Πέμπτη 30 Ιουνίου 2011

Το μπλουζ του Αποχωρισμού


Στίχοι - Μουσική: Παύλος Σιδηρόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Παύλος Σιδηρόπουλος
Άλλες ερμηνείες : Αλκίνοος Ιωαννίδης

Απόψε πόσο μόνος να 'μαι
Και συ να λείπεις μακριά
Σαν να 'ταν τώρα το θυμάμαι
Το τελευταίο όταν μου πες έχε γεια

Ήτανε τρεις θυμάμαι Απρίλη
Κάποια Δευτέρα ερωτική
Κι ήτανε κάπου προς το δείλι
Όταν δακρύσαμε στο τελευταίο φιλί

Μεγάλωσες μες στα σαλόνια και έμαθες
Στο πάρκο με τα περιστέρια
Με τον αλήτη που 'μπλεξες τι γύρευες
Αφρόψαρο στα φουσκονέρια

Κάποτε κύλαγε το αίμα
Μέσα στις φλέβες μας καυτό
Τώρα συμβόλαιο με το ψέμα
Έχουμε κάνει εσύ εκεί και γω εδώ

Μ' αυτή τη νύχτα ώρα μια
Όπου κι αν είσαι θα αισθανθείς
Το κάλεσμα μου σαν μια υποψία
Μες στο σκοτάδι στα τυφλά να σε καλεί

Μεγάλωσες μες στα σαλόνια και έμαθες
Στο πάρκο με τα περιστέρια
Με τον αλήτη που 'μπλεξες τι γύρευες
Αφρόψαρο στα φουσκονέρια

(Η "άλλη" πλευρά του Παύλου Σιδηρόπουλου, με μια φωνή και ερμηνεία που σου προκαλεί συγκίνηση από την καταπληκτική ευαισθησία που αποπνέει)
Διαβάστε περισσότερα...

Τετάρτη 29 Ιουνίου 2011

Χαμένος χρόνος



Νικημένος δεν υπάρχει,
δίχως να παλέψει πρώτα
Και πριν όλα καν αρχίσουν,
δεν μπορεί να σβήνουν
Θυσιάζονται αγάπες,
εξατμίζονται οι χαρές μας
Στο βωμό μιας λογικής
φωτιά κι έπειτα στάχτη...

Θολά τα όνειρα μου πια,
Παράξενο να είσαι μόνος...
Μα όσο κι αν θέλω να κοιτώ,
Το άδειο βλέμμα σου
χαμένος χρόνος...

Κι όταν ελπίζω, μονομιάς,
με φέρνεις πάλι πίσω
Μάγισσες πλάνες οι στιγμές,
πού σβήνουν στο ημίφως...
Ελπίδα, πόρνη ημίγυμνη,
στοιχειώνει πια τον ύπνο μου
Κι όταν χαράζει με ξυπνά,
με φτύνει και με διώχνει....

Θολά τα όνειρα μου πια,
Παράξενο να είσαι μόνος...
Μα όσο κι αν θέλω να κοιτώ,
Το άδειο βλέμμα σου
χαμένος χρόνος

Στίχοι - Μουσική: Θοδωρής Τσιρώνης
Πρώτη εκτέλεση: NORMA the band
Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη 28 Ιουνίου 2011

Το όραμα ξεθώριασε

Του Μιχάλη Μητσού
Ο Νόρμπερτ Σβάιγκερ έζησε μεγάλες στιγμές στα 34 χρόνια που υπηρέτησε στις Βρυξέλλες, μέχρι το 2003 οπότε συνταξιοδοτήθηκε από τη θέση του γραμματέα Τύπου. Ο γερμανός διπλωμάτης βρέθηκε δίπλα σε μεγάλες φυσιογνωμίες όπως ο Ντελόρ, ο Κολ, ο Μιτεράν και η Θάτσερ και έζησε ομηρικούς καβγάδες με τη Βρετανία για οικονομικά ζητήματα. Παίζονταν σπουδαία πράγματα τότε, και το πιο σπουδαίο απ' όλα ήταν η ασφάλεια και η ειρήνη στην Ευρώπη.


Εχοντας πατήσει πια τα 70, ο Σβάιγκερ επέστρεψε την περασμένη εβδομάδα στη βελγική πρωτεύουσα για να δει πώς είναι μια σημερινή Σύνοδος Κορυφής. Και δεν έκρυψε την απογοήτευσή του. «Η ιστορική ιδέα έχει ξεθωριάσει», είπε στην Ομπζέρβερ. Αντί για υψηλά ιδανικά και περισσότερη Ευρώπη, οι ηγέτες συζητούσαν για την επιβίωση του ευρωπαϊκού σχεδίου. Αντί για ανάπτυξη, περιορίζονταν στη σταθερότητα. Φταίει βέβαια η αγωνία για την έκβαση της ελληνικής κρίσης, ή μάλλον της ευρωπαϊκής κρίσης του χρέους. Για τον Σβάιγκερ, όμως, υπάρχει και ένας άλλος παράγων: το μεταπολεμικό αίσθημα ενοχής των Γερμανών, που τροφοδότησε σε μεγάλο βαθμό το ευρωπαϊκό σχέδιο, δεν οδηγεί πια τους νέους Γερμανούς να αντιμετωπίζουν την Ευρώπη όπως την αντιμετώπιζαν οι .......γονείς τους και οι παππούδες τους. «Η νέα γενιά, που μόλις τελείωσε το σχολείο, δεν έχει τέτοιες μνήμες. Με τη χώρα τους να είναι ενωμένη και τον κομμουνισμό να ανήκει στο παρελθόν, οι Γερμανοί δεν φοβούνται πια το ξέσπασμα ενός πολέμου. Και όπως το αρχικό raison d'être της Ευρώπης έχει εξαφανιστεί, η Γερμανία είναι όλο και πιο απρόθυμη να αποτελεί τον ταμία της Ευρώπης».


Ο βετεράνος γερμανός διπλωμάτης δεν είναι, βέβαια, ο μόνος που βλέπει με θλίψη το ευρωπαϊκό όνειρο να σβήνει. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση τελειώνει», δήλωσε πρόσφατα ο Σερ Στίβεν Ουόλ, πρώην πρεσβευτής της Βρετανίας επί Τζον Μέιτζορ και Τόνι Μπλερ και ένθερμος ευρωπαϊστής. «Στο κάτω κάτω, λίγοι θεσμοί ζουν για πάντα». Οι εξελίξεις στο μέτωπο του ευρώ είναι ασφαλώς οι πιο δραματικές. Εξίσου ισχυρές ενδείξεις της ευρωπαϊκής αποσύνθεσης παρατηρούνται όμως και σε άλλα μέτωπα. Η Ιταλία ζήτησε πριν από μερικές ημέρες κατάπαυση των εχθροπραξιών στη Λιβύη προκειμένου να δημιουργηθούν ανθρωπιστικοί διάδρομοι (στην πραγματικότητα, όμως, για να αναζητηθεί μια διέξοδος στο στρατιωτικό αδιέξοδο). Το δανικό Κοινοβούλιο ετοιμάζεται να ψηφίσει την επιστροφή των μεθοριακών ελέγχων, να καταργήσει δηλαδή στην πράξη τη Συνθήκη Σένγκεν.

Η εθνικιστική Δεξιά και οι παγκόσμιες αγορές ομολόγων νίκησαν, έγραφε τις προάλλες ο Μάρτιν Κετλ στην Γκάρντιαν. Οι διεθνιστές Σοσιαλδημοκράτες και Χριστιανοδημοκράτες έχασαν. Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν προσπαθούν μόνο να αποτρέψουν μια χρεοκοπία της Ελλάδας, αλλά και μια χρεοκοπία ολόκληρου του ευρωπαϊκού οράματος. Και αν είναι να γίνει, τουλάχιστον να γίνει συγκροτημένα και οργανωμένα. 

tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Κυριακή 26 Ιουνίου 2011

Η τραπεζαρία του...

Του Ρούσου Βραννά
Η τραπεζαρία του...
... έχει μόνο καλά έπιπλα. Σαν να δείχνουν μια άνετη ζωή. Ομως τα φαινόμενα απατούν. Οταν τον επισκέφθηκε και συζήτησε μαζί του η δημοσιογράφος Κολέτ Ντάγκλας - Χομ, κάπου στη Σκωτία, γρήγορα κατάλαβε πως δεν ήταν παρά ακόμη ένας από εκείνους που δεν είχαν φανταστεί ποτέ πως θα παγιδεύονταν έτσι στα γεράματά τους: η σύνταξή του μένει σταθερή, όχι όμως και οι λογαριασμοί.

Τα παράθυρα...

... μπάζουν. Και η στέγη πρέπει να φτιαχτεί προτού φτάσουν οι βροχές. Αποφάσισε να βγάλει το σπίτι του στο σφυρί, αλλά μένει εδώ και μήνες στα αζήτητα. «Κάτι έπρεπε να κάνω», λέει. «Δεν αντέχω πια να μένω εδώ, αλλά δεν βρίσκω αγοραστή. Και βουλιάζω στα χρέη». Δεν είναι ο μοναδικός. Τον τελευταίο καιρό, η δημοσιογράφος της σκωτσέζικης εφημερίδας «Χέραλντ» πέφτει συνέχεια πάνω σε τέτοιους ανθρώπους, ανθρώπους που δεν θα περίμενε κανείς να είχαν πληγεί τόσο πολύ από την οικονομική κρίση. Μιλούν για πράγματα που θα ήθελαν αλλά που δεν μπορούν πια να αγοράσουν, ψωνίζουν με το χαρτί και το μολύβι στο χέρι, σφίγγουν το ζωνάρι. Μερικές φορές, εκείνα που δεν λένε είναι τα πιο σημαντικά. Κανείς δεν μου μιλάει για διακοπές, λέει........η δημοσιογράφος. Κανείς δεν λέει πως έκοψε τις βόλτες με το αυτοκίνητο κι ας γράφουν οι εφημερίδες πως τρεις στους τέσσερις Βρετανούς δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με την ακρίβεια των καυσίμων. «Υπομένουν τις στερήσεις με σφιγμένα τα δόντια», γράφει η Ντάγκλας - Χομ. «Πολλοί αναγκάζονται να διαλέξουν ανάμεσα σε ένα ρούχο ή μια επίσκεψη στο κομμωτήριο. Δεν βλέπουν φως. Φοβούνται για τη δουλειά τους. Μετρούν και τη δεκάρα».

Το μέγεθος...
... αυτής της κρίσης είναι πρωτοφανές. Δεν δυσκολεύονται μόνο αυτοί που είναι εδώ και χρόνια άνεργοι ή εκείνοι που έχουν πολύ χαμηλά εισοδήματα. Η κρίση πλήττει και ανθρώπους που ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ευάλωτοι οικονομικά. Ανθρώπους που ποτέ άλλοτε δεν είχαν καν διανοηθεί πως κάποτε θα αναγκάζονταν κι αυτοί να χτυπήσουν την πόρτα της πρόνοιας. Ακουγαν βέβαια για κυβερνητικά μέτρα και περικοπές, αλλά πίστευαν ότι δεν θα έφταναν ποτέ σε αυτούς. Σαν να βρίσκονταν στο απυρόβλητο, επειδή είχαν συνηθίσει να ζουν στη μεγάλη και ασφαλή «νησίδα της μεσαίας τάξης», από την οποία αντλούσαν δύναμη και ψηφοφόρους όλες οι κυβερνήσεις. Δεν φαντάζονταν ποτέ πως αυτές οι κυβερνήσεις θα τους παρέδιδαν κάποτε στις φιλανθρωπικές οργανώσεις. Η «πελατεία» αυτών των οργανώσεων έχει σήμερα αυξηθεί κατά το ένα τρίτο.

Για κρυφή... 

... πείνα μιλούν οι βρετανικές φιλανθρωπικές οργανώσεις. Ασυνήθιστοι στην πείνα, πολλοί άνθρωποι της μεσαίας τάξης την υπομένουν βουβά πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών τους. Στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, αυτή είναι η «προδομένη τάξη», που είχε πιστέψει στις κυβερνητικές υποσχέσεις για καλύτερες μέρες, ελπίζοντας ότι δεν θα έφτανε ποτέ μέχρις αυτήν το «λεπίδι» από το οποίο οι κυβερνήσεις περνούσαν τους φτωχούς. 
tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο 25 Ιουνίου 2011

Χωνευτήρι νεανικών ονείρων

Tης Tασουλας Kαραϊσκακη

«O γραπτός λόγος καταρρίπτει φραγμούς - χρόνου, τόπου, πολιτισμού. Aπειλεί την αρχική ταυτότητά μας, γιατί τη διευρύνει με ξένες εμπειρίες, την μπολιάζει με το ήθος, τη φιλοσοφία κάποιου άλλου. Eτσι νιώθουμε αμφίθυμοι απέναντι στον γραπτό λόγο. Aπό τη μια τον θεωρούμε ως μέσο μετάδοσης του πολιτισμού, του δίνουμε προτεραιότητα στην εκπαίδευση, από την άλλη, αναγνωρίζοντας την απειλή των παρενεργειών του αν ξεφύγει από τον έλεγχό μας, τον καθιστούμε τόσο κουραστικό, ώστε να μην θέλουν να ασχοληθούν μ’ αυτόν από μόνοι τους οι νέοι - θα ήταν κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο... Tο τελικό αποτέλεσμα αυτής της διχογνωμίας είναι με το ένα χέρι να δίνουμε τη μόρφωση και με το άλλο να την παίρνουμε πίσω, πράγμα που συμβαδίζει με την αντιφατική μας επιθυμία να μαθαίνουν, μεν, οι νέοι να σκέφτονται, αλλά μόνο γι’ αυτά που εμείς έχουμε προαποφασίσει γι’ αυτούς».


Aυτά έγραφε προ ετών ο Bρετανός παιδαγωγός Tζέιμς Mόφετ και μακάρι να τα λάμβαναν υπόψη οι πρωτεργάτες των εκπαιδευτικών αλλαγών, οι οποίες ναι μεν στοχεύουν στον περιορισμό του λειτουργικού αναλφαβητισμού, αλλά μάλλον δεν συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη του κριτικού αλφαβητισμού, ο οποίος βοηθάει να γνωρίζουμε σε βάθος. Ενδεικτικό είναι το φετινό οξύμωρο. Πολύ χαμηλές μέσες....επιδόσεις στις πανελλαδικές και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο τα τελευταία χρόνια ποσοστό επιτυχίας στα ΑΕΙ, λόγω κατάργησης της βάσης του 10.

Η εισαγωγή με βαθμό κάτω από τη βάση σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ αποτελεί ένα είδος αποδοχής της ανικανότητας του συστήματος να εκπαιδεύσει. Ευκαιριακή διαχείριση των προβλημάτων με τη συνταγή των εκπτώσεων, αδυναμία αποκλιμάκωσης του μονόδρομου προς τα ΑΕΙ, που έχει μεταμορφώσει τη μάθηση σε προπόνηση για εξετάσεις, σε φροντιστηριακές τεχνικές διαχωρισμού των «χρήσιμων» για τις πανελλαδικές από τις «άχρηστες» γενικές γνώσεις. Ολοι μέσα στα πανεπιστήμια, όλοι προς μια καθολική πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αυτός είναι ο διακαής πόθος των γονέων και στόχος του συστήματος, που χρειάζεται μια στρατιά από γρήγορα καταρτισμένους εργαζομένους, οι οποίοι θα «μετακινούνται» ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς, διά βίου επιμορφούμενοι και μη συμπεριλαμβανόμενοι στα ποσοστά ανεργίας.

Αυτή η κολοσσιαία πίεση για ανωτατοποίηση όλων των τύπων σπουδών, αυτή η τυφλή ώθηση σχεδόν του συνόλου των νέων προς μια όποια τριτοβάθμια πύλη οδήγησε στην απόλυτη σύγχυση των εννοιών μόρφωση, παιδεία, κατάρτιση. Σε ένα «χωνευτήρι» νεανικών ονείρων με τελικό προϊόν το εργασιακό αδιέξοδο. Οταν θα ορθωθούν γύρω από τους νέους πολλά μικρά τείχη, που βρίσκουν σήμερα στέρεα θεμέλια πάνω στην οικονομική κρίση και την ανασφάλεια για το αύριο, πάνω στην ηθική σύγχυση.

Το τελευταίο που χρειάζεται η χώρα μέσα στην κοινωνική θαλασσοταραχή που ζει είναι σχολεία και πανεπιστήμια παραλυμένα από τις συνεχείς αλλαγές, τα πολιτικάντικα πυροτεχνήματα, τον κομματικό ανταγωνισμό, τις συναλλαγές, την εκπαιδευτική υστέρηση. Περισσότεροι από 66.000 νέοι εισάγονται φέτος στα ΑΕΙ. Χρέος τους, να τους προσφέρουν τα μέσα για να χαράξουν ρότα, τον τρόπο να ισορροπήσουν πάνω στα κύματα.
kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 24 Ιουνίου 2011

Η ελίτ και η αλήτ

Tου Παντελη Μπουκαλα

Συνωμοσία. Προφανώς. Ανθελληνική πλεκτάνη. Προφανέστατα. Για να συκοφαντηθεί το ποδόσφαιρό μας, να διακινηθεί η ιδέα πως δεν είμαστε άξιοι φύλακες του αθλητικού πνεύματος και να πάψει έτσι ο πλανήτης όχι απλώς να μας σέβεται, αλλά και να μας αποδίδει τα οικονομικά μας δικαιώματα, ως οφείλει. Τι δηλαδή. Μπορούμε να αποδεχτούμε άκριτα ότι γίνονται στην Ελλάδα παιχνίδια «άκρως διεφθαρμένα», κατά τη γραφειοκρατική ορολογία; Μπορούμε να θεωρήσουμε δεδομένο ότι υπήρξαν μεγαλοπαράγοντες που ποντάρισαν σε αγώνες με προαποφασισμένο αποτέλεσμα - έκπληξη, για να κερδοσκοπήσουν εις βάρος της αγαπημένης τους ομάδας, παρότι θα καταρρακωνόταν το γόητρό της αν εισέπραττε τρία γκολ από σύλλογο χαμηλότερου επιπέδου;


Οχι. Δεν είναι εύκολο να αποδεχτούμε τέτοια πράγματα. Διότι αν συμφωνήσουμε πως υπήρχε διαφθορά στο ελληνικό ποδόσφαιρο με πρωταγωνιστές ιδιοκτήτες ομάδων, μάνατζερ, διαιτητές, ποδοσφαιριστές και στοιχηματατζήδες, θα πρέπει ταυτόχρονα να δεχτούμε ότι τόσα χρόνια υπήρχε μια......πολιτεία, πράσινη και γαλάζια, που στρουθοκαμήλιζε ασυστόλως, για να μη βλέπει και να μην ακούει όσα αποκαλύπτονταν. Θα πρέπει να δεχτούμε ότι υπήρξαν πολιτικοί (και υπουργοί ανάμεσά τους και υφυπουργοί και γενικοί γραμματείς και ειδικοί φαρισαίοι) οι οποίοι, για να προστατέψουν τον «ιστορικό σύλλογο» που κάθε φορά έπαιρναν υπό τη σκέπη τους και κυρίως για να διαφυλάξουν την ψηφοπεριουσία τους, περιφρονούσαν νόμους που τους είχαν εισαγάγει οι ίδιοι, αυθαιρετούσαν πότε εν ονόματι της Μικράς Ασίας ή της Πόλης και πότε εν ονόματι του «ηρωικού λαού» της μιας ή της άλλης ποδοσφαιρικής ομάδας. Θα πρέπει να δεχτούμε ότι παραγράφονταν χρέη, χαρίζονταν σε «αγνούς φιλάθλους» - επιχειρηματίες μεγάλες εκτάσεις και άρτιες εγκαταστάσεις, φυλακισμένοι για χουλιγκανισμό αποφυλακίζονταν, σταμπαρισμένοι παραβάτες του νόμου, όλων των νόμων, απολάμβαναν πλήρη ελευθερία.

Ημαρτον, όπως θα αναφωνούσε γνωστός αθλητικολόγος. Τέτοια δυσώδη πράγματα ουδέποτε έγιναν στα μέρη μας, άρα ούτε και παιχνίδια στήθηκαν. Ποτέ δεν αναδομήθηκαν οι εθνικές κατηγορίες για να χωρέσουν οι ομάδες με λαϊκό έρεισμα, άρα και ψήφους. Ποτέ οι φάκελοι της ΟΥΕΦΑ με τις βαριές καταγγελίες δεν έμειναν επί μήνες σε αραχνιασμένα συρτάρια. Ποτέ οι πολιτικοί μας δεν έσπευσαν να φωτογραφηθούν χειραψιαζόμενοι ή τριανταφυλλοασπαζόμενοι με στελέχη της αθλητικής μας ελίτ, η οποία τώρα καταγγέλλεται σαν αλήτ. Ο, τι έγινε είναι μικρό και ασήμαντο και απλώς το διογκώνει η ανθελληνική μέθη των τελευταίων μηνών, και επιπλέον έγινε χωρίς να γνωρίζει τίποτα το πολιτικό μας σύστημα και οι κρατικές μας υπηρεσίες. Μια κακιά ώρα ήταν. Που απλώς κράτησε μερικά χρόνια. Ε, δεν είναι και του θανατά. Ετσι κι αλλιώς συνεχίζουμε να κρατάμε τα κλειδιά της Ολυμπίας. Και δεν μπορεί κανείς να μας τα πάρει.
kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη 21 Ιουνίου 2011

Σκληρό παιχνίδι με τον χρόνο

Tου Σεραφειμ Kωνσταντινιδη
Στον ουρανοξύστη που κυριαρχεί στην πλατεία του κεντρικού σταθμού (Centralbahnplatz) στη Βασιλεία, κρυβόταν η αλήθεια. Εκεί, πολύ κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία και τη Γερμανία, βρίσκεται η έδρα της BIS (Bank of International Settlements), της τράπεζας των… κεντρικών τραπεζών, που διοργανώνει συναντήσεις των διοικητών κεντρικών τραπεζών ανά δίμηνο και ανακοινώνει στατιστικά στοιχεία για τις διεθνείς συναλλαγές.

Ηταν πολύ φυσιολογικό να ανακοινώσει στοιχεία που αφορούν την κρίση της ελληνικής οικονομίας. Η ήρεμη ατμόσφαιρα, στην τρίτη σε πληθυσμό ελβετική πόλη, δεν διαταράχθηκε από τη διαπίστωση ότι το μεγαλύτερο μέρος από το χρέος του ελληνικού Δημοσίου, τα 145,7 δισ. ευρώ, είναι σε χέρια ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών, ασφαλιστικών οργανισμών, επενδυτών. Αν τα ελληνικά ομόλογα βρίσκονταν κυρίως σε ελληνικούς οργανισμούς, δεν θα υπήρχε (διεθνές) πρόβλημα. Θα μας είχαν αφήσει στην τύχη μας, με συγκινητικές δηλώσεις συμπάθειας.

Η ευρωπαϊκή διάσταση του ελληνικού προβλήματος προκύπτει από το γεγονός ότι το 93,5% των ελληνικών ομολόγων που είναι στο εξωτερικό έχει αγοραστεί από ευρωπαϊκές τράπεζες. Μόνον το 5% των ομολόγων βρίσκεται στις αμερικανικές τράπεζες που αγόρασαν ομόλογα ύψους 7,3 δισ. ευρώ, ενώ οι γαλλικές εμφανίζονται με......56,8 δισ. και οι γερμανικές είχαν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα 34 δισ. ευρώ.



Οι αμερικανικές τράπεζες, ενώ δεν είχαν αγοράσει ομόλογα, πωλούσαν ασφάλιση έναντι του κινδύνου πτώχευσης της ελληνικής οικονομίας. Τα στοιχεία της BIS είναι χαρακτηριστικά: οι αμερικανικές τράπεζες είχαν πωλήσει το 56,3% των συμβολαίων για τον κίνδυνο ελληνικής πτώχευσης. Σε περίπτωση πτώχευσης του ελληνικού Δημοσίου σήμερα, οι αμερικανικές τράπεζες θα επιβαρύνονταν σχεδόν όσο και οι ευρωπαϊκές, όχι επειδή έχουν ελληνικά ομόλογα, αλλά γιατί πούλησαν συμβόλαια ασφάλισης και πρέπει να αποζημιώσουν τις ευρωπαϊκές κυρίως τράπεζες που τα είχαν αγοράσει… 

Το παράδοξο που προκύπτει από τα στοιχεία του διεθνούς οργανισμού είναι ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες επένδυαν σε ελληνικά ομόλογα και «στοιχημάτιζαν» στην πτώχευση της Ελλάδας με ακριβά ασφαλιστικά συμβόλαια, επιδιώκοντας, αν υπάρξει πτώχευση, να περιορίσουν τις ζημιές τους. Αντίθετα, οι αμερικανικές τράπεζες, παρότι δεν είχαν ελληνικά ομόλογα, πωλούσαν συμβόλαια ασφάλισης για το ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας, προβλέποντας ότι η πτώχευση θα αποφευχθεί ή θα γίνει αργότερα. Θα ζημιωθούν όλοι ή κανείς από τους δύο; 

Tα ομόλογα και τα συμβόλαια ασφάλισης έχουν συγκεκριμένη διάρκεια. Προφανώς, ο κίνδυνος για τις ευρωπαϊκές τράπεζες απομακρύνεται αν τα ομόλογα εξοφληθούν στη λήξη τους, με χρήμα ή νέα ομόλογα! Ούτε οι αμερικανικές τράπεζες θα πληρώσουν αν ο κίνδυνος που ασφάλιζαν επιβεβαιωθεί μετά τη λήξη των συμβολαίων. Ανέλαβαν ρίσκο περιορισμένης διάρκειας. Οπως και η βοήθεια που προσφέρεται στο ελληνικό Δημόσιο για να αποφύγει τη χρεοκοπία. 

kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Μισάνθρωποι με προσωπεία

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ
Από την αρχή...
... κιόλας της κρίσης, οι µισάνθρωποι της ολιγαρχίας του χρήµατος που απεχθάνονται τα ελλείµµατα, τάχθηκαν κατά της ανάπτυξης (που ωφελεί τους πολλούς) και υπέρ της λιτότητας (που ωφελεί τους λίγους). Οι πολιτικές ηγεσίες παντού επέλεξαν τη στάση της ελάχιστης αντίστασης, προσχωρώντας τελικά στην άποψη των µισανθρώπων (γι’ αυτό ακριβώς, σήµερα οδεύουµε σε µία ακόµη βαθύτερη κρίση). Ακόµη και η Ευρώπη, που είχε αποκτήσει φήµη για το κοινωνικό πρόσωπό της, απέδειξε πως αυτό δεν ήταν πρόσωπο αλλά προσωπείο, µεταλλασσόµενη από Τζέκυλ σε Χάιντ. Και παίζει σήµερα κι αυτή το µοναδικό παιχνίδι που έχει την έγκριση αυτών των µισανθρώπων: το παιχνίδι της δηµοσιονοµικής λιτότητας. 

Τίνος είναι...
... αυτά τα λόγια; «Οι δηµοσιονοµικές προκλήσεις εξακολουθούν να εκθέτουν την ανάκαµψη σε σοβαρούς κινδύνους. Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στις δηµοσιονοµικές ανισορροπίες των χωρών της ζώνης του ευρώ». Σε µετάφραση: κάποιες ευρωπαϊκές χώρες να εκθέτουν την ανάκαµψη σε σοβαρό κίνδυνο, επειδή δεν σφίγγουν το ζωνάρι στον λαό τους τόσο όσο άλλες. Τίνος είναι λοιπόν αυτό το κείµενο;
Αν έφερε την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα γινόταν απολύτως πιστευτό.
Οµως δεν είναι παρά ένα απόσπασµα από την Εκθεση για την ΠαγκόσµιαΟικονοµία (17 Ιουνίου), που φέρει τηνυπογραφή......του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου. Τόσο πολύ έχει σήµερα µεταλλαχθεί η ευρωπαϊκή οικονοµική πολιτική, που µοιάζει µε εκείνη του παγκόσµιου µπαµπούλα. Με µπαµπούλα παροµοίασε τις προάλλες αυτή την πολιτική και ο πρόεδρος της ευρωζώνης Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Και ζήτησε την κατά 100% ευρωπαϊκή χρηµατοδότηση των ελληνικών αναπτυξιακών προγραµµάτων, επειδή, όπως είπε, «σήµερα παίζουµε µε τη φωτιά». Το παραπάνω απόσπασµα του ∆ΝΤ δεν έχει βέβαια καµιά σχέση µε την πραγµατική οικονοµία. ∆εν είναι παρά µια ιδεολογική πρόταση που στηρίζει τις εφαρµοζόµενες πολιτικές, ακόµη και παρά τις έντονες λαϊκές αντιδράσεις. Ο µοναδικός κίνδυνος από τη δηµοσιονοµική λιτότητα είναι η ανεπαρκής ανάπτυξη παντού. Οι προβληµατικές χώρες της ευρωζώνης παραµένουν προβληµατικές επειδή δεν µπορούν να αναπτυχθούν. Και δεν µπορούν να αναπτυχθούν, επειδή οι κυβερνήσεις τους καταπνίγουν κάθε ίχνος ζωής στην οικονοµία, µε περικοπές στις δηµόσιες δαπάνες που δεν επιτρέπουν ούτε στον ιδιωτικό τοµέα να αναπτυχθεί. 


Μέσα στη «φωτιά»... 
... αυτή, µια χώρα που κάποτε το ήθελε πολύ, ηΤουρκία, δεν δείχνει σήµερα καµιά βιασύνη να πηδήξει. «Είµαστε πολύ ευτυχείς πουδεν αποτελούµε µέρος του ευρώ», λέει ο τούρκος βουλευτής Σουάτ Κινικλίογλου. Ποιος θα µπορούσε να του δώσει άδικο; Η ευρωπαϊκή οικονοµία χειροτερεύει, η τουρκική οικονοµία προοδεύει. Η ευρωπαϊκή οικονοµία οπισθοδροµεί, η τουρκική οικονοµία προχωρεί (ανάπτυξη 9% πέρυσι, ανάπτυξη 10% φέτος). «Η οικονοµική συνεργασία που είναι βασισµένη στο ενιαίο ευρωπαϊκό νόµισµα θα ανήκει σύντοµα στην Ιστορία», λέει ο τούρκος πρώην υπουργός Εξωτερικών Σουκρού Γκιουρέλ.  


Είναι φυσικό... 
... µια χώρα που δενζει ούτε στην Κόλαση ούτε στον Παράδεισο, να µη θέλει να διακινδυνέψει να βρεθεί στην Κόλαση, µε την αβέβαιη υπόσχεση πως κάποτε θα ζήσει στον Παράδεισο.  
tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Κυριακή 19 Ιουνίου 2011

Η κοινωνική χρήση της Ιστορίας

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

H αναβίωση του παρελθόντος μοιάζει να έλκει ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. Ιστορικά αναγνώσματα, άρθρα με ιστορικό περιεχόμενο, επανεκδόσεις βιβλίων Ιστορίας, ιστορικά μυθιστορήματα, κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνισή τους την τελευταία τριετία. 

Προβάλλοντας από επίμαχα ζητήματα του παρελθόντος μέχρι προσωπικές αφηγήσεις, που μετουσιώνουν βιωμένες μνήμες σε παράδοση. Στην τάση αυτή ήρθε προσφάτως να προστεθεί μια αμιγώς κοινωνική -θα λέγαμε- χρήση της Ιστορίας. Αθηναϊκή συμμετοχική δημοκρατία, Αγώνας του '21, δάνεια, Επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, Κίνημα στο Γουδί, νέα δάνεια και χρεοκοπίες συζητούνται συχνά στα πηγαδάκια του Συντάγματος. Ενώ παράλληλα τίθενται ερωτήματα, όπως: Γιατί ο λαός αυτός κατρακυλάει αδιάκοπα σε εξευτελισμούς και ταπεινώσεις; Γιατί είναι σε μόνιμη οικονομική κρίση, με το φάσμα της πτώχευσης απειλητικό διαρκώς στον ορίζοντα; Τι είναι αυτό που τον κάνει να νικά και τι αυτό που τον καταποντίζει; Τα ολίγα παράσιτα της εξουσίας; «Από τους καρχαρίες ξέφυγα και νίκησα τις τίγρεις, μ' έφαγαν όμως οι κοριοί», έγραφε ο Μπρεχτ και ταιριάζει πολύ στα ελληνικά πράγματα.


Με τη γνώση της Ιστορίας, ο πολίτης αποκτά τα εφόδια για να ξεχωρίζει τι είναι αλήθεια και τι ψεύδος. Χωρίς τη γενική συνείδηση των αξιών που ανθοφόρησαν σ' αυτόν τον τόπο, οι Ελληνες κινδυνεύουν να παρασυρθούν στην αυτοκαταστροφή. Τις κρίσιμες αυτές ημέρες, μέσα από το ξαναζωντάνεμα της Ιστορίας γίνεται μια προσπάθεια, όχι να ανακατασκευαστεί το παρελθόν, να αποκατασταθεί μια αποσιωποιημένη ιστορική αλήθεια, να ανοιχτεί ένα πεδίο αντιπαραθέσεων, αλλά να .......αναβιώσουν οι προσπάθειες της πολύπαθης χώρας να επιβιώσει. Η Ιστορία ως κινητήριος δύναμη σύγκλισης των ανθρώπων. Συμβαίνει, γεγονότα που βγαίνουν από τη σκόνη του χρόνου, να τονώνουν την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε, τη γνώση ότι ίδιες καταστάσεις ξαναζήσαμε και επιζήσαμε. Ιστορίες του παρελθόντος κάνουν φανερό πόση σημασία έχει να είμαστε ένα ανθρώπινο σύνολο και όχι ένα τυχαίο πλήθος, εγείρουν τον στοχασμό πάνω σε κοινές εμπειρίες, μεταμορφώνουν την ανώνυμη μάζα σε κοινωνία πολιτών. Πολίτες που αναζητούν μέσα στις αντιδράσεις του χθες το τι θα πράτταμε σήμερα. Πολίτες ιχνευτές ήθους και ιδεών.

Ολα αυτά, βεβαίως, θα ισχύουν όσο η επιστροφή σε συμβάντα συγκινητικά, τολμηρά, τα οποία μοιάζουν επίκαιρα και ζωντανά, η αναφορά στο παρελθόν, που εισχωρεί το παρόν, παραμένουν ως κοινή παρακαταθήκη και καμία ομάδα δεν επιχειρεί να τα καπηλευθεί για δικό της όφελος και εναντίον άλλων. Διότι είναι πολύ εύκολο, ο αυθόρμητος διάλογος μεταξύ του χθες και του σήμερα που άρχισε να αναπτύσσεται ως ανάγκη αναβίωσης αισθημάτων όχι πόνου και απώλειας, αλλά ενθάρρυνσης και παρηγοριάς, να καταλήξει στους παλιούς διχασμούς, σε Ελληνες εναντίον Ελλήνων, αντί σε ένα στιβαρό όραμα για το μέλλον.

Η μέθεξη παλιού και νέου κόσμου μπορεί να συντελεστεί μόνο μέσα στα κρυστάλλινα όρια της νηφαλιότητας. Της σύμπνοιας, παρά την αμφιλογία, τις πολλές διαφορές. Της ένωσης ισχύος, όπως γινόταν πάντα στον τόπο αυτό σε δύσκολες στιγμές. Από το παρελθόν μας μπορούμε να αλιεύσουμε όχι μόνο την τραγικότητα, το δράμα, τα δεινά, αλλά τις υψηλές έννοιες της περηφάνιας, της αντοχής, της διάρκειας...
kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Η τελευταία εντολή


Ερχόταν μες στη νύχτα ο θρήνος απ’ τ’ άδεια ποτήρια των αλκοολικών, αισχρές επιθυμίες με λιάνιζαν στο πλυσταριό, μα έφτανε ο ίσκιος μιας αράχνης για ν’ ανοίξει στον τοίχο ουράνιες μελωδίες, έστεκα όρθιος στα σκαλοπάτια, έτρεχα να τους παραγγείλω καφέ, γι’ αυτό κι εκείνοι δεν κοίταζαν τον ουρανό, να μη με δουν να κάθομαι στα δεξιά Του, μόνο η γριά έβαζε λιβάνι στο θυμιατό και σκαρφαλωμένη στον καπνό κοιμόταν μαζί μου.
Ήταν αστροφεγγιά και τα παιδιά περίμεναν να μιλήσουνε τα ζώα, εγώ στη μέση των χωραφιών, τόσο λυπημένος που θα μπορούσε να περάσει από μέσα μου ένα κοπάδι πουλιά, τρώγοντας όλη την καρβουνόσκονη στους έρημους σταθμούς με τους ξεχασμένους, βγήκα στην αγορά και δεν είχα τίποτα να πουλήσω, και πούλησα τις εξομολογήσεις μου στο έλεος των αυριανών ήμερων.Όταν πια κάθισα να ξεκουραστώ ήταν αργά για όλα, ο άνεμος έφερνε τις καμπάνες, η μέρα ξαναγύριζε — κι όμως έμενα μ’ είχαν διώξει, εγώ που για μια νύχτα έγινα γυναίκα κι έβγαλα μαστούς, για να θηλάσω μέσα στα χωράφια έναν παλιοζητιάνο που ψυχορραγούσε και ζητούσε τη μητέρα του.
Εκείνη τη νύχτα άδειασα τόσο, που όταν μου πέταξαν το μαχαίρι δε βρήκε που να καρφωθεί.
Τάσος Λειβαδίτης
Διαβάστε περισσότερα...

Σάββατο 18 Ιουνίου 2011

Χωρίς κανόνες

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ
Κόκκινο!...
... Εδώ και δύοχρόνια είχε σηµάνει ηπροειδοποίηση πως ο συστηµικός κίνδυνος ήταν υψηλός. Πολλοί όµως ήλπιζαν ότι οικεντρικές τράπεζες των χωρών θα κατάφερναν να σώσουν το σύστηµα. Μέχρι σήµερα. Σήµερα πια είναι φανερό πως έχει ανάψει κόκκινο.

Η αλήθεια...
... είναι πως εδώ και δύο χρόνια οι «αµαρτωλές» τράπεζες που προκάλεσαν την παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση δεν «τιµωρήθηκαν» για την αχαλίνωτη κερδοσκοπία τους. Κανένα από τα προβλήµατά τους δεν λύθηκε. Το µόνο που έκαναν οι κυβερνήσεις ήταν να τροφοδοτούν µε ακόµη περισσότερο δηµόσιο χρήµα τις µεγάλες αφερέγγυες τράπεζες. Με δυο λόγια, όπως λέει ο Γκραµ Σάµερς της Φένιξ Κάπιταλ, οι κεντρικές τράπεζες ανέλαβαν τον συστηµικό κίνδυνο που υπήρχε στον ιδιωτικό τοµέα και του επέτρεψαν να εξαπλωθεί και στον δηµόσιοτοµέα.


Το αποτέλεσµα είναι πως η επόµενη κρίση, που ο οικονοµολόγος Πολ Κρούγκµαν τη βλέπει κιόλας να έρχεται µε τη µορφή µιας «µακράς κρίσης», δεν θα αφορά πια µόνο µεγάλες τράπεζες όπως η Γκόλντµαν Σακς αλλά ολόκληρες χώρες. Κάποιες από αυτές τις βλέπουµε ήδη να ......παραπαίουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά ο Γκραµ Σάµερς δεν εξαιρεί ούτε τις ΗΠΑ, όπου το χρέος έχει ξεπεράσει τα 14,7 τρισ. δολάρια. 

Οι ζηµιές...
... που προκάλεσε η επικυριαρχία των γιγάντιων τραπεζών στο παγκόσµιο καπιταλιστικό σύστηµα είναι µεγάλες. Επειδή ακριβώςήταν αυτές που προκάλεσαν την κρίση, πολλοί οικονοµικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι έναµέρος αυτών τωνζηµιών πρέπει να το αναλάβουν οι ίδιες. Ωστόσο,µολονότι δίνουν και παίρνουν τα στοιχήµατα για το ποια από τις υπερχρεωµένες ευρωπαϊκές χώρες θα είναι η επόµενη Λίµαν Μπράδερς, οι τραπεζίτες που φόρτωσαν τα χρέη τους στους φορολογούµενους αυτών των χωρών κλείνουν τα αυτιά τους µπροστά στο πιθανότατο πια ενδεχόµενο να χάσουν µεγάλο µέρος από τα δανεικάτους. Σε αυτή την αδιαλλαξία τους ενθαρρύνονται από τη στάση ανθρώπων που έχουν σηµαντική θέση στο παγκόσµιο σύστηµα όπως ο αµερικανός υπουργός Οικονοµικών Τιµ Γκάιτνερ, που εδώ και δύο χρόνια δεν έχει κάνει τίποτα για να βάλει φραγµό στον αδιαφανή και επιθετικό τρόπο µε τονοποίο λειτουργούν οι υπερτράπεζες. Σαν να έχει ξεχάσει πως σώθηκαν µόνο χάρη στην κυβερνητική παρέµβαση και τη λιτότητα στην οποία οι κυβερνήσεις υποβάλλουν τουςλαούς τους. 

Ούτε στις ΗΠΑ ούτε στην Ευρώπη δείχνουν να έχουν πάρει οι ηγεσίες το µάθηµά τους από την κρίση: οι µεγάλες τράπεζες είχαν τα µεγαλύτερα προβλήµατα, οι µεγάλες τράπεζες γίνονται ακόµη µεγαλύτερες µε τα λεφτά των φορολογουµένων και αργά ή γρήγορα κάποιες από αυτές θα καταρρεύσουν. 

Κάποιες χώρες...
... θα καταρρεύσουν πριναπό αυτές, αφού οιπροϋπολογισµοί τους είναι πολύ µικρότεροι από αυτές τις υπερτράπεζες. Αν όµως πέσει ένα ντόµινο, θαµπορούσε να παρασύρει και πολλά άλλα σε ολόκληρο το σύστηµα, προτού προλάβουν νακάνουν κάτι οι σωτήρες του. Επειδή αυτό το σύστηµα θέριεψε υπακούοντας πάντα σε έναν µονάχα κανόνα: πως δεν υπάρχουν κανόνες. 
tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Μανιχαϊσμός

Από τον ΕΥΓΕΝΙΟ ΑΡΑΝΙΤΣΗ
Υπάρχει ένα τουλάχιστον σημείο πάνω στο οποίο συναντιούνται και συμφωνούν οι πάντες, τα πολιτικά κόμματα, τα ΜΜΕ, η κοινή γνώμη, οι Αγανακτισμένοι, οι εκσυγχρονιστές, οι λαϊκιστές, η τρόικα και οι καθηγητές οικονομικών: το σημείο αυτό είναι η ροπή στην απλούστευση.

ΟΝΤΩΣ το θέμα της αντιμετώπισης της κρίσης παρουσιάζεται απ' όλους σαν δίλημμα, και μάλιστα χονδροειδές, κάτι σαν ακραία επιλογή μεταξύ αρετής και κακίας, με τη στενή έννοια, όπως στους μύθους. Λόγου χάριν, είτε «βάζουμε τάξη» στα δημοσιονομικά είτε επιστρέφουμε στη δεκαετία του '50· ή αποφασίζουμε την κατάργηση του κοινωνικού κράτους ή πτωχεύουμε· ή μεταμορφωνόμαστε σε «σοβαρούς Ευρωπαίους» ή παλινδρομούμε στα Βαλκάνια του 19ου αιώνα. Και αντίστροφα: ή δίνουμε προτεραιότητα στις «λαϊκές» και «εθνικές» αξίες ή ξεπουλάμε την Ελλάδα στους τοκογλύφους· ή προστατεύουμε τον πλούτο του Δημοσίου διά της βίας ή γινόμαστε αποικία των Δυτικών. Εν ολίγοις: είτε συναινούμε σε όλα είτε μας ρίχνουν, χωρίς σωσίβιο, στον ωκεανό των νομισματικών συνεπειών· και ανάποδα: ή λέμε όχι σε όλα ή παραδιδόμαστε, αμαχητί, στον κανιβαλισμό των διεθνών συμφερόντων.


ΜΠΟΡΕΙ να επικαλεστεί κανείς σαν παράδειγμα το περίφημο αίνιγμα, του οποίου η λύση θα ισοδυναμούσε με την.....πάταξη της φοροδιαφυγής. Είτε την εξασφαλίζουμε πλήρως και απολύτως, οπότε εγκαθιδρύεται, δήθεν, αυτόματα, η πολυπόθητη δικαιοσύνη, είτε την αμελούμε ολοκληρωτικά και παραμένουμε το υπ' αριθμόν ένα φετίχ των λεγόμενων διεθνών οίκων αξιολόγησης. Ασφαλώς, κανένας δεν λέει, ούτε καν υπαινίσσεται, ότι η φοροδιαφυγή έχει εδώ και δύο αιώνες ωριμάσει ως ανεπίσημος θεσμός μιας κοινωνίας βαθύτατα ριζωμένης, παρά τους φούρνους μικροκυμάτων και το twitter, στα ερείπια ενός κοινοτικού και διαπροσωπικού ύφους ζωής, με ό,τι χειρότερο θα τολμούσε πλέον κάποιος να φανταστεί, αφότου το πνεύμα της αλληλεγγύης χάθηκε διά παντός μαζί με όλες εκείνες τις δράσεις και επιδράσεις που παραχωρήθηκαν στους σπόνσορες. Για να μη μακρηγορούμε, κανένας δεν θέλει να του θυμίζουν πως η φοροδιαφυγή κατ' ουδέναν τρόπο δεν αποτελεί το είδος του εγκλήματος που θα περιοριζόταν ενδεχομένως με την επαγρύπνηση του νομοθέτη αλλά κατέληξε ιδιοσυγκρασιακή αναπηρία που πλήττει απ' την κορυφή ώς τη βάση το ελληνικό κοινωνικό οικοδόμημα.

ΑΝΑΛΟΓΑ εγκώμια δικαιούται η διαφθορά· έπονται το πελατειακό κράτος, ο κρατικοδίαιτος καπιταλισμός και η αναξιοκρατία, δηλαδή τα ανθιστάμενα δομικά στερεότυπα μιας κοινωνίας που βρέθηκε, σχεδόν ξαφνικά, και σίγουρα απροετοίμαστη, ανεξαρτήτως της λατρείας της προς τους νεωτερισμούς, σ' έναν ιλιγγιώδη στρόβιλο οικονομικών, πολιτικών και ηθικών πλειστηριασμών γύρω απ' το πώς θα αποκτηθεί το ακριβότερο αγαθό με το φθηνότερο κόστος, περιλαμβανομένης της καθαρής συνείδησης.

ΑΠ' ΑΥΤΗ την άποψη, είναι ευνόητο ότι το σύνολο των προτάσεων και αντιπροτάσεων που τίθενται με όρους διλήμματος είναι, και θα είναι, εκτός θέματος, γεγονός που μας υποδεικνύει την επιστροφή σ' αυτό που γνωρίζαμε ήδη ανέκαθεν αλλά αποφεύγαμε να το ομολογήσουμε: ότι το πρόβλημα είναι πρωτίστως πολιτισμικό με την ουσιαστικότερη σημασία της λέξης.
enet.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Παρασκευή 17 Ιουνίου 2011

Τράπεζες υπολήψεων

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜHΤΣΟΣ
Τον Νοέμβριο του 2008, ένας 34χρονος φύλακας έχασε τη ζωή του όταν ποδοπατήθηκε σ’ ένα κατάστημα Wal-Mart του Βάλεϊ Στριμ, στη Νέα Υόρκη, από αφηνιασμένους καταναλωτές που είχαν κάνει ουρά όλη τη νύχτα για να επωφεληθούν από τις προσφορές που υποσχόταν το κατάστημα. «Ανοίξτε τις πόρτες!», ούρλιαζαν, αναγκάζοντας το προσωπικό να σκαρφαλώσει έντρομο στα ράφια για να σωθεί. Οταν έφτασε η αστυνομία και απέκλεισε τον χώρο καθώς είχε διαπραχθεί έγκλημα, το πλήθος συνέχισε να διαμαρτύρεται και να απαιτεί να ψωνίσει.

Η σκηνή αυτή περιλαμβάνεται στο καινούργιο βιβλίο της Ρέιτσελ Μπότσμαν με τίτλο «Το δικό μου είναι δικό σου: Πώς η Συνεργατική Κατανάλωση Αλλάζει τον Τρόπο που Ζούμε». Η συγγραφέας, που έχει παρουσιάσει τις ιδέες της τόσο στην Ντάουνινγκ Στριτ όσο και σε στελέχη της Google και της Microsoft, τάσσεται εναντίον των υπερβολών και των αντιφάσεων της μαζικής κατανάλωσης και μας καλεί να καταναλώνουμε «έξυπνα». Να εγκαταλείψουμε δηλαδή την ιδέα της ιδιοκτησίας και να την αντικαταστήσουμε με το μοίρασμα και την ανταλλαγή. Με τον τρόπο αυτό, αφενός θα περιοριστούν τα απορρίμματα και αφετέρου θα δημιουργηθεί ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες που βρίσκονται σε «ύπνωση».


Ενα κλασικό παράδειγμα είναι ......η χρήση του αυτοκινήτου. «Τα αυτοκίνητα κατά 90% υποχρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους», λέει η Μπότσμαν στην «Γκάρντιαν». «Και το 70% των διαδρομών που γίνονται έχει έναν επιβάτη». Εχουν έτσι δημιουργηθεί σε διάφορες πόλεις ιστοσελίδες που ενθαρρύνουν το μοίρασμα των διαδρομών ή προωθούν άλλες μορφές συνεργατικής κατανάλωσης. Η ιστοσελίδα ParkatmyHouse.com, για παράδειγμα, δίνει ιδέες για το πώς κάποιος μπορεί να βγάλει χρήματα νοικιάζοντας τον αχρησιμοποίητο χώρο μπροστά στο σπίτι του. Μια εκκλησία στο Αϊλινγκτον του Λονδίνου που αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα άρχισε να νοικιάζει τον χώρο που βρίσκεται μπροστά της για στάθμευση αυτοκινήτων, με αποτέλεσμα να κερδίζει τώρα 100.000 ευρώ τον χρόνο. 


Η συνεργατική κατανάλωση δεν είναι βέβαια μια καινούργια ιδέα. Ομως η περιβαλλοντική και η οικονομική κρίση την επανέφεραν στην επιφάνεια και το Διαδίκτυο τής έδωσε μια νέα ορμή. Για να λειτουργήσει, είναι απαραίτητο να υπάρχει εμπιστοσύνη. «Γίνονται πολύ ενδιαφέροντα πράγματα αυτή την περίοδο», τονίζει η Μπότσμαν. «Δεν εμπιστευόμαστε τα συγκεντρωτικά μονοπώλια, έχουμε όμως εμπιστοσύνη στα αποκεντρωμένα συστήματα. Ετσι, ιστοσελίδες δανεισμού χρημάτων, όπως η Zopa, αποδεικνύονται πιο δημοφιλείς από τις τράπεζες». Δεν θα αργήσει λοιπόν η στιγμή που θα δημιουργηθούν και «τράπεζες υπολήψεων». Κάθε φορά που θα κάνουμε μια συναλλαγή μέσω του Διαδικτύου, κάθε φορά που θα αφήνουμε ένα σχόλιο ή θα αναρτούμε μια φωτογραφία, θα εμπλουτίζουμε έναν φάκελο που θα δείχνει πόσο καλά συνεργαζόμαστε και πόση εμπιστοσύνη μπορούν να μας έχουν οι άλλοι. Το πόσα χρήματα έχουμε δεν θα είναι πλέον ο μοναδικός παράγων για την αξιολόγησή μας. Η αξιοπιστία μας, η τιμιότητά μας θα εξαρτώνται και από τον τρόπο με τον οποίο συνεργαζόμαστε μεταξύ μας.  

tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Ο λαός επιστρέφει

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ
Υπάρχουν...
... περισσότερες αλήθειες στο εικοσιτετράωρο ενός ανθρώπου από όσες σε όλες τις φιλοσοφίες, έλεγε ο ανατρεπτικός φιλόσοφος Ραούλ Βανεγκέµ. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα είναι πια φανερό πως αυτές τις αλήθειες τις έχουµε δει σχεδόν όλες. Σιγά σιγά και ένας ένας, οι ευρωπαϊκοί λαοί επιχειρούν να βγουν από τις φυλακές του χρέους. Κι αν βρέθηκαν τόσο εύκολα σε αυτές φυλακισµένοι, είναι επειδή εκείνοι που αποδείχτηκαν δεσµοφύλακες, παρουσιάστηκαν σαν ελευθερωτές τους. 
Ο λαός...

... Αυτή η λέξη που είχε τόσο αδικηθεί, ευτελιστεί, δαιµονοποιηθεί, ξαναβγαίνει στο προσκήνιο και περνάει πάλι από χείλη σε χείλη. Ο λαός επιστρέφει, αφού µέτρησε στις τσέπες του τις ζηµιές από τη λεηλασία. Τι είναι όµως ο λαός; Ολα και τίποτα. Ολοι και Κανένας. Ο λαός δεν είναι παρά µια στιγµή σύγκλισης. Εφήµερη αλλά και πανίσχυρη. Μια στιγµή που οι εργαζόµενοι φτωχοί, οι νεαροί άνεργοι και η τεράστια µεσαία τάξη που συνθλίβεται από την ολιγαρχία του χρήµατος, ενώνονται σε ένα. Σε µια σύγκλιση που όµως δεν γίνεται σε σκοτεινούς συναινετικούς διαδρόµους, αλλά στους δρόµους και στις πλατείες. Ανθρωπο ιπου µπορεί να ξεκινούν καθένας από διαφορετικούς δρόµους, συγκλίνουν σε έναν χείµαρρο που ανατρέπει όσα εµποδίζουν την αναγκαία πρόοδο της κοινωνίας. Η Ιστορία γράφεται µε τέτοιες συγκλίσεις. Αγρότες, τεχνίτες, έµποροι, µισθωτοί, µεσοαστοί, ήταν εκείνοι που άνοιξαν το δρόµο στη Γαλλική Επανάσταση του1789, µας υπενθυµίζει ο.......συγγραφέας και δηµοσιογράφος Ζαν-Φρανσουά Καν στη βελγική εφηµερίδα «Λε Σουάρ». Η συµµαχία της φιλελεύθερης αστικής τάξης και των εργαζοµένων οδήγησε στα ανατρεπτικά γεγονότα του 1830. Μια παρόµοια συµµαχία οδήγησε στην «άνοιξη των λαών» το 1848. 

Η διαρπαγή... ... 

των εθνικών οικονοµιών και η εξώνηση του πολιτικού προσωπικού των χωρών από το επιθετικό τραπεζικό κεφάλαιο έχει σήµερα υπονοµεύσει τη δηµοκρατία. «Ποια είναι η θεµελιώδης αρχή µιας δηµοκρατικής και λαϊκής διακυβέρνησης;», αναρωτιόταν ο Ροβεσπιέρος, απευθυνόµενος στη γαλλική Εθνοσυνέλευση το 1794.  «Θέλω να πω ποια είναι εκείνη η ουσιώδης δύναµη που τη στηρίζει και την κινεί; Είναι η αρετή. Και µιλώ για τη δηµόσια αρετή, εκείνη που έκανε τόσα θαύµατα στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώµη.Γι’ αυτήν την αρετή που δεν είναι τίποτα άλλο από αγάπη για τηνπατρίδα και τους νόµους της. Οµως, επειδή η ουσία της δηµοκρατίας είναι η ισότητα, έπεται πως η αγάπη για την πατρίδα συµπεριλαµβάνει και την αγάπη για τηνισότητα». Τα κοινωνικά συµβόλαια που υπόσχονταν ισότητα έχουν σήµερα αντικατασταθεί από συµβάσεις µε τραπεζίτες που υπόσχονται υποτέλεια. Για όλους.  

Οι λαϊκές... ... 
συγκλίσεις γι’ αυτό ακριβώς είναι τόσο σηµαντικές. Μπορεί κανείς να αφεθεί να παρασυρθεί από τον χείµαρρο. Ή να µείνειπίσω, κολυµπώντας ενάντιαστο ρεύµα, ώστε να µην αλλάξει τίποτα. Οµως και γι’αυτούς τους τελευταίους είχε κάτι να πει εκείνος ο Βανεγκέµ: «Μπορώ να µιλήσωακόµη και σε πεθαµένους, αλλά δεν απευθύνοµαι ποτέσε εκείνους που αποδέχονται µονάχοι τους τον θάνατό τους».  
tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Πέμπτη 16 Ιουνίου 2011

Ανεμολόγιο - Κώστας Τριπολίτης

Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε
είμαστε λέει το παρατράγουδο στα ωραία άσματα
και επιτέλους σκασμός οι ρήτορες πολύ μιλήσαμε
στο εξής θα παίζουμε σ’ αυτό το θίασο μόνο ως φαντάσματα.

Κάτω οι σημαίες στις λεωφόρους που παρελάσαμε
άλλαξαν λέει τ’ ανεμολόγια και οι ορίζοντες
μας κάνουν χάρη που μας ανέχονται και που γελάσαμε
τώρα δημόσια θα έχουν μικρόφωνο μόνο οι γνωρίζοντες.

Βγήκαν δελτία και επισήμως ανακοινώθηκε
είμαστε λάθος μες το κεφάλαιο του λάθος λήμματος
ο σάπιος κόσμος εκεί που σάπιζε ξανατονώθηκε
κι οι εξεγέρσεις μας είναι εν γένει εκτός του κλίματος.

Δήλωσε η τσούλα η ιστορία ότι γεράσαμε
τις εμμονές μας περισυλλέγουνε τα σκουπιδιάρικα
όνειρα ξένα ράκη αλλότρια ζητωκραυγάσαμε
και τώρα εισπράττουμε απ’ την εξέδρα μας βροχή δεκάρικα.

Ξέσκισε η πόρνη η ιστορία αρχαία οράματα
τώρα για σέρβις μας ξαποστέλνει και για χαμόμηλο
την παρθενιά της επανορθώσαμε σφιχτά με ράμματα
την κουβαλήσαμε και μας κουβάλησε στον ανεμόμυλο.

Μουσική : Θάνος Μικρούτσικος
Διαβάστε περισσότερα...

Ὁ σωτήρας

Μετρῶ στὰ δάχτυλα τῶν κομμένων χεριῶν μου
τὶς ὦρες ποὺ πλανιέμαι στὰ δώματα αὐτὰ τ᾿ ἀνέμου
δὲν ἔχω ἄλλα χέρια ἀγάπη μου κι οἱ πόρτες
δὲ θέλουνε νὰ κλείσουν κι οἱ σκύλοι εἶναι ἀνένδοτοι


Μὲ τὰ γυμνά μου πόδια βουτηγμένα στὰ βρώμια αὐτὰ νερὰ
μὲ τὴ γυμνὴ καρδιά μου ἀναζητῶ (ὄχι γιὰ μένα)
ἕνα γαλανὸ παράθυρο
πῶς χτίσανε τόσα δωμάτια τόσα βιβλία τραγικὰ
δίχως μιὰ χαραμάδα φῶς
δίχως μιὰ ἀναπνοὴ ὀξυγόνου
γιὰ τὸν ἄρρωστο ἀναγνώστη


Ἀφοῦ κάθε δωμάτιο εἶναι καὶ μιὰ ἀνοιχτὴ πληγὴ
πῶς νὰ κατέβω πάλι σκάλες ποὺ θρυμματίζονται
ἀνάμεσα ἀπ᾿ τὸ βοῦρκο πάλι καὶ....τ᾿ ἄγρια σκυλιὰ
νὰ φέρω φάρμακα καὶ ρόδινες γάζες
κι ἂν βρῶ τὸ φαρμακεῖο κλειστὸ
κι ἂν βρῶ πεθαμένο τὸ φαρμακοποιὸ
κι ἂν βρῶ τῇ γυμνὴ καρδιά μου στὴ βιτρίνα τοῦ φαρμακείου

Ὄχι ὄχι τέλειωσε δὲν ὑπάρχει σωτηρία

Θὰ μείνουν τὰ δωμάτια ὅπως εἶναι
μὲ τὸν ἄνεμο καὶ τὰ καλάμια του
μὲ τὰ συντρίμια τῶν γυάλινων προσώπων ποὺ βογγᾶνε
μὲ τὴν ἄχρωμη αἱμορραγία τους
μὲ χέρια πορσελάνης ποὺ ἁπλώνονται σὲ μένα
μὲ τὴν ἀσυχώρετη λησμονιὰ

Ξέχασαν τὰ δικά μου σάρκινα χέρια ποὺ κόπηκαν
τὴν ὥρα ποὺ μετροῦσα τὴν ἀγωνία τους

Μίλτος Σαχτούρης  (ἀπὸ τὴ συλλογή Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ)
Διαβάστε περισσότερα...

Τρίτη 14 Ιουνίου 2011

Πόσο αξίζει η ανθρώπινη ζωή;

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ
Γιατί οργιζόµαστε;...
... ∆εν τα αξίζαµε τόσα «πλούτη». Γι’ αυτό τώρα µας τα παίρνουν πίσω. Κι ας εξοργίστηκε ακόµη και ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρµπουρι, όταν άκουσε τον βρετανό υπουργό Εργασίας ΙανΝτάνκαν Σµιθ να λέειπως «δεν αξίζουν όλοι οι φτωχοί τα κοινωνικά επιδόµατα». Μας λένε πάντα τι δεν αξίζουµε. Πόσο αξίζουµε όµως πραγµατικά; Πόσο αξίζει η ανθρώπινη ζωή;

Πόσο αξίζει...


... η ζωή ενός φοιτητή; Οσο και το δάνειο που έχουν πάρει οι γονείς του για να τον σπουδάσουν. Πριν από 35 χρόνια, το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνιας έπαιρνε 6,6% του δηµόσιου προϋπολογισµού και οι φυλακές 3%. Σήµερα, το πανεπιστήµιο παίρνει 2,2% και η βιοµηχανία των φυλακών 7,4%. Οσο λιγότεροι νέοι µπορούν να σπουδάσουν τόσο γεµίζουν οι φυλακές. Το αµερικανικό δηµόσιο αφαιρεί τα χρήµατα που προορίζονταν για τη µόρφωση των πιο ελπιδοφόρων πολιτών του και τα δίνει για να πλουτίσουν οι άνθρωποι που κερδίζουν από τη φυλάκιση των πιο φτωχών. Πόσο αξίζει η ζωή ενός άρρωστου, ενός γέρου; Στη Γουόλ Στριτ, οι τραπεζίτες αγοράζουν µισοτιµής ασφαλιστήρια συµβόλαια ζωής («οµόλογα θανάτου», όπως τα λένε) που ξεπουλάνε άρρωστοι και ηλικιωµένοι λόγω της κρίσης. Οι τραπεζίτες εξακολουθούν να καταβάλλουν το ασφάλιστρο. Και όσο νωρίτερα πεθαίνουν οι ασφαλισµένοι τόσο µεγαλύτερο είναι το κέρδος για τους τραπεζίτες. Πόσο αξίζει η.....ζωή ενός παιδιού; Οσο και το µερίδιο του χρέους που του πέφτει στο κεφάλι µόλις γεννηθεί. Ο Ηρώδης έσφαξε πολλά µωρά, αλλά κυνηγούσε µόνο ένα. Οµως, αν οι σύγχρονοι µισάνθρωποι επικρατήσουν, τότε µπορούµε να φανταστούµε από τώρα τον πλανήτη µας σαν ένα απέραντο κοιµητήριο µε δισεκατοµµύρια σταυρούς – έναν για κάθε παιδί που δεν µπόρεσε να γεννηθεί, επειδή οι γονείς του ήταν πάρα πολύ φτωχοί για να το αναστήσουν. 


Η αµερικανική...
... Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας υπολόγισε την αξία της ανθρώπινης ζωής σε 9,1 εκατ. δολάρια. Για την αµερικανική Υπηρεσία Τροφίµων και Φαρµάκων, αυτή η αξία ανέρχεται σε 7,9 εκατ. δολάρια. Και για το αµερικανικό υπουργείο Μεταφορών σε 6 εκατ. δολάρια. Σε αυτούς τους υπολογισµούς, βέβαια, όπου αυτές οι υπηρεσίες λένε «αξία», στην πραγµατικότητα εννοούν «κόστος». Κόστος για το περιβάλλον, κόστος για τα φάρµακα, κόστος για τις συγκοινωνίες. Σαν να έχει γίνει η ύπαρξη του ανθρώπου ένα αφόρητο βάρος για τις κοινωνίες. Παίρνει αξία µονάχα όταν κόβεται σε µερίδες: 

η αξία ενός πνεύµονα ανέρχεται σε 100.000 δολάρια. 

Αν προσθέσουµε σε αυτό µάτια, καρδιά, µυελό οστών, ήπαρ, το ποσό αυξάνεται σηµαντικά. 

Για µερικά...
... έντοµα, ένα πτώµα µοιάζει µε στρωµένο τραπέζι. Καθένα έχει την αγαπηµένη του µερίδα. Τουλάχιστον αυτά µας τρώνε µονάχα πεθαµένους. Οµως, µια άλλη έρπουσα πανίδα τρέφεται µε τις σάρκες µας από τη στιγµή που θα αντικρύσουµε το πρώτο φως της ζωής, περνώντας µας καθηµερινά από τα πριονωτά σαγόνια της. Αραγε θα την ξεφορτωθούµε ποτέ; Ισως µονάχα αν φωνάξουµε τόσο δυνατά όσο για να ακουστεί πως είµαστε ακόµη ζωντανοί. 
tanea.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Δευτέρα 13 Ιουνίου 2011

Η αγριοκερασιά και το iPad

Tης Mαριαννας Tζιαντζη

Eνα δωδεκάχρονο αγόρι, που ζει σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό της Θεσσαλίας, περπατά αρκετές εκατοντάδες μέτρα, μόνο και μόνο για να βρεθεί σε μια ερημιά απέναντι σε μια αγριοκερασιά. Δεκαετία του ’60, φθινόπωρο, το δέντρο έχει χάσει τα φύλλα του και το αγόρι επαναλαμβάνει αρκετές φορές αυτή τη διαδρομή, τραβώντας, τελικά, την προσοχή ενός γερο-τσοπάνου, που τον ρωτά τι κοιτάζει με τόση επιμονή.

«Τα κλαριά», απαντά το παιδί, «τα κλαριά. Το ένα δείχνει τα Γιάννινα, το άλλο τη Λάρισα, εκείνο τη Θεσσαλονίκη, αυτό δω την Αθήνα. Κι εγώ κάποτε θα πάω σ’ όλα αυτά τα μέρη».

«Α, μα εσύ το πας μακριά το πράμα», σχολιάζει ο γέροντας.


Πολύ μακριά πάει το πράμα ένας δεκαεπτάχρονος στη νότια Κίνα, ο οποίος πουλάει το ένα του νεφρό για να δώσει νόημα στη ζωή του, για να αγοράσει το iPad 2. Αφού έχει διατυμπανίσει στον διαδικτυακό ντουνιά τον καημό του επειδή δεν μπορεί να αποκτήσει αυτή τη συσκευή, κάποιος τον προσεγγίζει και του προτείνει να θυσιάσει το ένα του νεφρό και να κερδίσει 20.000 γιουάν (περίπου 2.100 ευρώ). Το αγόρι δέχεται, ταξιδεύει σε μια γειτονική επαρχία και η αφαίρεση του νεφρού πραγματοποιείται σε ένα κανονικό νοσοκομείο. Ακολουθούν η αγορά του iPad 2 και ενός λάπτοπ και η επιστροφή στο σπίτι. Ταλαιπωρημένο από την επέμβαση, το παιδί πέφτει στο κρεβάτι, η μάνα απορεί για τα καινούργια αποκτήματα του γιου της, εκείνος της τα λέει όλα, εκείνη.......καταγγέλλει το γεγονός στην αστυνομία, όμως η έρευνα δεν οδηγεί πουθενά. Ο διαδικτυακός μεσάζων έχει εξαφανιστεί, ενώ το νοσοκομείο δηλώνει άγνοια καθώς είχε νοικιάσει την κλινική σε έναν επιχειρηματία από το Φίτζι.

Η πρώτη σκέψη είναι ότι πρόκειται είτε για είδηση «μαϊμού», που τη διέδωσε κάποιος παράφρων τεχνοφοβικός, είτε για μια τερατώδη γκρίζα, κρυφή διαφήμιση της Apple. Ωστόσο, η είδηση δημοσιεύθηκε σε ασιατικά μέσα ενημέρωσης, μεταδόθηκε και από πολλά δυτικά και δεν έχει μέχρι στιγμής διαψευστεί.

Δύο έφηβοι, που τους χωρίζουν δύο ήπειροι και μισός αιώνας. Ο πρώτος ονειρεύεται να μάθει γράμματα και να γνωρίσει τον κόσμο, ταξιδεύει με τα φτερά της φαντασίας. Ο δεύτερος δίνει το νεφρό του για να αποκτήσει κάτι που θα τον βοηθήσει να έχει τον εικονικό κόσμο στο τσεπάκι του, αλλά να ξεχωρίσει ανάμεσα στους συνομηλίκους του, να γίνει από ανώνυμος, κάποιος.

Δεν έχει σημασία αν το αγόρι από τη Θεσσαλία έγινε «κάποιος». Ρίχτηκε όμως στο στίβο της ζωής, κολύμπησε στο ποτάμι της Ιστορίας. Το σιωπηρό και φαινομενικά μάταιο αγνάντεμα της αγριοκερασιάς ήρθε στο νου μου καθώς διάβαζα για τον μικρό Κινέζο και δεν πίστευα στα μάτια μου. Ο δεύτερος έφηβος θέλει κι αυτός να αγναντεύει τον κόσμο πάνω σε μια οθόνη, θέλει επίσης και ο κόσμος να αγναντεύει την εικόνα του εαυτού του την οποία ο ίδιος πλάθει.

Το εμπόριο ανθρώπινων οργάνων και η βιομηχανία των μεταμοσχεύσεων ανθεί όχι μόνο στην Κίνα, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες. Ομως, είναι η πρώτη φορά που έρχεται στο φως μια αγοραπωλησία με πωλητή έναν ανήλικο και με τέτοιο κίνητρο.

Παιδιά–στρατιώτες της τύχης, παιδιά–καμικάζι, παιδιά–εργάτες, παιδιά που ρίχνονται στην πορνεία και τώρα παιδιά που ασκούν το δικαίωμα της ελεύθερης διαχείρισης του σώματός τους για να καλπάσουν στον κάμπο του Διαδικτύου με το πιο σύγχρονο, μέχρι στιγμής, εργαλείο, αφού το μεγαλείο και η τραγωδία των έξυπνων ηλεκτρονικών συσκευών είναι η ταχύτητα με την οποία γερνούν και εκτοπίζονται από νέες, ακόμα πιο έξυπνες και εφήμερες.

Αϊπάντ περήφανο, να σ’ είχα εγώ 
μέσα στα Γιάννινα ήθελα μπω.
kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Η Γη μπορεί να μας θρέψει όλους

Της BARBARA CASASSUS
Οι κρίσεις, πραγματικές ή φανταστικές, παρούσες ή μέλλουσες, πυκνώνουν - και «προσφέρουν ευκαιρίες» για ακόμα περισσότερη κερδοσκοπία, για ακόμα περισσότερες κρίσεις.

Η επερχόμενη επισιτιστική κρίση στον πλανήτη, αν συνεχίσουμε να παράγουμε και να καταναλώνουμε με τον σημερινό τρόπο, είναι σχεδόν δεδομένη: μόλις πριν από μερικές ημέρες, η φιλανθρωπική οργάνωση OXFAM προειδοποιούσε ότι, μέχρι το 2030, οι τιμές των τροφίμων θα διπλασιαστούν, ενώ αρκετές χώρες ήδη αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επισιτισμού του πληθυσμού τους.

Κι όμως, δύο γαλλικοί οργανισμοί αγροτικής έρευνας, σε κοινή έκθεσή τους, υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης είναι σε θέση να σιτίσει τον πληθυσμό της Γης το 2050, ο οποίος προβλέπεται ότι θα ανέρχεται σε εννέα δισεκατομμύρια. Η έκθεση, με τίτλο Agrimonde («Αγρόκοσμος»), δημοσιεύθηκε από το Εθνικό Γαλλικό Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών (INRA) και το Κέντρο Διεθνούς Συνεργασίας για την Αγρονομική Ερευνα (CIRAD). Περιλαμβάνει μερικά εντυπωσιακά ευρήματα για την Αφρική καιάλλες περιφέρειες, προϊόν της συνεχιζόμενης έρευνάς τους.


Η γεωργική παραγωγικότητα διπλασιάστηκε στην Αφρική μεταξύ του 1961 και του 2003 - ένα εύρημα που ανατρέπει τις διαδεδομένες αντιλήψεις και «αποτελεί ένα από τα πιο αναπάντεχα αποτελέσματα της εργασίας μας» λέει ο Πατρίκ Καρόν, γενικός διευθυντής έρευνας και στρατηγικής του CIRAD. Ωστόσο, η αφρικανική γεωργική .......παραγωγικότητα παραμένει η χαμηλότερη στον κόσμο, με μέσο όρο 10.000 χιλιοθερμίδων ανά εκτάριο (σε συντόμευση: kcal ha-1), έναντι παγκόσμιου μέσου όρου 20.000 kcal ha-1 και 25.000 kcal ha-1 στην Ασία.


Ενα ακόμη σημαντικό εύρημα που προέκυψε είναι ότι υπάρχουν ακόμη μεγάλα αποθέματα καλλιεργήσιμης γης στον πλανήτη, ειδικά στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, τονίζει ο Μπρουνό Ντορέν, οικονομολόγος του CIRAD και ένας εκ των συγγραφέων της έκθεσης. «Το 1,5 δισεκατομμύριο εκτάρια που καλλιεργούνται σήμερα μπορούν να αυξηθούν σε 4 δισεκατομμύρια, σε βάρος βεβαίως των βοσκότοπων και των δασών, που αποτελούν δεξαμενές βιοποικιλότητας και άνθρακα» προσθέτει. 

Μάλλον επαλήθευση παρά εύρημα ήταν η διαπίστωση ότι, κατά τα 15 τελευταία χρόνια, οι σοδειές σίτου παρέμειναν στάσιμες στην Ευρώπη και σε άλλες μείζονες σιτοπαραγωγικές περιφέρειες, όπως η Βόρεια Ινδία, εξηγεί ο Φρανσουά Ουγιέ, αναπληρωτής γενικός διευθυντής του INRA. 

Αυτό προκλήθηκε εν μέρει εξαιτίας της μείωσης των λιπασμάτων, αλλά και της αλλαγής των γεωργικών πρακτικών. Λόγου χάρη, οι αγρότες έπαψαν να εναλλάσσουν το σιτάρι με όσπρια, κάτι που σταθεροποιεί τις ποσότητες αζώτου στο έδαφος. 

Οι δύο φορείς επεξεργάστηκαν τεράστιο όγκο στατιστικών δεδομένων, με βασική πηγή τις μετρήσεις και τις μελλοντικές προβολές του ΟΗΕ. Το συμπέρασμα ότι ο πλανήτης θα είναι σε θέση να θρέψει εννέα δισεκατομμύρια ανθρώπους το 2050 προέκυψε από την εξέταση δύο σεναρίων. 

Το πρώτο δίνει έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη και χαμηλή προτεραιότητα στο περιβάλλον, ενώ το δεύτερο δίνει προτεραιότητα στον επισιτισμό των ανθρώπων με ταυτόχρονη διαφύλαξη των οικοσυστημάτων. Το σενάριο αυτό, που βασίζεται στην κατανάλωση 3.000 θερμίδων ημερησίως ανά άτομο σε όλες τις περιφέρειες της Γης, συμπεριλαμβανομένων 500 θερμίδων ζωικής προέλευσης ημερησίως, απαιτεί αύξηση κατά 30% της σημερινής αγροτικής παραγωγής - σε σχέση με το 80% που απαιτεί το πρώτο σενάριο - και θα σήμαινε σημαντική μείωση της κατανάλωσης τροφίμων σε κάποιες χώρες, με ταυτόχρονη μεγάλη αύξησή της σε άλλες. 

Ο αριθμός των 3.000 θερμίδων ημερησίως είναι ο σημερινός παγκόσμιος μέσος όρος ατομικής πρόσληψης τροφής, με την κατανάλωση να κυμαίνεται από 4.000 θερμίδες ημερησίως στις βιομηχανοποιημένες χώρες του ΟΟΣΑ έως λιγότερες από 2.500 θερμίδες ημερησίως στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. 

Η έκθεση προς το παρόν δεν λαμβάνει υπόψη της ζητήματα όπως οι χρήσεις γης, τα βιοκαύσιμα και η κλιματική αλλαγή, καθώς αυτά θα αναλυθούν στις επόμενες μελέτες που ετοιμάζονται. Επίσης, η έκθεση αποφεύγει να κάνει προτάσεις για τη χάραξη αγροτικής πολιτικής. «Δεν είναι δική μας δουλειά» λένε οι υπεύθυνοί της. Ο στόχος τους πλέον είναι να θέσουν τα θεμελιώδη ερωτήματα σε σχέση με το αγροτικό ζήτημα τα οποία πρέπει να απαντηθούν από τη διεθνή ερευνητική κοινότητα. 

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη ζήτηση των τροφίμων, στα πρότυπα ζωής, στο κλίμα και στους υπόλοιπους παράγοντες απαιτούν τη διάνοιξη νέων δρόμων στην έρευνα, καταλήγει η έκθεση. Οι δύο συνεργαζόμενοι φορείς έχουν ήδη αρχίσει να δουλεύουν πάνω σε έναν αριθμό νέων προγραμμάτων. 

Σε αυτά περιλαμβάνονται: το σχέδιο Dualine για την επισιτιστική αειφορία· ευρωπαϊκά προγράμματα που ασχολούνται με τη μακροβιότητα της ζωικής παραγωγής· προτάσεις για τη ρύθμιση της αγοράς τροφίμων· και η συνεργασία με διεθνείς ομίλους για την ανάπτυξη νέων στρατηγικών παραγωγής όσον αφορά το ρύζι, το σιτάρι και τα υπόλοιπα δημητριακά. Μία ακόμη προτεραιότητά τους είναι η εκπόνηση προτύπων χρήσης της γης. 

Η μελέτη αναγνωρίζει το κολοσσιαίο μέγεθος του έργου που έχει αναληφθεί, καταλήγοντας ότι «σε έναν κόσμο όπου οι πόροι σπανίζουν, ο πιο σπάνιος από όλους μπορεί να είναι ο χρόνος». 

enet.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Το κυρίαρχο σκουλήκι

Κοιτάξτε! Μια πανηγυρική παράσταση είναι,
Σε αυτά τα τελευταία έρημα χρόνια.
Ένα πλήθος αγγέλων φτερωτό, στολισμένο
Με πέπλα, και στα δάκρυα βουτημένο,
Κάθεται σ’ένα θέατρο για να δει
Ένα δράμα από ελπίδες και φόβους καμωμένο,
Ενώ η ορχήστρα στενάζει κάθε τόσο
Τη μουσική των κόσμων.
Μίμοι, στο σχήμα του Υψίστου ντυμένοι,
Σιγομιλάν και σιγομουρμουρίζουν,
Και δώθε κείθε ξεπετάγονται,
Νευρόσπαστα σωστά, που πηγαινώρχονται
Στις διαταγές τεράστιων άμορφων στοιχείων,
Που αλλάζουνε τα σκηνικά μπρός πίσω,
Σαλεύοντας με όρνιου φτερά
Την αόρατη ένα γύρω δυστυχία.
Το ποικιλόμορφο αυτό δράμα, σίγουρα
Δεν θα βολέψει να λησμονηθεί,
Μ’αυτό το φάντασμα που αιώνια κυνηγιέται

Απώνα πλήθος, όπου δε.....βολεί να το τσακώσει
Μεσ’ έναν κύκλο, όπου αιώνια στρέφοντας 
Ματαγυρνά στην ίδια θέση πάντα, 
Κι όπου περίσσα τρέλα και πιότερη αμαρτία 
Και φρίκη της πλοκής του, ειν’ η ψυχή. 
Μα ιδέστε, μεσ’στη χλαλοή των μίμων 
Μια χαμόσυρτη μορφή που εισβάλει, 
Ένα πράμα αιματοκόκκινο, που νηματόστριφο 
Προβάλλει από τα ερημοσκότεινα βάθη της σκηνής. 
Σα νήμα γυροστρέφει, γυροστρέφει, 
Και σ’αγωνία θνητών οι μίμοι γίνονται βορά του, 
Και κλαίνε λυγμικά τα σεραφείμ, 
Θωρώντας τις μασέλες του ερπετού, 
Από αίμα ανθρώπινο να ξεχειλάνε. 
Κι έσβυσαν,έσβυσαν με μιας όλα τα φώτα, 
Κι εμπρός απ’ ολες τις τρεμουλιαστές μορφές 
Η αυλαία νεκροσάβανο 
Πέφτει με τη μανία μιας καταιγίδας, 
Ενώ οι άγγελοι χλωμοί κι αποσβησμένοι 
Σκώνονται, ρίχτουνε τα πέπλα και βεβαιώνουνε 
Πως το έργο αυτό ειν’ η τραγωδία που λέγεται “Ανθρωπος” 
Κι ο ήρωάς του είναι το Κυρίαρχο Σκουλήκι 
Έντγκαρ Άλαν Πόε ποιήματα 1831-1849, εκδ. Κοροντζή
Διαβάστε περισσότερα...

Κυριακή 12 Ιουνίου 2011

Αγώνας συνεχής και άνισος

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Και πού δεν έχει εντοπιστεί το φονικό βακτήριο E. coli ή μάλλον οι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά μεταλλάξεις του. Σε βρεφικό γάλα, τυρί, σπανάκι, φύτρα οσπρίων και λαχανικών, μισοψημένα κρέατα... Δεν είναι νέα απειλή. Εχει προκαλέσει ήδη πλήθος μικροεπιδημίες, ενώ αποτελεί σταθερή αιτία φονικών τροφικών δηλητηριάσεων (στις ΗΠΑ 9.000 άτομα πεθαίνουν τον χρόνο από τροφικές δηλητηριάσεις, πολλές εκ των οποίων οφείλονται σε Ε. coli). 
Πρωτοεμφανίστηκε με την «έκρηξη» της βιομηχανίας τροφίμων και την υπερχρήση αντιβιοτικών στα ζώα (το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής αντιβιοτικών καταναλώνεται από ζώα, που λαμβάνουν και τελευταίας γενιάς σκευάσματα δημιουργώντας αήττητα στελέχη μικροβίων). Πολλές οι αιτίες που φτάνει στο πιάτο μας. Μολυσμένη κοπριά σε καλλιέργειες, πότισμα με ατελώς επεξεργασμένο νερό βιολογικών καθαρισμών, μόλυνση της γραμμής παραγωγής, μόλυνση των υποστρωμάτων για καλλιέργεια φύτρων - επικρατέστερη αιτία της τρέχουσας επιδημίας.


Οτι δεν υπάρχει ασφαλές εδώδιμο την εποχή που οι επιστήμονες παίζουν τους μικρούς θεούς στα εργαστήρια, διασταυρώνοντας γονίδια ανθρώπου, ζώων και φυτών, το ξαναθυμόμαστε μόνο σε κάθε διατροφική κρίση. Η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου, ο κατακερματισμός της παραγωγής (αλλού δημιουργείται ο σπόρος, αλλού καλλιεργείται, αλλού γίνεται η επεξεργασία του καρπού, αλλού τυποποιείται για να διανεμηθεί παντού) και η άνευ όρων και ορίων εντατικοποίηση της μαζικής παραγωγής τροφίμων για.....κολοσσιαίους πληθυσμούς ευθύνονται για ό, τι αδιανόητο έχει περάσει από τα στομάχια μας. Τρελές αγελάδες, διοξίνες, βενζόλια, ορυκτέλαια, καρκινογόνα φυτοφάρμακα, μπογιές για παπούτσια, αυξητικές ορμόνες, αντιβιοτικά, βαρέα μέταλλα, τοξίνες, συντηρητικά, γυαλιά, επιβραδυντές καύσης, μελαμίνες. Είναι το σύστημα (ένα υπερεθνικό, τυφλό σύστημα μαζικής παραγωγής με κινητήριο μοχλό το κέρδος) που γεννά τις διατροφικές κρίσεις.


Τι κι αν τόνοι χαρτιού και μελάνης έχουν σπαταληθεί σε κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων, σε μανιφέστα για την αξιολόγηση των κρίσεων και τη διαχείρισή τους, σε εγκυκλίους για την ενημέρωση του κοινού, πάντα κάποια επικίνδυνη ουσία θα υπερβεί τα «επιτρεπτά όρια», δηλαδή εκείνους τους κανόνες που οι ιθύνοντες κατασκεύασαν για να νομιμοποιήσουν αυτό που δεν θα έπρεπε να τρώγεται. Το εντατικά παραγόμενο προϊόν «φούσκα». ΄Η το χημικό εδώδιμο, το παρασκευασθέν από βιομηχανίες που αναμιγνύουν φτηνή πρώτη ύλη με χρώματα για να το κάνουν λαχταριστό, με συντηρητικά για να το κάνουν ανθεκτικό, με ενισχυτικά γεύσης για να το κάνουν να μοιάζει με μπιφτέκι, πατάτα, καρύδα, φράουλα... Οι πολίτες αδυνατούν να αξιολογήσουν τους κινδύνους. Και όταν ξεσπάσει το σκάνδαλο, απλά ενοχοποιούν τους ελέγχους. Ομως, οι έλεγχοι είναι ο τελευταίος κρίκος μιας μακριάς αλυσίδας κανόνων που ελαχιστοποιούν αλλά δεν εξαλείφουν τον κίνδυνο. Αν έπρεπε να τον εκμηδενίσουν, απλά δεν θα υπήρχε βιομηχανία τροφίμων, δηλαδή βιομηχανία διαχείρισης του επιβλαβούς (χημικά πρόσθετα) και του ανεπιθύμητου (παραπροϊόντα της βιομηχανικής διαδικασίας). Οι κρίσεις είναι μέσα στο «πρόγραμμα». Υπάρχει νόμος που να βάζει πλαφόν στα κέρδη; Οχι. Ετσι, ο αγώνας ημών των καταναλωτών είναι απέναντι σε έναν αόρατο και ύπουλο εχθρό, αγώνας συνεχής και άνισος. kathimerini.gr
Διαβάστε περισσότερα...

Ρήγας Φεραίος - Βελεστινλής – Οραματιστής και κήρυκας του Ξεσηκωμού

«Όταν η Διοίκησις βιάζη, αθετή, καταφρονή τα δίκαια του λαού και δεν εισακούει τα παράπονά του, το να κάμη τότε ο λαός ή κάθε μέρος του λαού επανάστασιν, να αρπάζη τα άρματα και να τιμωρήση τους τυράννους του, είναι (το) πλέον ιερόν από όλα τα δίκαιά του, και το πλέον απαραίτητο από όλα τα χρέη του (…)»
Ρήγας Φεραίος

Ο Ρήγας Φεραίος-Βελεστινλής γεννήθηκε στο θεσσαλικό χωριό Βελεστίνο στα 1757. Το οικογενειακό του όνομα ήταν Κυριτζής ή Κυριαζής.
Για τα πρώτα τριάντα, περίπου, χρόνια της ζωής του, δεν έχουμε ακριβείς πληροφορίες. Γνωρίζουμε ελάχιστα για τον ίδιο και την οικογένειά του κι αυτά κυρίως από θρύλους και παραδόσεις.

Η παράδοση εμφανίζει την οικογένεια του Ρήγα ως μία από τις πιο ευκατάστατες στο Βελεστίνο με πολλά κτήματα, τρία μεγάλα χάνια, βυρσοδεψείο, βαφείο και εργοστάσιο κατασκευής υφασμάτων και ταπήτων, στο οποίο εργάζονταν περισσότεροι από 40 εργάτες.

Η οικονομική ευχέρεια της οικογένειάς του, έδωσε τη δυνατότητα στον Ρήγα να πάρει καλή μόρφωση. Έτσι, σύμφωνα με ορισμένες πηγές … σπούδασε στη σχολή της Ζαγοράς και σύμφωνα με άλλες στη σχολή των Αμπελακίων, ενώ, όταν αποφοίτησε, δούλεψε για λίγο ως δάσκαλος στο χωριό Κισσός του Πηλίου.



Στη Θεσσαλία ο Ρήγας δεν έμεινε πολύ. «Φιλελεύθερος ων, και μη υποφέρων την τυραννίαν και τη βαρβαρότητα των της πατρίδας του Οθωμανών – γράφει ο Περραιβός – εγκατέλειψε τη φίλην πατρίδα, πορευθείς εις τόπον ελεύθερον και αρμόδιον προς ανάπτυξιν των ιδεών του, όστις ην η Δακία, το μόνον τότε άσυλον των ελευθεροφρόνων Ελλήνων». Και προσθέτει: «Οσάκις συνέπιπτε λόγος περί τυραννίας των εν Θεσσαλία Οθωμανών, ο Ρήγας απέδιδε τα πρωτεία της βαρβαρότητος και αγριότητος εις τους κατοίκους της πατρίδας του, Βελεστίνου, προσέλεγε δε αστεϊζόμενος “τα γουρούνια του Βελεστίνου έχουν σουρλάν (προβοσκίδα) χοντρότερον, και δόντια σουβλερότερα”». 
Ισως για το λόγο αυτό, ότι δηλαδή ο Ρήγας, μιλούσε με τέτοιο τρόπο για την οθωμανική βαρβαρότητα στο Βελεστίνο, ο θρύλος τον θέλει να φεύγει κυνηγημένος από τον τόπο του, γιατί αναγκάστηκε να σκοτώσει κάποιον Τούρκο μην μπορώντας να αντέξει το καθεστώς της οθωμανικής σκλαβιάς. 
Κατά τον Δ. Φωτιάδη υπάρχει και άλλη εκδοχή «Το 1774 –γράφει-, υπογράφηκε η ρωσοτουρκική συνθήκη ειρήνης. Κι ακολούθησε ο κατατρεγμός και ο θάνατος από τον Ολυμπο ως το Μοριά. Χιλιάδες ξεριζώθηκαν τότε από τον τόπο τους φεύγοντας στα ξένα… Τότε, λοιπόν, μέσα σε τούτη τη γενική φυγή, πρέπει να ξενιτεύτηκε ο Ρήγας, γύρω στα 1774 με 1777». 

Οπως και να ‘χει, ο Ρήγας πέρασε πρώτα από το Αγιο Ορος και στη συνέχεια πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου καταπιάστηκε με το εμπόριο. «Ηταν προετοιμασμένος για το εμπόριο –παρατηρεί ο Κορδάτος-, γιατί ο πατέρας του ήταν από τους πρώτους εμποροβιοτέχνες του Βελεστίνου και κοντά στον πατέρα του έμαθε κι αυτός τα μυστικά του εμπορίου». 
Στην Κωνσταντινούπολη ο Ρήγας συνδέθηκε με μία από τις σπουδαιότερες οικογένειες Φαναριωτών, την οικογένεια των Υψηλάντηδων. Για την ακρίβεια προσελήφθη ως γραμματικός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, παππού των Υψηλάντηδων του ’21, που χρημάτισε ηγεμόνας της Βλαχίας στο διάστημα 1774-1781. «Είχε τότε εν Κωνσταντινουπόλει – γράφει ο Ι. Φιλήμων- ο Αλέξανδρος Υψηλάντης γραμματέα ίδιον τον Ρήγα Φεραίον, ον εξεπέδευσε νέον εν τη οικία αυτού μεθ’ όλης της πατρικής προνοίας». 

Στην Πόλη διεύρυνε τις σπουδές του στη Γαλλική, στην Ιταλική και τη Γερμανική γλώσσα. Το 1786 συναντάμε το Ρήγα στο Βουκουρέστι να δουλεύει αρχικά ως γραμματικός του τοπικού άρχοντα Γρ. Μπραγκοβάνου και στη συνέχεια ως γραμματικός στο παλάτι του ηγεμόνα της Βλαχίας Ν. Μαυρογέννη. 
Με δυο λόγια, φεύγοντας από το Βελεστίνο, ο Ρήγας πρόκοψε, απέκτησε χρήματα, περισσότερη μόρφωση και δύναμη, συνδέθηκε με την εξουσία. Εκείνη την εποχή μια σειρά τοπικοί Τούρκοι φεουδάρχες, όπως ο Αλί Πασάς των Ιωαννίνων, ο Μοχάμετ Αλι της Αιγύπτου, ο Πασβανόγλου του Βιδανίου κ.ά., αντιμάχονται την κεντρική οθωμανική εξουσία, ευνοούν τις επαναστατικές κινήσεις και ορισμένοι από αυτούς επηρεάζονται από τις ιδέες της ανερχόμενης αστικής τάξης. 

Ταυτόχρονα, η Οθωμανική αυτοκρατορία κλονίζεται από τον δεύτερο Ρωσοτουρκικό Πόλεμο που ξεσπά το 1787. Στη διάρκεια αυτού του πολέμου, ο Ρήγας γνωρίζεται με τον Πασβανόγλου. Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας (1790) ο Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του.  

Στη Βιέννη ταξίδεψε μαζί με τον Αυστριακό βαρώνο Ελληνικής καταγωγής Χριστόδουλο Λάνγκενφελτ-Κιρλιανό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με άλλους ομογενείς, και μένει μαζί του έως το Γενάρη του 1791. Στη Βιέννη συνεργάτες του του Ρήγα ήσαν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, τυπογράφοι. 
Στο τυπογραφείο τους τύπωσε τον Θούριο και την Χάρτα που φιλοτεχνήθηκε από τον Αυστριακό λι8ογράφο Φρανσουά Μίλλερ, την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων. Στο μικρό αυτό διάστημα που μένει στην αυστριακή πρωτεύουσα, καταφέρνει να τυπώσει τα δύο πρώτα του βιβλία, το «Σχολείον των Ντελικάτων Εραστών» και το «Φυσικής Απάνθισμα», ενώ αναγγέλλει την έκδοση της μετάφρασης στα ελληνικά του έργου του Μοντεσκιέ «Το πνεύμα των νόμων».  

Πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το διάστημα αυτό η Ευρώπη συγκλονίζεται από τη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση, οι ιδέες της οποίας εξαπλώνονται ραγδαία και κατακτούν το μυαλό και την καρδιά όλων των σκλαβωμένων λαών της Ευρώπης και, φυσικά, το μυαλό και την καρδιά όλων των καταπιεζόμενων τάξεων στις φεουδαρχικές κοινωνίες. Από τις ιδέες αυτές ασφαλώς δεν είναι δυνατόν να μείνει ανεπηρέαστος ο Ρήγας. 
Το έργο του άλλωστε που προαναφέραμε «Φυσικής Απάνθισμα», αλλά και η ενασχόλησή του με το «Πνεύμα των νόμων» του Μοντεσκιέ φανερώνουν την αναμφίβολη προσχώρησή του στο Διαφωτισμό και την πρόθεσή του να βοηθήσει, ώστε να απαλλαγεί ο λαός στον οποίο απευθυνόταν από την αμάθεια και τις κάθε λογής – θρησκευτικές και άλλες – δεισιδαιμονίες, που εμπόδιζαν το ξύπνημα του πνεύματος και της επαναστατικής δράσης.  

Βιέννη.  "Όποιος Ελεύθερα Συλλογάται, Συλλογάται καλά".
Πλάκα στο κτίριο όπου βρισκόταν το
τυπογραφείο Πούλιου
Το όραμα του Ρήγα δεν ήταν στενά εθνικό ελληνικό, αλλά ήταν συνδεδεμένο και με την κοινωνική απελευθέρωση όλων των λαών που βρίσκονταν υπό το καθεστώς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όχι μόνο των υπόδουλων αλλά και αυτών των ίδιων των Τούρκων. 
Στο Θούριο, για παράδειγμα, έγραφε: «Σ’ Ανατολή και Δύση και Νότον και Βοριά/ για την πατρίδα όλοι νάχωμεν μια καρδιά. Στην πίστη του ο καθ’ ένας, ελεύθερος να ζη,/ στη δόξα του πολέμου να τρέξωμεν μαζί. Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,/ Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,/ Για την ελευθερίαν να ζώσωμεν σπαθί».  

Το ίδιο πνεύμα κυριαρχεί και στο Σύνταγμά του όπου μεταξύ άλλων, προσδιορίζοντας τη «Νέα Πολιτική διοίκηση των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας», σημειώνει: «Ο αυτοκράτωρ λαός είναι οι κάτοικοι του βασιλείου τούτου χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και διαλέκτου, Ελληνες, Βούλγαροι, Αλβανοί, Βλάχοι, Αρμένηδες, Τούρκοι και κάθε άλλον είδος γενεάς». 

Σύμφωνα με τον Χρ. Περραιβό, που υπήρξε σύντροφος του Ρήγα, στη «Σύντομη βιογραφία του Ρήγα» αναφέρει ότι ο Ρήγας είχε συστήσει επαναστατική οργάνωση – εταιρία σύμφωνα με την ορολογία της εποχής. «Οσο διά την πρώτην εταιρείαν του αοιδίμου Ρήγα του Φεραίου – γράφει- χρεωστώ να είπω τινά εν περιλήψει, διότι τα ηξεύρω ακριβέστερα από κάθε άλλον, διότι εχρημάτισα μέλος εκείνης και συγκοινωνός των κινδύνων της». Την ύπαρξη επαναστατικής εταιρίας βεβαιώνει και η αυστριακή αστυνομία. 

Αντίθετα, ο Κ. Αμαντος ήταν από τους πρώτους που αμφισβήτησαν την ύπαρξη μυστικής επαναστατικής οργάνωσης του Ρήγα, μη θεωρώντας επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ούτε τα όσα αναφέρονταν στα αυστριακά αστυνομικά έγγραφα, ούτε φυσικά τη μαρτυρία του Χρ. Περραιβού. «Το σχέδιο του Ρήγα – γράφει- δεν προαπαιτεί την ύπαρξιν μυστικής ωργανωμένης εταιρείας. Ο Ρήγας επεδίωκε κατά πρώτον την παρασκευήν ενθουσιωδών αποστόλων της επαναστάσεως διά των βιβλίων του και διά των Θουρίων ασμάτων… Το σχέδιον του Ρήγα το γνωρίζουν οι φίλοι του, είναι ολοφάνερον, δεν έχει τίποτα το μυστηριώδες και μυστικόν, το οποίον θα απησχόλει ιδιαιτέραν μυστικήν εταιρείαν». 
Είναι βέβαιο ότι οι ιστορικές μαρτυρίες που έχουν σωθεί και αφορούν το θέμα δε μας δίνουν ολοκληρωμένες πληροφορίες για το πώς ακριβώς ήταν η εταιρία του Ρήγα ως προς την οργάνωση της, τα σχέδιά της, τα μέλη και την εξάπλωσή της. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν μπορεί να μας οδηγήσει να αρνηθούμε την ύπαρξη της εταιρεία αυτής. 

Από τον Ιανουάριο του 1791 έως και το 1796, ο Ρήγας θα μείνει στο Βουκουρέστι. Στο διάστημα αυτό, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, φαίνεται ότι δούλεψε ως γραμματικός του ηγεμόνα Μ. Σούτσου κι ως διερμηνέας στο Γαλλικό προξενείο. 

Ξαναεπιστρέφει στη Βιέννη τον Αύγουστο του 1796, όντας πια ώριμος επαναστάτης. Ετσι, μέχρι το Δεκέμβρη του 1797, εκδίδει τα επαναστατικά έργα του με τα οποία άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην Ιστορία (Χαρτογραφικό έργο, Θούριος, Επαναστατικό Μανιφέστο κλπ.). «Σωστά ειπώθηκε – γράφει ο Φωτιάδης- πως ο “Θούριος” δεν είναι ποίημα, παρά επαναστατική προκήρυξη γραμμένη σε στίχους, για να μπορούν εύκολα να την αποστηθίζουν».  

Το πόσο σημαντικό ήταν το έργο του Ρήγα για το επαναστατικό φρόνημα των Ελλήνων, μας το περιγράφει ο Γεώργιος Τερτσέτης στα «Προλεγόμενά» του στα απομνημονεύματα του Θ. Κολοκοτρώνη. «Ο Ρήγας Φεραίος – λέει ο Τερτσέτης- εστάθη ο μέγας ευεργέτης της φυλής μας, το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον Θεού, όσο το αίμα του άγιο». 

Τον Δεκέμβριο του 1797, ο Ρήγας αποφασίζει να μεταβεί στην Τεργέστη, μαζί με το νεαρό Χριστόφορο Περραιβό. Σκοπός του, όπως μας πληροφορεί ο τελευταίος στα απομνημονεύματά του, ο Ρήγας ταξίδεψε από τη Βιέννη στην Τεργέστη, με σκοπό να περάσει στη Βενετία και να συναντήσει το Μέγα Ναπολέοντα, προσβλέποντας στη βοήθειά του για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Φαίνεται πως στόχος του Ρήγα ήταν να συνδέσει το επαναστατικό κίνημα στην Ελλάδα με τη Γαλλία, προσδοκώντας σε ηθική και υλική βοήθεια. 
Επίσης, ο Κορδάτος μας πληροφορεί ότι στη Βενετία υπήρχαν πολλοί μυημένοι στην επαναστατική εταιρία του Ρήγα και μέσω αυτών θα κανονιζόταν ταξίδι του στην Ελλάδα. 

Πριν φύγει από τη Βιέννη ο Ρήγας, έστειλε στην Τεργέστη, στο φίλο και έμπιστο σύντροφό του Αντώνη Κορωνιό τρία κιβώτια με επαναστατικό υλικό. Επειδή όμως ο Κορωνιός έλειπε στη Δαλματία για εμπορικές δουλειές, τα κιβώτια παρέλαβε ο συνεταίρος του από την Κοζάνη Δημήτριος Οικονόμου, ο οποίος, αφού τα άνοιξε και είδε τι περιείχαν, κατέδωσε τα καθέκαστα στην αυστριακή αστυνομία.  

Στις 1 (κατ’ άλλους στις 6) Δεκεμβρίου του 1797 ο Ρήγας και ο Περραιβός έφτασαν στην Τεργέστη κι αμέσως κατευθύνθηκαν προς το «Βασιλικόν», ένα ξενοδοχείο που βρισκόταν δίπλα στη θάλασσα, στο οποίο και κατέλυσαν. Σύμφωνα με τον Περραιβό περί τη μία ώρα της νύκτας εκείνης, και ενώ ο Ρήγας σκόπευε να μεταβεί στον εκεί Γαλλικό πρόξενο, ονομαζόμενο Μπρεσέ, για να λάβει την προστασία του, απροσδόκητα μπήκε στο δωμάτιο που έμεναν ένας αξιωματικός, ο οποίος ρώτησε στα γερμανικά, ποιός καλείται Ρήγας; Εγώ αποκρίθηκε εκείνος. Τότε ο αξιωματικός κάλεσε δύο στρατιώτες που βρίσκονταν απ’ έξω και διέταξε να τους φυλάσσουν ασφαλώς. Αν ο Ρήγας είχε πάει νωρίτερα στον Γαλλικό πρόξενο τότε η Αυστρία δεν θα τολμούσε να πράξει κάτι κατ’ αυτών, γιατί κατά την εποχή εκείνη φοβούνταν πολύ. 
Με την ένδειξη σύλληψής τους ο Ρήγας και ο Περραιβός έριξαν στη θάλασσα που ήταν πλησίον τους ένα φάκελο με γράμματα, τα οποία έφεραν υπογραφές πολλών και διαφόρων μεγαλεμπόρων της Ελλάδος, οι οποίες θα χρησίμευαν στην Ελλάδα για την παραλαβή χρημάτων, καθώς και τη σφραγίδα του έθνους, η οποία έφερε το σχήμα και τη μεγαλειότητα του Ισπανικού δίστηλου, στην επιφάνειά της ήσαν τρία ρόπαλα, ευρισκόμενα πλαγίως, και στο καθένα από αυτά τρεις σταυροί, ενώ στην περιφέρεια αναγράφονταν τα εξής “Υπέρ Πίστεως, Πατρίδος, Νόμων και Ελευθερίας”. 

Λίγο μετά τη σύλληψή τους, ο Ρήγας και ο Περραιβός υποβλήθηκαν σε ανάκριση. Μη γνωρίζοντας όμως ο Περραιβός γερμανικά, απάντησε γι’ αυτόν ο Ρήγας, ο οποίος πήρε όλη την ευθύνη πάνω του λέγοντας: «Εγώ αυτόν τον νέον δεν τον γνωρίζω ως συγκοινωνόν μου, αλλ’ ως συνοδοιπόρον, μάλιστα (καθώς μ’ εξωμολογήθη) μέλει να υπάγη εις την Ακαδημίαν της Μπάδουβας να διδαχθή την ιατρικήν».  
Οι αστυνομικοί μη έχοντας κάποιο στοιχείο σε βάρος του Περραιβού (κατ’ άλλους ο Περραιβός είχε Γαλλική υπηκοότητα) αποδέχθηκαν τις εξηγήσεις του Ρήγα. Διέταξαν τον πρώτο να μεταφερθεί και να μείνει σε άλλο δωμάτιο του ξενοδοχείου, ενώ τον Ρήγα τον οδήγησαν στη φυλακή, ανοίγοντας έτσι το τελευταίο κεφάλαιο της ζωής του, αυτό που έμελλε να λάβει τέλος με τον φυσικό του θάνατο.  

Συλλήψεις επαναστατών ή υπόπτων για επαναστατική δράση έγιναν επίσης σε Βιέννη, Πέστη, Σεμλίνο. Εκτός από τον Ρήγα συνελήφθησαν ο Ευστράτιος Αργέντης, έμπορος από τη Χίο, ετών 31, ο Δημήτριος Νικολίδης, γιατρός από τα Ιωάννινα, ετών 32, ο Αντώνιος Κορωνιός έμπορος και λόγιος από τη Χίο, ετών 27, ο Ιωάννης Καρατζάς, λόγιος από τη Λευκωσία της Κύπρου, ετών 31, ο Θεοχάρης Γεωργίου Τουρούτζιας, έμπορος από τη Σιάτιστα, ετών 22, ο Ιωάννης Εμμανουήλ, φοιτητής ιατρικής, από την Καστοριά, ετών 24 και ο αδελφός του Παναγιώτης Εμμανουήλ, υπάλληλος του Αργέντη, ετών 22 (οι επτά που συνόδεψαν τον Ρήγα ως το θάνατο) αλλά και οι Γεώργιος Πούλιος, Φιλ. Πέτροβιτς, Γ. Θεοχάρης, Κ. Τούλιος και Κ. Δουκάς.  

Ο χώρος κράτησης του Ρήγα Φεραίου στον πύργο
(μετά την ανακαίνιση του πύργου Νεμπόϊσα)
Ο Ρήγας και οι πρώτοι επτά συλληφθέντες παραδόθηκαν, τον Απρίλη του 1798, στις τουρκικές αρχές – γιατί ήσαν Τούρκοι υπήκοοι – και μεταφέρθηκαν στο Βελιγράδι. Υστερα απ’ αυτό το γεγονός το τέλος τους ήταν κάτι περισσότερο από προδιαγραμμένο. 
Το βράδυ της 12ης Ιουνίου (νέο ημερολόγιο) του 1798, οι οκτώ Ελληνες που κρατούνταν φυλακισμένοι στο κάστρο Nebojsa του Βελιγραδίου, βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στα κελιά τους διά της μεθόδου του στραγγαλισμού. 
Τα πτώματα των νεκρών ρίχτηκαν στο Σάβα, παραπόταμο του Δούναβη, που τώρα χωρίζει το παλιό από το νέο Βελιγράδι. 
Να σημειωθεί ότι μόλις μαθεύτηκε η σύλληψη του Ρήγα πολλοί έκαναν έκκληση, στο σουλτάνο Σελίμ Γ΄, για την απελευθέρωση του. Ανάμεσα σε αυτούς ο Οσμάν Πασβανόγλου, ηγεμόνας του Βιδηνίου και ο Αλή Πασάς, αλλά μάταια. 

Άγαλμα του Ρήγα Φεραίου
σε πλατεία του Βελιγραδίου
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 17 Ιουνίου 1798, ο Αυστριακός συνταγματάρχης Schertz, με μια σύντομη αναφορά του από το Σέμλινο, προς το υπουργείο Στρατιωτικών στη Βιέννη, έδωσε όλα τα στοιχεία του στυγερού εγκλήματος: «Ο Καϊμακάμης- έγραφε ο Schertz- έλαβε την παρελθούσαν εβδομάδα εκ Κωνσταντινουπόλεως φιρμάνιον, καθ’ ο εν μεγίστη μυστικότητι την τρίτην μετά την άφιξιν του φιρμανίου ημέραν διέταξε νύκτωρ τον στραγγαλισμόν πάντων των οκτώ καθειργμένων Ελλήνων, μετά δε την τέλεσιν της πράξεως ενήργησε να διαδοθή, ότι είχον αποδράσει άπαντες εκ της φυλακής, και δη έστειλεν άνδρας προς δήθεν καταδίωξιν αυτών κατά τας λεωφόρους». 

Η είδηση του θανάτου του Ρήγα και των συντρόφων του συγκλόνισε λαούς και προσωπικότητες απ’ άκρου εις άκρον της βαλκανικής χερσονήσου, ιδιαίτερα δε όσους προσέβλεπαν στις επαναστατικές ιδέες της εποχής και στους ανθρώπους που τις υπηρετούσαν. 

Εκείνο το διάστημα που οι αυστριακές αρχές προχωρούσαν στην απέλαση των οκτώ μελλοθανάτων, ο Αδαμάντιος Κοραής, μαντεύοντας το τραγικό τους τέλος έγραφε: «Παρίστανται ίσως ταύτην ώραν δέσμιοι έμπροσθεν του τυράννου οι γενναίοι ούτοι της ελευθερίας μάρτυρες. Ισως, ταύτην την ώραν, κατεβαίνει εις τας ιεράς κεφαλάς των η μάχαιρα του δημίου, εκχέεται το γενναίον ελληνικόν αίμα από τας φλέβας των, και ίπταται η μακαρία ψυχήν των, διά να υπάγη να συγκατοικήση με όλων των υπέρ ελευθερίας αποθανόντων τας αοιδίμους ψυχάς. Αλλά του αθώου αίματος η έκχυσις αύτη αντί του να καταπλήξη τους Γραικούς θέλει μάλλον τους παροξύνει εις εκδίκησιν». 





«Τα πρώτα χρόνια έπειτα από την απελευθέρωση του τόπου από τον τουρκικό ζυγό – γράφει ο Φωτιάδης- στα καφενεία και στα σπίτια, στις πολιτείες και στα χωριά, έβλεπες κρεμασμένη μια χαλκογραφία που παρίστανε την Ελλάδα κουρελιασμένη, γονατισμένη κι αλυσοδεμένη. Δυο άνδρες γύρευαν να τη σηκώσουν σπάζοντας τα δεσμά της. Ο ένας ήταν ο Κοραής κι άλλος ήταν ο Ρήγας».


  



Ο πύργος  Νεμπόϊσα στο Βελιγράδι














Φέτος, στις 29 Απριλίου, ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας εγκαινίασε στο Βελιγράδι μουσείο στον Πύργο Nebojsa (Νεμπόϊσα), τον τόπο όπου μαρτύρησε και θανατώθηκε ο Ρήγας Φεραίος. Ο Πύργος αποκαταστάθηκε με χρηματοδότηση του ελληνικού κράτους και του Δήμου Βελιγραδίου και το δεύτερο επίπεδό του είναι αφιερωμένο στο Ρήγα Φεραίο, όπου με τη χρήση πολυμέσων παρουσιάζονται οι ιδέες, η ζωή και το έργο του.
Διαβάστε περισσότερα...