράδειγμα η προτίμηση των πολιτών στο δικομματισμό, τη στιγμή που οι ίδιοι αυτοί πολίτες δηλώνουν παντοιοτρόπως ότι τον θεωρούν χρεοκοπημένο-, ίσως λοιπόν ο παραλογισμός των απαντήσεων να είναι υπερβολικά ηχηρός ώστε να μην περισσεύει αγανάκτηση για τον παραλογισμό που χαρακτηρίζει την παρουσίασή τους.


ΕΤΣΙ, στο γκάλοπ της MRB, που δημοσιοποιήθηκε πριν από τρεις μέρες, αξιοποιείται για μιαν ακόμη φορά η πραγματικά αλλόκοτη διάρθρωση του περίφημου ερωτήματος αναφορικά με το ποιο πολιτικό πρόσωπο θα ήταν το «καταλληλότερο» (συγκριτικός βαθμός) για τη θέση του....πρωθυπουργού, χάρη στην οποία μαθαίνουμε ότι το 33% εγκρίνει τον Παπανδρέου, το 24,7% τον Σαμαρά, το 37,2% «κανέναν» (!) και το 5,2% «άλλον». Ομολογουμένως, ένας μαθητής της δευτέρας Δημοτικού θα αντιλαμβανόταν αμέσως ότι, όταν απαντάς «κανένας», κατ' ουσίαν (όσο και τυπικά) αποφεύγεις να απαντήσεις στο ερώτημα «ποιος είναι ο πιο κατάλληλος» αφού, οφθαλμοφανώς, το τελευταίο υποδεικνύει επιλογή ανάμεσα σε προτεινόμενες λύσεις: ποιος είναι πιο κατάλληλος απ' τους υπάρχοντες υποψηφίους. Διαφορετικά, η ερώτηση στερείται νοήματος. Επιπλέον, η θεώρηση δύο ή περισσότερων υποψηφίων ως απολύτως ισοδύναμων (οπότε θα είχες το δικαίωμα να απαντήσεις «κανένας») είναι λογικά και μαθηματικά αδύνατη, εφόσον πάντοτε ο ένας θα είναι έστω και κατ' ελάχιστον καλύτερος απ' τον άλλο: επομένως, το να δώσει κάποιος την απάντηση «Κανένας» δεν διαφέρει σε τίποτα απ' το να αρνηθεί να απαντήσει.


ΑΞΙΖΕΙ άλλωστε να βυθομετρηθεί το περιεχόμενο της απάντησης «Δεν ξέρω /Δεν απαντώ». Καμία αντίρρηση για το «Δεν απαντώ»· όμως το «Δεν ξέρω»; Εχουμε εδώ την υποτιθέμενη στάση ενός πολίτη που φέρεται να αγνοεί το ποιος θα ήταν ο «καταλληλότερος» κ.τ.λ., λες και αυτό θα μπορούσε ποτέ να αποτελεί ζήτημα γνώσης. Μα, επιτέλους, ποιον ανθρώπινο τύπο περιγράφουν όταν μας λένε ότι απάντησε «Δεν ξέρω»; Η απάντηση, πολύ απέχοντας (και ίσως σκόπιμα) απ' το να καταγράφεται με οιανδήποτε ειλικρινή μορφή, π.χ. «Δεν θέλω να το σκέφτομαι», «Δεν μ' ενδιαφέρει», «Δεν μπορώ να συγκρίνω» και τα παρόμοια, περιορίζεται ειδικά σε μια δεδηλωμένη άγνοια, λες και η απόφαση εκείνου που ρωτήθηκε εξαρτιόταν απ' την ενημέρωση την οποία αυτός είχε, και όχι από την κρίση του.

ΕΝ ΟΛΙΓΟΙΣ, ο πολίτης σκιαγραφείται στους πίνακες των ποσοστών σαν αυτό που το πολιτικοτηλεοπτικό σύστημα τον ήθελε ανέκαθεν να είναι: θετικός αγωγός της «πληροφορίας» και υποκείμενο αλλεπάλληλων αυτοματισμών, οι οποίοι, μάλιστα, ξανασερβίρονται ως απόδειξη καλοπροαίρετης προσφυγής στην κοινή γνώμη και διευρυμένης δημοκρατίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου