31η Οκτωβρίου - Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης

Με τον παραδοσιακό κουμπαρά ή σε τραπεζικό λογαριασμό, η αποταμίευση αποτελεί πολύτιμο εργαλείο περιορισμού των συνεπειών των κινδύνων οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την οικογένεια ή την εργασία. Ειδικά σήμερα που οι υποχρεώσεις των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ως αποτέλεσμα του δανεισμού τους, η αποταμίευση αποτελεί τη χρυσή εφεδρεία, την οποία όλοι πρέπει να διαθέτουν. Εάν μάλιστα αναλογιστεί κανείς τις ανάγκες του και μετά τη συνταξιοδότηση του μπορεί να αντιληφθεί ότι μόνο με τη μακροχρόνια και συστηματική αποταμίευση θα μπορεί να εξασφαλίσει ένα αξιοπρεπές μέλλον.

Η 31η Οκτωβρίου αποτελεί ημέρα ορόσημο για τα σύγχρονα νοικοκυριά καθώς έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης. Η θέσπιση του εορτασμού προήλθε από… την ίδρυση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου 1924. 

Τη χρονιά που ακολούθησε επεκτάθηκε στη Δυτική Ευρώπη και στην Ελλάδα, η οποία εισχώρησε στον διεθνή αυτόν εορτασμό το 1936. 

Από την αρχή, η Ημέρα της Αποταμίευσης έγινε καθολική και πανελλαδική. Στον πρώτο κιόλας εορτασμό στις 31 Οκτωβρίου του 1936, στην Πλατεία Συντάγματος στήνεται ένα περίπτερο σε σχήμα κουμπαρά, επιστρατεύονται όλες οι παροιμίες που διδάσκουν την αποταμίευση, τα σχολεία διοργανώνουν πανηγυρικές γιορτές και οι μαθητές γράφουν εκθέσεις με θέμα την αποταμίευση. «Πλούσιο σπάταλο στο δρόμο είδα να κακοπερνά, το φτωχό τον οικονόμο δεν τον είδα να πεινά». (Απόσπασμα από βραβευθείσα έκθεση μαθήτριας της Δ΄ Δημοτικού το 1939). 

Τα γιγάντια περίπτερα-κουμπαράδες δημιουργούν μια πρωτόγνωρη εικόνα, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Πρωινή» της εποχής εκείνης: «Αι πλατείαι εις ας τοποθετήθηκαν τα περίπτερα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου είχον φωταγωγηθή. Το κοινόν έσπευσεν αθρόως για να δει τι συμβαίνει και να τσιμπηθεί... από τις χαριτωμένες πωλήτριες των κουμπαράδων, οι οποίες παρέτασσαν μια σειρά από ακατανίκητα επιχειρήματα: “... Ένα τέτοιο κουτάκι αγόρασε ο Ροκφέλερ και έγινε ζάπλουτος. Μιμηθείτε τον...”». 

Η σιγουριά

Από τότε έως σήμερα πέρασαν πολλά χρόνια. Η εποχή των σιδερένιων κουμπαράδων σίγουρα έχει περάσει. Η αξία όμως του θεσμού της αποταμίευσης ως προτύπου όχι μόνο παραμένει, αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία στην εποχή της αβεβαιότητας και των πολλών κινδύνων που έχουν να αντιμετωπίσουν οι πολίτες εξαιτίας και της οικονομικής κρίσης που πλήττει της αγορές. Η αποταμίευση εξετάζεται πλέον με την έννοια του εξορθολογισμού των αναγκών ατομικών και άλλων. 

Για τους Έλληνες ο θεσμός της αποταμίευσης είναι συνυφασμένος και με το θεσμό της οικογένειας. 

Αλληλεγγύη γενεών

Στην ελληνική οικογένεια η αποταμίευση ήταν πάντα και συνεκτικός κρίκος μεταξύ των γενεών, αφού η παλιότερη γενιά φρόντιζε να οπλίσει τη νεώτερη με αγαθά, π.χ. χρήματα, ακίνητα, χρηματοδότηση των σπουδών, που ήταν αποτέλεσμα της μακροχρόνιας και δύσκολης προσπάθειας για αποταμίευση. Είναι επίσης ένα εργαλείο περιορισμού των συνεπειών που κάποιοι κίνδυνοι μπορούν να έχουν για εμάς, την οικογένειά μας, την εργασία μας. Σήμερα είναι ίσως πιο ορατό παρά ποτέ ότι η μειωμένη αποταμίευση μάς εκθέτει σε πολύ μεγαλύτερους κινδύνους για την αντιμετώπιση καταστάσεων που μπορούν να ανακόψουν την ομαλή πορεία της ζωής μας. Ειδικά σήμερα που οι υποχρεώσεις των νοικοκυριών έχουν μεγαλώσει σαν αποτέλεσμα του δανεισμού τους και της ανθρώπινης ανάγκης για καλύτερη ποιότητα ζωής, η αποταμίευση χρειάζεται να είναι το «μαξιλάρι» που πρέπει όλοι να διαθέτουμε για να εξασφαλίσουμε τις ίδιες συνθήκες διαβίωσής μας και στο μέλλον. 

Ο πρώτος λογαριασμός Ταμιευτήριου

Ο λογαριασμός του Ταμιευτηρίου χρονολογείται από το 1845. Η πρώτη ολοκληρωμένη μορφή ταμιευτηρίου στην Ελλάδα (δηλαδή ως Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο) λειτουργούσε ήδη την εποχή που η Κρήτη δεν είχε ενταχθεί ακόμα στην Ελλάδα. Το 1902 έγινε η επίσημη έναρξη των εργασιών του Ταμιευτηρίου με την έκδοση του πρώτου βιβλιαρίου στο όνομα του ύπατου αρμοστή. 

Ουσιαστικά όμως το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο άνοιξε τις πόρτες του για τους Έλληνες πολίτες την 1η Μαρτίου του 1915 ως συνέχεια του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου της Κρητικής Πολιτείας, καθώς σχετικός νόμος του 1914 καταργούσε το Κρητικό Ταμιευτήριο και μετέφερε το Ταμείο και τα υπόλοιπά του στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στην Αθήνα. 

Στα τέλη του 1915 οι καταθέσεις των Ελλήνων ήταν ύψους 1.180 χιλιάδων δραχμών και έως το 1928 είχαν αυξηθεί σε 256.659 χιλιάδες δραχμές. 

Από το 1928 έως και το 1935 οι καταθέτες του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου υπερτριπλασιάζονται και οι καταθέσεις τους εξαπλασιάζονται. Μάλιστα, στη δεκαετία του 1930 σύμφωνα και με στοιχεία από το Ιστορικό Αρχείο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο στα συνολικά αποταμιευτικά μεγέθη ενώ ο κουμπάρας είναι το μέσο με το οποίο ο αποταμιευτής συγκεντρώνει τα χρήματά του και τα φέρνει στο Ταμιευτήριο για κατάθεση. 

Μάλιστα, η διετία 1936-1938 ήταν η καλύτερη για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Συγκεκριμένα το 1936 πουλήθηκαν 280.000 κουμπαράδες, το 1937 πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες νέες καταθέσεις ενώ το 1938 το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είχε το μεγαλύτερο πόσο καταθέσεων, που άγγιζε τα 2,6 δισ. δραχμές. 

Ο πόλεμος που ακολούθησε άλλαξε εντελώς την αποταμιευτική συμπεριφορά των Ελλήνων. Μάλιστα, η γερμανική επίθεση δημιούργησε συνθήκες πανικού και μαζικών αναλήψεων με αποτέλεσμα τα τέλη του 1944 να βρίσκουν το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο σε δεινή οικονομική θέση χωρίς καταθέσεις και απαιτήσεις από τα εκχωρηθέντα δάνεια και με τα τρέχοντα έξοδα να συνεχίζουν να υφίστανται. 

Μέχρι και το 1954 το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα περάσει πέτρινα χρόνια. Μετά το 1960 αρχίζει μια νέα εποχή. Αναβιώνει και πάλι ο θεσμός της αποταμίευσης. Ήταν η χρυσή εποχή της αποταμίευσης στην Ελλάδα στην οποία βασίστηκε και η αναγέννηση της χώρας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Το 1970 οι καταθέσεις στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ξεπερνούσαν τα 21 δισ. δραχμές. Σήμερα, έχοντας περάσει 106 χρόνια από την πρεμιέρα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, οι καταθέσεις που διαθέτει σε απόλυτους αριθμούς ξεπερνούν τα 11,09 δισ. ευρώ. 

ΠΗΓΗ : www.tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Taste the waste

Tης Mαριας Kατσουνακη

Τα στοιχεία αφοπλίζουν: κάθε χρόνο πετάγονται από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης 90 εκατ. τόνοι φαγητού, από τα οποία 3 εκατ. τόνοι είναι ψωμί. Κάθε χρόνο, τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά πετούν φαγητό αξίας 100 δισ. ευρώ. Η Ευρώπη θα μπορούσε να καλύψει από το περίσσευμά της όλους τους πεινασμένους του κόσμου… Το γερμανικό ντοκιμαντέρ με τον εύγλωττο τίτλο «Taste the waste» του Valentin Thurn (προβάλλεται την ερχόμενη Τετάρτη, στις 7 μ.μ., στο Γαλλικό Ινστιτούτο) συνέβαλε –διαβάζουμε– ώστε πολλοί καταναλωτές να αλλάξουν συνήθειες. Και έτσι να μην είναι, και ένας μόνο θεατής να επηρεάστηκε, πάλι κέρδος είναι.

Οι εικόνες του, αποτέλεσμα επίπονης έρευνας σε διαφορετικές χώρες, αφήνουν εφιαλτικά αναπάντητο το ερώτημα: πόσα τρόφιμα πετάμε καθημερινά στα σκουπίδια και πώς μπορούμε να σταματήσουμε αυτήν τη σπατάλη; «Στη διαδρομή από το χωράφι μέχρι το τραπέζι μας, πάνω από τη μισή ποσότητα των τροφίμων καταλήγει στη χωματερή. Λαχανικά, φρούτα, σιτηρά, κρέας, γαλακτοκομικά, ψάρια, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους πετιούνται πριν καν φτάσουν στο πιάτο μας». Από τα σκουπίδια των σούπερ μάρκετ ανασύρονται πλήρη… γεύματα, συσκευασμένα, καλοδιατηρημένα, τα οποία αποσύρονται στο τέλος κάθε μέρας από τα ράφια, για να αντικατασταθούν την επομένη με φρεσκότερα. Κάποιος, που κατοικεί σε τροχόσπιτο, μαγειρεύει γευστικότατα μύδια αχνιστά που ανέσυρε από κάδο, ένα .......νεαρό ζευγάρι γεμίζει καθημερινά το δίχτυ για ψώνια με λαχταριστά φρούτα και λαχανικά. Ο πληθυσμός που θρέφεται από τα περισσεύματα της ημέρας δεν είναι ούτε μόνο φτωχοί ούτε μόνο υποσιτισμένοι. Ορισμένοι επιλέγουν αυτήν τη διαδικασία από άποψη: η υπερκατανάλωση καταστρέφει το περιβάλλον.

Σήμερα, που οι κοινωνίες της αφθονίας γεύονται τις συνέπειες της υπερδιογκωμένης απληστίας, το γερμανικό ντοκιμαντέρ μάς φέρνει αντιμέτωπους με το, κατ’ εξοχήν, καταστροφικό ψεύδος: την αλόγιστη δαπάνη.

Η Ελλάδα, που πληρώνει οδυνηρά το κόστος της υπερκαταναλωτικής φούσκας, έχει έναν επιπλέον λόγο για να συντονιστεί με τη λογική τού «taste the waste»: να ενισχύσει δραστηριότητες που θα συμβάλουν αποφασιστικά σε μια νέα αντίληψη ζωής. Στις γειτονιές της Αθήνας, η αλληλεγγύη κάνει ζωηρά την εμφάνισή της μέσα από διάφορες πρωτοβουλίες. Τα αντανακλαστικά των τοπικών κοινωνιών στην ελληνική επαρχία ενεργοποιούνται.

Αρχές της εβδομάδας δημοσιοποιήθηκε ένα περιστατικό σε δημοτικό σχολείο του Μεσολογγίου. Ο σύλλογος γονέων και κηδεμόνων μαζί με τους εκπαιδευτικούς ανέλαβε να στείλει τρόφιμα σε πενταμελή οικογένεια, που δεν μπορούσε να ανταποκριθεί, λόγω σοβαρών οικονομικών προβλημάτων, με επάρκεια, στις ανάγκες σίτισης των παιδιών. Στην Αθήνα, ένας διαδικτυακός κόμβος (www.mporoume.gr) αναλαμβάνει –εθελοντικά– να αξιοποιήσει το περισσευούμενο (από μαγειρεία, φούρνους κ.ο.κ.) φαγητό. Οι άνθρωποι που εργάζονται γι’ αυτόν τον κοινωφελή σκοπό φέρνουν κοντά τους δύο πόλους: όσους έχουν παραπανίσιο φαγητό και όσους δεν έχουν καθόλου. Οι τελευταίοι όλο και πληθαίνουν. Η ιστοσελίδα μάς πληροφορεί ότι ένας στους έντεκα κατοίκους της Αττικής πηγαίνει σε συσσίτια. Η ζωή στην Αθήνα παρουσιάζει πλευρές και συμπεριφορές που δεν είχαμε συνηθίσει. Ανταλλαγές ρούχων, τροφίμων, ένα εμπόριο αλληλεγγύης κάνει την εμφάνισή του και υιοθετείται από τους πολίτες με προθυμία.

«Το τράνταγμα μπορεί να μας συνεφέρει και να δούμε την ανωριμότητά μας ως άτομα και ως κοινωνία», υποστηρίζουν ορισμένοι ψυχαναλυτές. Μπορεί. Το βέβαιο είναι ότι υπάρχουν λύσεις σε προβλήματα, πρόσκαιρες έστω και εμβαλωματικές, που δεν εξαρτώνται από την πολιτική εξουσία. Βασίζονται στην αποφασιστικότητα, αυτοοργάνωση, διάθεση φροντίδας και προσφοράς, στα αντισώματα που αναπτύσσουν οι άνθρωποι για να αντεπεξέλθουν στο ζόφο, στην κατήφεια, στην άρνηση, στη διάλυση των καιρών. Είναι μια επένδυση, ένα κοινωνικό κεφάλαιο που στην Ελλάδα παρέμενε υποβαθμισμένο.

Με τις αντιφάσεις θα προχωρήσουμε. Με τον κατακερματισμό, τους αλλεπάλληλους εμφύλιους, αλλά και την, ισχνή ακόμα σε όγκο αλλά ρωμαλέα σε διάθεση, εθελοντική προσφορά και αλληλεγγύη. Είναι ο ανθρώπινος παράγοντας που παρεμβαίνει ρυθμιστικά, ενισχύοντας την συνοχή και εξασφαλίζοντας τη συνέχεια μιας κοινωνίας. Είναι «η πνοή», του στίχου, που έχει τη δύναμη να «μας μεταμορφώνει».

kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Σύγχρονη δουλεία....

Κυριακίδης Ν.

Ποιος είπε ότι η δουλεία έχει εκλείψει; Ότι είναι ένα κατάλοιπο της Ιστορίας; Ένα στίγμα στην ιστορική εξέλιξη των κοινωνικών συστημάτων; Μπορεί να μην έχει πια την κλασική εκδοχή του εμπορίου μαύρων σκλάβων από την Αφρική προς τις ΗΠΑ, αλλά απ' τον κόσμο αυτό δεν έχει εξαφανιστεί. Άλλωστε ως φαινόμενο ακολουθεί το ανθρώπινο είδος εδώ και αιώνες.

Απλώς άλλαξε η μορφή της, για να συμβαδίζει με τις αλλαγές στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και την εντατικοποίηση της εργασίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Ο Αμερικανός Κέβιν Μπέιλς είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ροεχάμπτον του Λονδίνου και πρόεδρος του οργάνωσης Free the Slaves (ελευθερώστε τους σκλάβους) - αμερικανικό παράρτημα της Anti-Slavery International. Σε πρόσφατο άρθρο του στο Αλ Τζαζίρα, υπολογίζει ότι υπάρχουν 27 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που ζουν σήμερα σε συνθήκες δουλείας.

Πολλές από τις νέες μορφές δουλείας, λέει ο Αμερικανός ακτιβιστής, εμφανίστηκαν μετά το 1945. Η σύγχρονη δουλεία διαφέρει από εκείνες του παρελθόντος σε ένα καίριο σημείο: Οι σκλάβοι είναι σήμερα φθηνότεροι απ' οποιαδήποτε άλλη φορά στην ανθρώπινη ιστορία! Είναι χαρακτηριστικό πως, τον .......19ο αιώνα, η αγορά σκλάβων απαιτούσε πολύ μεγάλα κεφάλαια. Το 1850, για παράδειγμα, ένας Αφρικανός σκλάβος στον αμερικάνικο Νότο κόστιζε κατά μέσο όρο 1.000 δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί σήμερα με 40.000 δολάρια! Τα κέρδη του ιδιοκτήτη ήταν συγκριτικά χαμηλά, αλλά η “επένδυσή” του ήταν μακροχρόνια, συχνά είχε τη διάρκεια ολόκληρης ζωής.

Στον σύγχρονο κόσμο, οι σκλάβοι είναι πια τόσο φτηνοί που προορίζονται κυριολεκτικά για “εργαλεία” μιας χρήσης, υπογραμμίζει ο Μπέιλς. Ένα 14χρονο κορίτσι που πουλιέται σε οίκο ανοχής στην Ταϊλάνδη συνήθως έχει αρχική τιμή αγοράς κάτω από 1.000 δολάρια. Για να κερδίσει την ελευθερία της, θα πρέπει να ξεπληρώσει στον ιδιοκτήτη της οκτώ φορές αυτό το ποσό, συν έξοδα για νοίκι, φαγητό και ιατρική περίθαλψη. Παρά το ότι θα έχει 10-15 πελάτες κάθε βράδυ, το χρέος της για την ελευθερία θα αυξάνεται συνεχώς, ενώ το κέρδος του ιδιοκτήτη σε σχέση με την αρχική “επένδυση”, μπορεί να φτάσει ακόμα και το 800%! Ο ετήσιος “τζίρος” μιας έφηβης σκλάβας πόρνης σε οίκο ανοχής στην Ταϊλάνδη υπολογίζεται σε 75.000 δολάρια κατά μέσο όρο. Βέβαια, ο ιδιοκτήτης θα είναι “τυχερός” αν η “επένδυσή” του κρατήσει 3-4 χρόνια, μέχρι δηλαδή η δούλα του να κολλήσει AIDS... Αλλά επειδή ακριβώς οι τιμές των κοριτσιών είναι τόσο φτηνές, δεν θα έχει πρόβλημα να την αντικαταστήσει άμεσα...

Σύμφωνα με τον καθηγητή Μπέιλς, τρία στοιχεία συνετέλεσαν στο να αλλάξει η μορφή της δουλείας στον σύγχρονο κόσμο. Πρώτον, ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει τριπλασιαστεί από το 1945 και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης αφορά στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Δεύτερον, οι οικονομικές αλλαγές εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης, σε συνδυασμό με πολεμικές ή περιβαλλοντικές καταστροφές, οδήγησαν τους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών στις πόλεις και από εκεί στη φτώχεια και την εξαθλίωση, καθιστώντας τους “προϊόντα” για σκλαβοπάζαρα. Τρίτον, η ενδημική κρατική διαφθορά εξασφάλισε τη διαχρονική ατιμωρισία εκμεταλλευτών και δουλεμπόρων...

avgi.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ενέδρα

Βασίλευε ο ήλιος πίσω απ’ τους στρατώνες,

οι ζητιάνοι ψάχνανε για λίγο νερό,

μα όλα τα λαγήνια ήταν αναποδογυρισμένα στην πόλη Κανά,

οι γυναίκες φεύγανε κλαίγοντας μέσα στο κίτρινο σούρουπο,

εγώ, κυνηγημένος, μοίραζα πάνω στο λόφο το κρασί μου

με ληστές και ψευδομάρτυρες,

ενώ ο σταυρός δάγκωνε κιόλας την άκρη του παλτού μου.

……Ποιον ν’ αγαπήσω; Σε ποιον να εξομολογηθώ;

Μονάχα ο Θεός μπορεί να καυχηθεί ότι μ’ άκουσε να παραπονιέμαι

ήπια όλο το βούρκο στον υπόνομο που μ’ έριξαν,

τ’ άντερα μου έγιναν οι δρόμοι που κυλάνε αμάξια θριάμβου….

έβγαλα τα φτερά μου και τα κάρφωσα στη γριά, 

που τη θάβαν ολομόναχη μ’ ένα σπουργίτι στο γειτονικό δέντρο, 

με μια παλιά κασετίνα γεμάτη στάχτη 

— θυμηθείτε με όταν έρθει η ώρα.

……Εργόχειρα φυλακισμένων στέγνωναν στο τζάκι, 

ήταν φθινόπωρο κι είχαν ερημώσει τα χωράφια, 

άκουγα το βήμα των καραγωγέων 

καταβροχθίζοντας τον κλεμμένο σανό.

……Τότε είδα το μεγάλο ικρίωμα, όπου έπρεπε ν’ ανεβώ, 

άγνωστο αν θα στεφθώ βασιλιάς 

ή θα κυλήσω στο καλάθι των αποκεφαλισμένων.

Τάσος Λειβαδίτης, Από τη συλλογή “Νυχτερινός επισκέπτης” (1972) – 

Αφιέρωμα για τα 23 χρόνια από το θάνατό του

Διαβάστε περισσότερα...

Πορεία προς το μέτωπο - Οδυσσέας Ελύτης

Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

ΞΗΜΕΡΩΝΟΝΤΑΣ τ' Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων,

λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά,

για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες.

'Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές

που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί, από Χειμάρα ως Τεπελένι.

Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ' την πρώτη μέρα, συνέχεια,

κι είχαν μείνει σκεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο...

Δώδεκα μέρες κιόλας είχαμε μεις πιο πίσω, στα χωριά. 

Κι απάνω που συνήθιζε τ' αυτί μας πάλι στα γλυκά τριξίματα της γης, 

και δειλά συλλαβίζαμε το γάβγισμα του σκύλου

ή τον αχό της μακρινής καμπάνας, να που ήταν ανάγκη, λέει, 

να γυρίσουμε στο μόνο αχολόι που ξέραμε: στο αργό και στο βαρύ των κανονιών, στο ξερό και στο γρήγορο των πολυβόλων.

Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ' τον άλλο, ίδια τυφλοί.

Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο.

Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας.

Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, 

φέγγοντας μ' ένα μικρό δαδί, μία-μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα.

Ή φορές πάλι, αν ήταν βολετό, λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν με λύσσα ώρες πολλές, όσο να τρέξουν τα αίματα. 

Τι μας είχε ανέβει η ψείρα ως το λαιμό,

κι ήταν αυτό πιο κι απ' την κούραση ανυπόφερτο.

Τέλος, κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα, σημάδι ότι κινούσαμε, και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά να κερδίσουμε δρόμο, 

πριχού ξημερώσει και μας βάλουνε στόχο τ' αερόπλανα.

Επειδή ο Θεός δεν κάτεχε από στόχους ή τέτοια, 

κι όπως το 'χε συνήθειό του,

στην ίδια πάντοτε ώρα ξημέρωνε το φως.

Τότες, χωμένοι μες στις ρεματιές, 

γέρναμε το κεφάλι από το μέρος το βαρύ, 

όπου δε βγαίνουνε όνειρα.

Και τα πουλιά μας θύμωναν, που δε δίναμε τάχα σημασία στα λόγια τους – ίσως και που ασκημίζαμε χωρίς αιτία την πλάση.

Άλλης λογής εμείς χωριάτες, 

μ' άλλω λογιώ ξινάρια και σιδερικά στα χέρια μας, 

που ξορκισμένα να 'ναι.

Δώδεκα μέρες κιόλας, 

είχαμε μεις πιο πίσω στα χωριά κοιτάξει σε κατρέφτη, 

ώρες πολλές, το γύρο του προσώπου μας. 

Κι απάνω που συνήθιζε ξανά το μάτι μας τα γνώριμα παλιά σημάδια, 

και δειλά συλλαβίζαμε το χείλο το γυμνό ή το χορτάτο από τον ύπνο μάγουλο, να που τη δεύτερη τη νύχτα σάμπως πάλι αλλάζαμε, 

την τρίτη ακόμη πιο πολύ, 

την ύστερη, την τέταρτη, πια φανερό,

δεν ήμασταν οι ίδιοι.

Μόνε σα να πηγαίναμε μπουλούκι ανάκατο, 

θαρρούσες, απ' όλες τις γενιές και τις χρονιές,

άλλοι των τωρινών καιρών κι άλλοι πολλά παλιών 

πού χαν λευκάνει απ' τα περίσσια γένια.

Καπεταναίοι αγέλαστοι με το κεφαλοπάνι, και παπάδες θερία, 

λοχίες του 97 ή του 12, μπαλτζήδες βλοσυροί

πάνου απ' τον ώμο σειώντας το πελέκι, 

απελάτες και σκουταροφόροι με το αίμα επάνω τους ακόμη

Βουργάρων και Τουρκών. 

Όλοι μαζί, δίχως μιλιά, χρόνους αμέτρητους αγκομαχώντας πλάι-πλάι, διαβαίναμε τις ράχες, τα φαράγγια, 

δίχως να λογαριάζουμε άλλο τίποτε.

Γιατί καθώς όταν βαρούν απανωτές αναποδιές 

τους ίδιους τους ανθρώπους πάντα, συνηθάν εκείνοι στο Κακό, 

τέλος του αλλάζουν όνομα, το λεν Γραμμένο ή Μοίρα – 

έτσι κι εμείς επροχωρούσαμε 

ίσια πάνου σ' αυτό που λέγαμε Κατάρα, 

όπως θα λέγαμε Αντάρα ή Σύγνεφο.

Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη 

όπου φορές εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο.

Επειδή το πιο συχνά, ψιχάλιζε στους δρόμους έξω 

καθώς μες στην ψυχή μας.

Κι ότι ήμασταν σιμά πολύ 

στα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες,

μήτε αρρώστους και γερούς, μήτε φτωχούς και πλούσιους, 

το καταλαβαίναμε.

Γιατί κι ο βρόντος πέρα, κάτι σαν καταιγίδα πίσω απ' τα βουνά, 

δυνάμωνε ολοένα, τόσο που καθαρά στο τέλος

να διαβάζουμε το αργό και το βαρύ των κανονιών, 

το ξερό και το γρήγορο των πολυβόλων.

Ύστερα και γιατί, ολοένα πιο συχνά, τύχαινε τώρα ν' απαντούμε, 

απ' τ' άλλο μέρος να 'ρχονται,

οι αργές οι συνοδείες με τους λαβωμένους.

Όπου απιθώνανε χάμου τα φορεία οι νοσοκόμοι, 

με τον κόκκινο σταυρό στο περιβραχιόνιο, 

φτύνοντας μέσα στις παλάμες, 

και το μάτι τους άγριο για τσιγάρο.

Κι όπου κατόπι σαν ακούγανε για πού τραβούσαμε, 

κουνούσαν το κεφάλι, 

αρχινώντας ιστορίες για σημεία και τέρατα. 

Όμως εμείς το μόνο που προσέχαμε 

ήταν εκείνες οι φωνές μέσα στα σκοτεινά, 

που ανέβαιναν, καυτές ακόμη από την πίσσα του βυθού ή το θειάφι.

"Όι όι, μάνα μου", 

και κάποτε, πιο σπάνια, ένα πνιχτό μουσούνισμα,

ίδιο ροχαλητό, πού 'λεγαν, όσοι ξέρανε, 

είναι αυτός ο ρόγχος του θανάτου.

Ήταν φορές που εσέρνανε μαζί τους κι αιχμαλώτους, 

μόλις πιασμένους λίγες ώρες πριν,

στα ξαφνικά γιουρούσια που κάναν τα περίπολα.

Βρωμούσανε κρασί τα χνώτα τους, κι οι τσέπες τους

γιομάτες κονσέρβα ή σοκολάτες. 

Όμως εμείς δεν είχαμε, ότι κομμένα τα γιοφύρια πίσω μας,

και τα λίγα μουλάρια μας 

κι εκείνα ανήμπορα μέσα στο χιόνι 

και στη γλιστράδα της λασπουριάς.

Τέλος, κάποια φορά, 

φανήκανε μακριά οι καπνοί που ανέβαιναν μεριές-μεριές,

κι οι πρώτες στον ορίζοντα κόκκινες, λαμπερές φωτοβολίδες.

Διαβάστε περισσότερα...

Μουσικές στιγμές....

Διαβάστε περισσότερα...

Ανθρωποι και λύκοι...

Της ΕΛΙΖΑΜΠΕΤΤΑΣ ΚΑΖΑΛΟΤΤΙ

Homo homini lupus (λύκος ο άνθρωπος για τον άνθρωπο)... Το αρχαίο αυτό ρητό, που αποδίδεται στον Λατίνο κωμωδιογράφο Πλαύτο, ανασύρθηκε συνειρμικά από τις μαθητικές μας μνήμες, με αφορμή τις εικόνες φρίκης που τις προηγούμενες ημέρες εισέβαλαν στη ζωή μας και στοίχειωσαν την καθημερινότητά μας.

Το γυμνό και βεβηλωμένο σώμα του Λίβυου δικτάτορα εκτεθειμένο σε ένα ψυγείο κρεάτων, σύμβολο μιας ανατροπής αλλά και συνάμα μιας συνέχειας και, πίσω στα δικά μας, οι εικόνες βίας μιας εμφύλιας σύρραξης ανάμεσα στις λεγόμενες δυνάμεις της ανατροπής και της προόδου, που κόστισε τη ζωή σ' ένα συνάνθρωπο, δικαίωσαν ακόμη μια φορά το ρητό, που περιγράφει μια πικρή αλήθεια για την ανθρώπινη φύση.

Τη θεωρία αυτή, που αιτιολογεί τη ροπή του ανθρώπου προς τη βία, την εξέλιξε ο Αγγλος φιλόσοφος Τόμας Χομπς, προκαλώντας συζητήσεις και αντιδράσεις το 16ο αιώνα και θέτοντας τη βάση για μελλοντικούς στοχασμούς. Σύμφωνα με τον Χομπς, σε μια κατάσταση όπου επικρατεί σύγχυση και ανομία, ο κάθε άνθρωπος -παρακινούμενος από τα πιο βαθιά του ένστικτα- προσπαθεί να βλάψει τον άλλον και να αφανίσει οποιονδήποτε αποτελεί εμπόδιο στις επιδιώξεις του. Με αποτέλεσμα, καθένας να βλέπει τον πλαϊνό του ως εχθρό. Αυτό συνεπάγεται, ο άνθρωπος στη.......«φυσική» του κατάσταση να βρίσκεται σε συνεχή διαμάχη με τον εαυτό του και τους άλλους και να κυριεύεται συνεχώς από μια πολεμική διάθεση που δεν διακρίνει το δίκαιο από το άδικο (που μόνον οι νόμοι μπορούν να προσδιορίσουν και να διαχωρίσουν).

Σύμφωνα δηλαδή με τον Χομπς, η φύση τού ανθρώπου είναι κατά βάθος εγωιστική και οι πράξεις του οδηγούνται αποκλειστικά από το ένστικτο της επιβίωσης και από την επιθυμία του να επιβληθεί στους άλλους ανθρώπους. Οι θεωρίες του Αγγλου φιλοσόφου σφραγίζονται από την Ιστορία, που μας διδάσκει ότι το τίμημα των επαναστάσεων και των ανατροπών είναι αναπόφευκτα ένα λουτρό αίματος.

Εξηγούν ωστόσο -χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει και ότι δικαιολογούν- το κύμα βίας που έχει εισχωρήσει τελευταία στις δυτικές κοινωνίες ακόμη και σε χώρους που παραδοσιακά ευαγγελίζονται την αλληλεγγύη και αγωνίζονται για την κοινωνική δικαιοσύνη. Καθώς, σε συγκυρίες όπου τα πάντα κλονίζονται, όπου καταργούνται οι έννοιες του δικαίου και του αδίκου ενώ οι αρχές του κράτους δικαίου υποκύπτουν στην πίεση των συμφερόντων και των αγορών, ο άνθρωπος επιστρέφει στην αρχική του φύση.

Και δεν χωρά αμφιβολία το γεγονός ότι η Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, βρίσκεται σήμερα σε μια παρόμοια συγκυρία. Και το κλίμα φόβου, αβεβαιότητας και ανασφάλειας που καλλιεργείται από τις εγχώριες και διεθνείς εξουσίες δεν μπορεί, αν ακολουθήσουμε τις θεωρίες του Χομπς, παρά να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα βίας.

Ετσι, μόνο με μια επιστροφή στις αρχές του κράτους δικαίου και της αλληλεγγύης, που κατά τον Αγγλο φιλόσοφο αποτελούν το μόνο αντίδοτο στο φόβο, υπάρχουν ελπίδες να αποτρέψει το χειρότερο, τον πολλαπλασιασμό δηλαδή βίαιων ξεσπασμάτων ανθρώπων που έχασαν την εμπιστοσύνη στη δημοκρατία και τις αρχές της. Σε αυτή την περίπτωση, τεράστια θα είναι η ευθύνη εκείνων που κατόρθωσαν να ξυπνήσουν τα πιο σκοτεινά ένστικτα των συνανθρώπων τους και να τους μετατρέψουν ακόμη μια φορά σε λύκους...

enet.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Το σκάνδαλο του αιώνα μας...

Τσερεζόλε Ε.

Ο Ζαν Ζιγκλέρ, αντιπρόεδρος της συμβουλευτικής επιτροπής του συμβουλίου των δικαιωμάτων του ανθρώπου του ΟΗΕ, έγραψε βιβλίο με τίτλο "Μαζική καταστροφή. Γεωπολιτική της πείνας. "70 εκατομμύρια άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο στον κόσμο, από τα οποία τα μισά λόγω της πείνας και των συνεπειών της. Αυτή η σφαγή είναι το σκάνδαλο του αιώνα μας. Αυτό λέει το Παγκόσμιο Διατροφικό πρόγραμμα: κάθε πέντε δευτερόλεπτα, ένα παιδί κατά των 10 ετών πεθαίνει από την πείνα. 37 χιλιάδες άτομα πεθαίνουν από την πείνα κάθε μέρα, και, επί συνόλου 7 δισ. ανθρώπων που ζούμε στον πλανήτη, περίπου το ένα δισ. υποσιτίζονται σε μόνιμη βάση. Δεν έχουν σεξουαλική ζωή, δεν έχουν δουλειά... Ακρωτηριάζονται από την πείνα, ενώ δεν υφίσταται πλέον αντικειμενική έλλειψη τροφής: υπάρχει έλλειμμα πρόσβασης στην τροφή. Για τον λόγο αυτό λέω ότι με τα μέσα που διαθέτουμε, ένα παιδί που πεθαίνει από πείνα, είναι ένα παιδί που δολοφονείται", τονίζει ο Ζιγκλέρ, μιλώντας στο περιοδικό Κουριέ Ιντερνασιονάλ...

Εξηγώντας τις αιτίες για τους θανάτους από την πείνα, ο Ζιγκλέρ, διακρίνει πέντε, που "διασταυρώνονται μερικές φορές και όλες τους είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης ενέργειας". "Καταρχήν η χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία στις διατροφικές πρώτες ύλες. Μετά από την απώλεια 85 δισ. στο κραχ του 2007 - 2008, τα μεγάλα επενδυτικά ταμεία μεταφέρθηκαν στις αγορές τροφίμων, κυρίως το........ρύζι, το καλαμπόκι και το στάρι, βασικά τρόφιμα, που καλύπτουν το 75% των παγκόσμιων διατροφικών αναγκών. Οδήγησαν στην έκρηξη των τιμών αυτών των τροφίμων". Δεύτερη αιτία, κατά Ζιγκλέρ, "τα αγροκαύσιμα". "Πρέπει να απαγορευθούν τα αγροκαύσιμα που προέρχονται από διατροφικά φυτά αύριο κιόλας". Τρίτον, "υφίσταται το εξωτερικό χρέος, που συνιστά βρόγχο για τους πιο φτωχούς και που αποτρέπει τα κράτη από το να επενδύσουν σε μια γεωργία υποκατάστασης". "Τέλος, το γεωργικό ντάμπινγκ: πέρσι, οι χώρες του ΟΟΣΑ έδωσαν 349 δισ. δολάρια ως επιδοτήσεις στην παραγωγή και στις εξαγωγές, στους αγρότες τους με αποτέλεσμα σε οποιαδήποτε αφρικανική αγορά να βρίσκει κανείς γαλλικά, γερμανικά, ελληνικά φρούτα, πουλερικά, κ.ά. στο 1/3 ή στη μισή τιμή του αντίστοιχου αφρικανικού προϊόντος. Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων, ο Αφρικανός γεωργός που καλλιεργεί το χωράφι του δεν έχει καμία πιθανότητα να πουλήσει τα φρούτα ή τα λαχανικά του σε ανταγωνιστικές τιμές". Τέλος, "η κλοπή της γης". "Πέρσι μόνο στη μαύρη Αφρική, 41 εκατομμύρια εκτάρια χάθηκαν σε πλήρη αδιαφάνεια", προς "όφελος των επενδυτικών ταμείων με χρήματα κατά βάση της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης". "Σε ό,τι αφορά στους κατοίκους, δεν γνωρίζουν καν τι καλλιεργείται στη χώρα τους: τα πάντα πάνε στις εξαγωγές, προς τις χώρες όπου υφίσταται η αγοραστική δύναμη".

avgi.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η λεπτή κλωστή της ζωής

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Από μια κλωστή κρέμεται η ζωή του κάθε ανθρώπου, του κάθε διαδηλωτή στα μαζικά συλλαλητήρια με σκηνές ταραχών, του κάθε αυτόπτη μάρτυρα πετροπολέμων, ξυλοδαρμών, ρίψης χημικών, κροτίδων, φωτοβολίδων, βομβών - από τύχη δεν υπήρξαν και άλλοι νεκροί...

Ομως δεν είναι μόνο οι συγκρούσεις που εισάγουν βιαίως στο παιχνίδι με τη μοίρα και θέτουν σε δοκιμασία τις ανθρώπινες αντοχές. Δεν είναι μόνο ο αέρας που κόβει την ανάσα -ένα πηχτό μίγμα κάπνας, σκόνης, τοξικών-, η φωτιά, οι βολές, τα πλήγματα, τα σπασίματα, τα συρσίματα, οι σπρωξιές... Είναι ο παλμός της διαμαρτυρίας που δονεί σαν σεισμός τα σωθικά και τεντώνει στο απροχώρητο τις χορδές του σώματος. Είναι οι στιγμές άκρας συλλογικότητας, όταν οι οδύνες των άλλων γίνονται και δικός σου πόνος, όταν αφουγκράζεσαι όλες τις αγωνίες που εκδηλώνονται γύρω σου, διαβλέπεις τους θανάτους που κρύβονται μέσα στις ζωές, νιώθεις αλληλέγγυος με όλους και η ολότητα αυτών των ταυτόχρονων πεπρωμένων, η στιγμιαία κατανόηση του συλλογικού πόνου σε λυγίζει. Υπάρχει κάτι σαν υλικό όριο στην αντοχή μας, η καρδιά διαρρηγνύεται όταν πάει να χωρέσει ένα ολόκληρο σύμπαν από δεινά και λύπες. Εν τούτοις οι κύκλοι της ζωής κλείνουν τα όντα σε μια κοινότητα, τα παρασύρουν στις ίδιες ατραπούς από τις οποίες είναι.......δύσκολο να δραπετεύσεις μόνος.

Είναι, ακόμη, η απόγνωση ότι παρά την επίμονη διεκδίκηση του μέλλοντος δεν διαφαίνεται -μέσα στις επιδεινούμενες συνθήκες, την προοπτική των οδυνηρών συνεπειών, π.χ. του κουρέματος, στη ζωή των πολιτών- μονοπάτι προς ένα αξιοπρεπές αύριο. Η ανασφάλεια εμπεδώνεται ως μοναδική πραγματικότητα, παγιώνονται η απαισιοδοξία, ο φόβος της διαρκούς καθόδου... Ομως ακόμη και ένα μόριο της ύπαρξης προϋποθέτει ένα ίχνος πίστης. Δεν υπάρχουν ερωτήσεις και απαντήσεις μέσα σε ένα χώρο χωρίς ορίζοντα. Η έλλειψη προοπτικής αφαιρεί από τα πράγματα κάθε αναγλυφότητα.

Τι κάνει την εσωτερική κλωστή να μη σπάσει; Κυρίως η βαθιά γνώση για τα ανθρώπινα. Οι δύσκολες, κρίσιμες, διαλυμένες εποχές έχουν το πλεονέκτημα ότι αποκαλύπτουν γυμνή την ουσία της ζωής. Οτι δεν υπάρχει μόνο η φωτιά που καταβροχθίζει, αλλά κι εκείνη που γεννά. Οτι η ώση της εκκίνησης νικά την επιβραδυντική αίσθηση της ματαιότητας. Οτι αν καθεμιά από τις φοβίες μας κατακρημνίζει τον κόσμο, καθεμιά από τις ελπίδες μας τον αναδημιουργεί. Οτι δεν υπάρχει μόνο η αποκάλυψη, αλλά και η κοσμογονία, ότι υπάρχουν σπόροι στη στάχτη.

Στις δύσκολες, κρίσιμες, διαλυμένες εποχές, οι παλιές βεβαιότητες, οι παλιοί μύθοι, οι καταστροφικοί εγωισμοί, γίνονται άτονοι, διάφανοι, και τρωτοί οι θεσμοί που τους υποβάσταζαν καλύπτοντας αδικήματα ανεξιλέωτα. Οι ρωγμές, τα κενά σε μια άλλοτε ριζωμένη κακή πρακτική, η εξασθενημένη ισχύς της, δημιουργούν κάτι σαν έναν καθαρό ζωογόνο χώρο στις ψυχές, που δείχνουν περισσότερο εύπλαστες, δεκτικές ως προς τη χάραξη νέων συντεταγμένων. Στις σκληρές εποχές η συνείδηση αφυπνίζεται, δυναμώνει. Εχει την ευκαιρία να αναβαπτιστεί στα αρχέγονα νερά του αγώνα για επιβίωση, να αναμετρηθεί με τη δύσκολη πρόκληση της ενότητας, και να πετάξει μακριά σε αναζήτηση μιας τομής ανάμεσα στον συμφυρμό του παρελθόντος και το ακατοίκητο μέλλον, του σημείου σύγκλισης των θετικών μας δυνάμεων.

kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Το κλίμα φέρνει... συρρίκνωση των ειδών

Ισχνές αυτή την περίοδο δεν είναι μόνο οι αγελάδες, καθώς, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε χθες στην επιθεώρηση Nature Climate Change, η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχουν προκαλέσει την συρρίκνωση του μεγέθους πολλών φυτών και ζώων!

Ισχνές αυτή την περίοδο δεν είναι μόνο οι αγελάδες, καθώς, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε χθες στην επιθεώρηση Nature Climate Change, η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχουν προκαλέσει την συρρίκνωση του μεγέθους πολλών φυτών και ζώων!

Οι πολικές αρκούδες αναδεικνύονται και πάλι σε θύματα της κλιματικής αλλαγής, αφού, σύμφωνα με τη μελέτη που βασίστηκε σε ανάλυση προηγούμενων μελετών και σε εξέταση απολιθωμάτων, το μέγεθός τους έχει μειωθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια, όμως εκτός από αυτές, αντίστοιχη μείωση έχει παρατηρηθεί και στους βατράχους, στα μυρμήγκια, στα ιγκουάνα, στον κοκκινολαίμη της Αυστραλίας, σε ενός είδους γλάρου της Νέας Ζηλανδίας, στον καλιφορνέζικο σκίουρο και στον λύγκα. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η συρρίκνωση των θαλάσσιων ειδών, όπως τα χτένια, οι γαρίδες και οι καραβίδες. Από την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη όμως έχει επίσης παρατηρηθεί, όπως σημειώνει και η ίδια μελέτη, ότι συρρικνώνονται φυτά και καρποί, όπως το βαμβάκι, το καλαμπόκι και οι φράουλες.

Συνολικά η μελέτη καταλήγει ότι τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σημαντική συρρίκνωση του μεγέθους 38 ειδών φυτών και ζώων σε σύνολο 85 ειδών που εξετάστηκαν. Πιο.....χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η συρρίκνωση των προβάτων της Σκοτίας κατά 5% αλλά και του πτηνού της Βορειοανατολικής Αφρικής και της Νοτιοδυτικής Ασίας, Prinia gracilis, του οποίου το μέγεθος έχει μειωθεί κατά 26%! Συγκεκριμένα, η αύξηση κατά έναν βαθμό Κελσίου στη θερμοκρασία του πλανήτη οδηγεί σε συρρίκνωση κατά 0,5% έως 4% το μέγεθος των θαλάσσιων ασπόνδυλων ζώων και κατά 6% έως 20% το μέγεθος των ψαριών. Αντίστοιχα το μέγεθος των φρούτων, των βλαστών και διαφόρων άλλων ειδών φυτών μειώνεται κατά 3% έως 17%. Η μελέτη, ένας από τους επικεφαλής της οποίας είναι ο επίκουρος καθηγητής Ντέιβιντ Μπίκφορντ του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, καταδεικνύει ότι υπάρχει άμεση σχέση της μείωσης του μεγέθους των φυτών και των ζώων με την κλιματική αλλαγή και εγείρει ερωτήματα για το εάν οι συνέπειες αυτές μπορεί να επηρεάσουν και την ανάπτυξη του ανθρώπινου πληθυσμού.

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Slow Train

Διαβάστε περισσότερα...

Εξοικειωμένοι με την τυφλότητα

Από τον ΕΥΓΕΝΙΟ ΑΡΑΝΙΤΣΗ

Η είδηση του θανάτου του Μουαμάρ Καντάφι αναμεταδίδεται με το γρήγορο, σύντομο, εκτυφλωτικά άμεσο και συνάμα «υπαινικτικό» μεταμοντέρνο τρόπο καταγραφής μιας Ιστορίας που απαρτίζεται από ασύνδετα επεισόδια, πιστευτά και συνάμα απίστευτα.

Οπως συνέβη με τον Τσαουσέσκου, του οποίου ο τάφος παραλίγο να ανοιχτεί ξανά ώστε να επιβεβαιωθεί ότι η εκτέλεση δεν ήταν σκηνοθετημένη, όπως συνέβη με τον Σαντάμ Χουσεΐν, τον Μπιν Λάντεν και αμέτρητες δευτερεύουσες ηγετικές φυσιογνωμίες, ο θάνατος, εδώ, διατυμπανίζεται και ταυτοχρόνως, σαν από τακτ, περνάει στα ψιλά. Τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων τον συμπίεσαν σε 10'', ανάμεσα σε αποσπασματικές λήψεις γεγονότων στην πλατεία Συντάγματος. Εν κατακλείδι, ο Λίβυος πρόεδρος έγινε για ένα σύντομο διάστημα μόδα και κατόπιν ξεχάστηκε.

ΕΤΣΙ γράφεται το τελευταίο κεφάλαιο, όχι απλώς μιας αφρικανικής δικτατορίας αλλά της ίδιας της ανακύκλωσης (με την έννοια που το λέμε για τα σκουπίδια) του θανάτου των ηγετών. Αυτό που κάποτε θεωρούνταν ιερό και απαιτούσε τεράστια προσοχή στο χειρισμό του, για παράδειγμα στην κραταιά Σοβιετική Ενωση όταν η κυβέρνηση καθυστερούσε για μέρες την ανακοίνωση του θανάτου του Αντρόποφ, κι αυτό που, αντίθετα, θεωρούνταν απομυστικοποιημένο θέαμα στο φως των προβολέων και πουλιόταν στα ΜΜΕ, όπως οι ......δολοφονίες και απόπειρες δολοφονίας των Αμερικανών προέδρων (Κένεντι, Ρίγκαν...), συγχωνεύεται πλέον σ' ένα είδος διφορούμενης σκηνής, «πιστευτής» εφ' όσον τη «δείχνει» η τηλεόραση και, μαζί, ανοιχτής στη λογική των θεωριών συνωμοσίας ΑΚΡΙΒΩΣ επειδή η τηλεόραση είναι εξ υποθέσεως αναξιόπιστη. Μέσα στον ραγδαίο, τραγελαφικό και βλακώδη καταιγισμό φαινομενικά ισοδύναμων ειδήσεων, απ' όπου κανείς δεν προλαβαίνει να αποσπάσει κάποιαν αίσθηση ιστορικού συμπεράσματος, το «δεν πιστεύω στα μάτια μου» παύει προοδευτικά να ισχύει διότι τα μάτια μας είναι κιόλας εξοικειωμένα με την τυφλότητα.

ΑΠΕΝΑΝΤΙ σ' αυτή την τυφλότητα, τίποτα πιο ταιριαστό από την κηδεία του Μπιν Λάντεν πάνω στο αμερικανικό πολεμικό πλοίο και τη βύθιση της σορού σε κάποιο ανώνυμο στίγμα του θαλάσσιου χάρτη. Οι ηγέτες που παροπλίζονται, σήμερα, μοιάζουν να έχουν αποσυναρμολογηθεί ακαριαία σαν μαριονέτες μιας χρήσεως και ο Καντάφι ακολουθεί διεκδικώντας ένα πιστοποιητικό θανάτου που δεν διαφέρει απ' τη δυσανάγνωστη φωτογραφία ενός σωσία. Αν όντως σκοτώθηκε, κανείς δεν θα μιλήσει ξανά γι' αυτόν, ώστε να συνεχίσει να κυκλοφορεί στο περιθώριο διαδικτυακών συνωμοσιολογικών συζητήσεων, έχοντας στοιχειώσει, δηλαδή έχοντας γίνει, μετά θάνατον, αυτό που ήταν ήδη προτού πεθάνει: μια καρικατούρα μεγαλοπρεπούς κιτς με αποχρώσεις τριτοκοσμικής χολιγουντιανής φρίκης - το όλο θέαμα δείχνει να αποσπάστηκε αναίμακτα από το πρόγραμμα της Αννίτας Πάνια και αυτός είναι ο λόγος που, μολονότι ο πόλεμος στη βόρεια Αφρική είναι πραγματικός, το αίμα του προέδρου θύμιζε κέτσαπ.

enet.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει στη μαζική μετανάστευση

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, η κλιματική αλλαγή θα οδηγήσει, μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εξαιτίας της ξηρασίας και της ανόδου των επιπέδων της στάθμης των θαλασσών.

Όπως εκτιμά η βρετανική δεξαμενή σκέψης Foresight, μέχρι το 2060 υπολογίζεται ότι θα μεταναστεύσουν 114 έως 192 εκατομμύρια άνθρωποι και πλέον θα κατοικούν σε πλημμυρισμένες εκτάσεις γης στην Ασία και την Αφρική, ως άμεσο αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.

«Εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να μετακομίσουν μέσα στα επόμενα 50 χρόνια σε περιοχές περιβαλλοντικά ευάλωτες», τονίζει ο σερ Τζον Μπέντινγκτον, επικεφαλής της συγκεκριμένης έρευνας που διεξήχθη υπό την αιγίδα μιας κυβερνητικής επιτροπής της Βρετανίας.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, μέσα στις επόμενες δεκαετίες, θα προκληθεί μια δραματική άνοδος στις τιμές των τροφίμων από τη ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, το υψηλό κόστος των καυσίμων και τις συγκρούσεις για το νερό. Καθώς οι τιμές των τροφίμων θα αυξηθούν κατά 50%, θα λάβουν χώρα μεταναστευτικά κύματα και κοινωνικές εξεγέρσεις, προειδοποιεί η έκθεση της Foresight, καλώντας τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα όπως η χρήση γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών.

Πριν έναν ακριβώς χρόνο, το ίδιο καμπανάκι κινδύνου είχε κρούσει και μια.......αντίστοιχη έκθεση του ΟΗΕ. Η έκθεση, που θεωρεί την κλιματική αλλαγή ως τη μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια, συντάχθηκε από 40 επιστήμονες σε 35 χώρες και καλεί για μία «πράσινη επανάσταση» με στόχο την ενίσχυση της παραγωγής, συνδυάζοντας παραδοσιακές, οργανικές και γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες.

«Δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε, η κλιματική αλλαγή αποτελεί απειλή για τη διεθνή ασφάλεια. Οι λιμοί, η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας αποτελούν απειλές για την ειρήνη και την ασφάλεια», είχε τονίσει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-μουν καταλήγοντας πως η επόμενη διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, η οποία θα διεξαχθεί στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής τον Δεκέμβριο, «πρέπει να είναι αποφασιστικής σημασίας».

tovima.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η ανεπιθύμητη γενιά

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Αλλοτε οι κρατούντες επαγγέλλονταν το μέλλον προκειμένου να εκτονώνουν το παρόν. Σήμερα γνωστοποιούν ότι δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο: «τους ζυγούς λύσατε», «αναγκαστικός μονόδρομος».

Το κίνημα των «αγανακτισμένων» αποτελεί πλέον πρόκληση για όλες ανεξαιρέτως τις πλευρές του πολιτικού συστήματος, στη χώρα μας, στην Ευρώπη, στον υπόλοιπο κόσμο. Αιφνιδιάζονται σήμερα τα δικομματικά συστήματα που κυβερνούν στο δυτικό κόσμο, αλλά ακόμη μεγαλύτερη δυσανεξία και επιθετικότητα απέναντι στους νέους, που με απόγνωση πέφτουν στις πλατείες, εμφανίζουν γνωστές και δυσδιάκριτες οργανώσεις της Αριστεράς. Ο λόγος είναι ότι η «αγανάκτηση» στρέφεται εναντίον όλων, χωρίς εξαιρέσεις.

Οι κυβερνήσεις εξαπατούν επικαλούμενες κάποιον υποθετικό και αναπόδεικτο «μονόδρομο», με τον οποίο αιτιολογούν τη διοργάνωση της κοινωνικής πτώχευσης και διάλυσης, οι αντιπολιτεύσεις και η Αριστερά ευθύνονται επίσης, ενόσω δεν αναδεικνύουν με πειστικότητα εναλλακτικές επιλογές για την απεμπλοκή από το αδιέξοδο, στο οποίο σήμερα οι κοινωνίες εγκλωβίζονται με βασική ευθύνη του μεγάλου χρήματος. Δεν υπάρχει δημόσιος διάλογος ούτε φυσικά ανάγκη να απαγορευθεί κάτι που δεν υπάρχει. Υπάρχουν άναρθρες και αμετροεπείς κραυγές από .......αφιονισμένα «παιδιά του αριστερού σωλήνα», χωρίς κοινωνική παρουσία, που δεν διαλέγονται με τους απλούς ανθρώπους, αλλά εξαπολύουν συνθήματα, που στη φαντασία τους «δικαιώνουν» την παντός καιρού εξουσιομανία τους.

Ωστόσο, η βαθιά κρίση αφορά την κοινωνία στα θεμέλιά της και δεν αναγνωρίζεται στην αναμέτρηση ανάμεσα στα κομματικά και οργανωσιακά φυτώρια. Κάθε ευαίσθητος άνθρωπος, ιδιαίτερα νέος, αγανακτεί, αποστρέφεται το σύνολο των πολιτικών και οργανωσιακών διαχειριστών, ακόμη και όσους από το περιθώριο συμβάλλουν με ιδιότυπο τρόπο στην αναπαραγωγή του. Οσοι σήμερα αποστρέφονται την πολιτική δεν είναι απολιτικοί, αλλά διεκδικούν μια διαφορετική πολιτική σε ουσιαστικότερη σύνδεση με την κοινωνία.

Δεν είναι πρώτη φορά που αναπάντεχα εισβάλλουν στη σκηνή της Ιστορίας νέοι αποκλεισμένοι από κάθε έννοια μέλλοντος. Στη δεκαετία του 1950-1960, το φαινόμενο ονομάστηκε «οργισμένα νιάτα», με το ομώνυμο θεατρικό έργο του Βρετανού Τζον Οσμπορν (1929-1994). Στη δεκαετία του '60, το ανάλογο ονομάστηκε στη Γερμανία «αμφισβήτηση», με κορύφωση στον γαλλικό Μάη του '68. Σήμερα, η ρήξη με τη στείρα και παρηκμασμένη κοινωνία του χρήματος ονομάζεται «αγανάκτηση», ξεκινώντας από το φερώνυμο βιβλίο του Γάλλου διπλωμάτη Στεφάν Εσέλ. Τα παραδείγματα της Τυνησίας και της πλατείας Ταχρίρ στο Κάιρο εμπνέουν τις νεανικές κινητοποιήσεις σε Ευρώπη, Αμερική, Ιαπωνία. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει κομματική πολιτική, αλλά απ' ευθείας γνήσια κοινωνική κατακραυγή, χωρίς αξίωση πολιτικής διαμεσολάβησης. Δεν είναι οι μετανάστες ούτε οι ανειδίκευτοι.

Είναι οι νέοι που έχουν σπουδάσει με «πολλές προσδοκίες» και σήμερα απορρίπτονται διαψευσμένοι, προδομένοι, κοινωνικά ανεπιθύμητοι. Το κοινωνικό συμβόλαιο δεν τηρήθηκε: διένειμε απατηλές υποσχέσεις, που σήμερα με κυνισμό αθετεί. Η απληστία του μεγάλου χρήματος δεν συνιστά επαρκή λόγο, προκειμένου να πεισθούν τα νεανικά θύματα για να αποδεχθούν τη σκοτεινή μοίρα τους. Κύριο σύνθημα στις παγκόσμιες κινητοποιήσεις της 15ης Οκτωβρίου ήταν: «Είμαστε 99%, είσαστε το υπόλοιπο 1%». Στιγματίζεται έτσι όχι μόνον μια πολιτική πλευρά, αλλά η σημερινή κοινωνική ολιγαρχία του χρήματος, η νέα «αριστοκρατία», που αρπακτικά επιβάλλει στη συντριπτική πλειονότητα τον υποθετικό «μονόδρομο» της απληστίας της. Κι ακόμη, τα κινήματα των «αγανακτισμένων» υπερβαίνουν την οικονομική πλευρά της κρίσης, θέτουν ζήτημα πραγματικής δημοκρατίας, που θα πρέπει να επανιδρυθεί με ευρεία και άμεση λαϊκή συμμετοχή.

Η διαπιστευμένη κομματική και οργανωσιακή Αριστερά αντιμετωπίζει τους «αγανακτισμένους» με σύνδρομο «ανωτερότητος», με δυσπιστία και περιφρόνηση, επισημαίνοντας ότι δεν έχουν ηγεσία, οργάνωση, πρόγραμμα, στρατηγική. Ωστόσο, έτσι ακριβώς ξεκινούν τα μείζονα κοινωνικά γεγονότα στην Ιστορία: χωρίς οργάνωση, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς ηγεσίες, χωρίς στρατηγική. Εάν είχαν κάτι από αυτά, δεν θα απέβαιναν μείζονα κοινωνικά γεγονότα, αλλά θα παρέμεναν ήσσονος σημασίας αναμετρήσεις μεταξύ κομμάτων και οργανώσεων για τη νομή της εξουσίας και τη διατήρηση κάποιας καρέκλας. Αλλο πράγμα η κομματική και οργανωσιακή δυσφορία και άλλο η βαθιά κοινωνική απόγνωση, που παίρνει σήμερα ταπεινούς δρόμους και εκφράζεται χωρίς μεγαλομανείς προδιαγραφές.

Στην Ιστορία, «ασήμαντα» περιστατικά έχουν συχνά οδηγήσει σε «σημαντικά», πάντοτε κατά τρόπο αναπάντεχο και αδιανόητο για όσους επιχειρούσαν να τα συλλάβουν με προκατασκευασμένα θεωρητικά σχήματα. Πάντοτε, στα «σημαντικά» γεγονότα, οι διαχειριστές της πολιτικής δεν προηγήθηκαν, αλλά εσύρθησαν σε καταστάσεις, που οι κοινωνικές δυνάμεις με αυτενέργεια δημιουργούσαν, χωρίς έξωθεν καθοδήγηση.

enet.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Συσσώρευση πλούτου σε λίγα χέρια

Του Ρούσσου Βρανά

Την ώρα...

... που η Αμερική και η Ευρώπη σαρώνονται από διαδηλώσεις κατά του χρέους με το οποίο φόρτωσαν τις χώρες οι τραπεζίτες, η επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει τους χειρότερους φόβους των διαδηλωτών. Μεγάλη έρευνα που έγινε σε 43.000 υπερεθνικές επιχειρήσεις απέδειξε πως ένας μικρός όμιλος από αυτές, κυρίως τράπεζες, κρατά στα χέρια του ένα δυσανάλογα μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας.

Η ιδέα...

... πως μια χούφτα τραπεζίτες ελέγχουν ένα μεγάλο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας σίγουρα δεν είναι κάτι καινούργιο για τους ανθρώπους που διαδηλώνουν στη Νέα Υόρκη και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ομως, για πρώτη φορά, τρεις αναλυτές σύνθετων συστημάτων από το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης έρχονται να επιβεβαιώσουν επιστημονικά και εμπειρικά πως πράγματι υπάρχει ένα τέτοιο δίκτυο ισχύος. Από μια βάση δεδομένων που περιλάμβανε 37 εκατομμύρια μεγάλες επιχειρήσεις από όλον τον κόσμο, ξεχώρισαν 43.000 από αυτές και μελέτησαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους. Ετσι κατέληξαν σε 1.318, που καθεμιά τους είχε διαπλεκόμενες σχέσεις ιδιοκτησίας με άλλες 20 επιχειρήσεις κατά μέσον όρο. Μολονότι αυτές οι 1.318 επιχειρήσεις είχαν λειτουργικά έσοδα που αντιστοιχούσαν στο 20% των παγκόσμιων λειτουργικών εσόδων, είχαν στην κατοχή τους την πλειοψηφία των μετοχών των......μεγαλύτερων βιομηχανικών εταιρειών - της πραγματικής οικονομίας - που αντιστοιχούσαν στο 60% των παγκόσμιων εσόδων. Οταν μάλιστα οι τρεις επιστήμονες προχώρησαν την έρευνά τους παρακάτω, ανακάλυψαν «ένα ακόμη πιο κλειστό δίκτυο 147 μεγάλων υπερεθνικών επιχειρήσεων, με στενές διασυνδέσεις μεταξύ τους, που ήλεγχαν το 40% όλων των υπόλοιπων επιχειρήσεων», όπως δήλωσε στο περιοδικό «Νιου Σάιεντιστ» ο Τζέιμς Γκλαντφέλντερ, ένας από αυτούς τους επιστήμονες. Οι περισσότερες από αυτές τις 147 επιχειρήσεις ήταν τράπεζες. Και ανάμεσά τους ξεχώριζαν οι «συνήθεις ύποπτες»: Barclays Bank, JP Morgan Chase και Goldman Sachs.

Η συσσώρευση...

... του πλούτου σε λίγα χέρια είναι μια φυσική συνέπεια του οικονομικού συστήματος στο οποίο ζούμε. Ομως, όπως διαπιστώσαμε όλοι το 2008, λέει ο Γκλαντφέλντερ, αυτή η συγκέντρωση προκαλεί αστάθεια: όταν ξεσπάσει κρίση σε ένα μέρος του συστήματος, εύκολα μεταδίδεται παντού. Γι' αυτό θεωρεί απαραίτητη τη θέσπιση μιας διεθνούς νομοθεσίας κατά των τραστ, που σήμερα υπάρχει μόνο σε εθνικό επίπεδο, ώστε να περιοριστεί η διαπλοκή των μεγάλων υπερεθνικών επιχειρήσεων. Είναι αυτό ακριβώς που ζητούν και οι διαδηλωτές που έχουν καταλάβει τη Γουόλ Στριτ. Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό τους ότι το 1% των πλουσιότερων ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου των εθνών (στη γραφική απεικόνιση αποτυπώνεται το παγκόσμιο δίκτυο των υπερεθνικών επιχειρήσεων, με κόκκινο οι πιο διαπλεκόμενες και με διαφορετικό μέγεθος ανάλογα με τα έσοδά τους).

Το ζήτημα...

... είναι πόση είναι η πολιτική ισχύς αυτών των 147 επιχειρήσεων, που άλλοτε ανταγωνίζονται η μία την άλλη και άλλοτε συνασπίζονται για τα κοινά τους συμφέροντα. Το γεγονός ότι οι πολιτικές ηγεσίες αποφεύγουν να περιστείλουν τις μονοπωλιακές δραστηριότητές τους αποτελεί αποχρώσα ένδειξη για τη συνενοχή τους.

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Μουσικές στιγμές....

Διαβάστε περισσότερα...

Στο «τρίγωνο του θανάτου»

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΝΙΑΩΤΗ

Αντιμέτωποι με τριπλή κρίση βρίσκονται σχεδόν 2 εκατ. άνθρωποι, κυρίως στις χώρες της Αφρικής, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, της καταστροφής των φυσικών πόρων και των ολοένα αυξανόμενων τιμών των τροφίμων. «Η βιωσιμότητα του πλανήτη μας εξαρτάται από το πώς θα δράσουμε τώρα» προειδοποιούν ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Ενώ αυξάνονται οι προειδοποιήσεις του Οργανισμού Γεωργίας και Τροφίμων (FAO) του ΟΗΕ για τα προβλήματα που προκαλούν στις ευάλωτες και ευπαθείς ομάδες οι υψηλές τιμές στα τρόφιμα, η ActionAid υποστηρίζει ότι 1,7 δισεκατομμύριο άνθρωποι βρίσκονται ήδη στο χείλος του γκρεμού.

Στην έρευνα της οργάνωσης με τίτλο «Ποιος είναι καλύτερα προετοιμασμένος για την κλιματική και επισιτιστική κρίση;» υπογραμμίζεται ότι πλησιάζει το τέλος της φτηνής τροφής, η γεωργία μεγάλης κλίμακας έχει καταστρέψει τους φυσικούς πόρους και ότι οι τιμές των τροφίμων θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς τα πλούσια κράτη απαιτούν ολοένα και περισσότερα τρόφιμα και βιοκαύσιμα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές της οργάνωσης, τουλάχιστον 10 χώρες (Κονγκό, Μπουρούντι, Νότια Αφρική, Αϊτή, Μπανγκλαντές, Ζάμπια, Ινδία, Σιέρα Λεόνε, Αιθιοπία και Ρουάντα) όπου κατοικούν 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι, κρίνονται ιδιαίτερα ευάλωτες. Μέχρι το......2050, οι κλιματικές αλλαγές μπορεί να προσθέσουν ακόμη 500 εκατομμύρια στο 1 δισ. των ήδη χρονίως πεινασμένων.

Φύση και επενδυτές

Κάθε αγροτική κοινότητα στην Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική στις 28 χώρες όπου έγινε η έρευνα αναφέρει ότι απρόβλεπτα ακραία καιρικά φαινόμενα τους αφαιρούν τη δυνατότητα να θρέψουν τον πληθυσμό τους. Στο πόρισμα επισημαίνεται ότι οι μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές και η βιασύνη ξένων επενδυτών να ελέγξουν πόρους, όπως το πετρέλαιο, τα ορυκτά, τα βιοκαύσιμα και το νερό, θα μπορούσαν να αφήσουν εκατομμύρια από τους πιο φτωχούς χωρίς αρκετές καλλιεργήσιμες εκτάσεις για να παράγουν επαρκή τροφή.

Στον αντίποδα, οι καλύτερα προετοιμασμένες χώρες είναι η Βραζιλία, το Μαλάουι και η Ρουάντα λόγω της ενίσχυσης των εθνικών προγραμμάτων προσαρμογής των γεωργικών κοινοτήτων, ώστε να είναι προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν ακραία καιρικά φαινόμενα.

Διεθνής ομάδα ερευνητών πάντως υποστηρίζουν ότι έχουν ένα μέρος της λύσης για τη διατροφική ασφάλεια, προτείνοντας τη φύτευση «δένδρων-λιπασμάτων» που ενισχύουν την ποιότητα του εδάφους.

Στο πόρισμά τους, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση γεωργικών θεμάτων «International Journal of Agricultural Sustainability» αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η φύτευση δέντρων της οικογένειας Faidherbia albida (διάφορα είδη ακακίας) επαναφέρει το άζωτο στο έδαφος και διπλασιάζει την παραγωγή των καλλιεργειών. «Οι αγροοικολογικές μέθοδοι υπερτερούν των χημικών λιπασμάτων και είναι ικανές να αυξήσουν την παραγωγή τροφής εκεί όπου η πείνα κυριαρχεί», υπογραμμίζουν οι ερευνητές.

enet.gr
(Πηγές: www.actionaid.gr, BBC, www.nature.com)

Διαβάστε περισσότερα...

Ενα εργαστήριο κοινωνικής δράσης

Του Μιχάλη Μητσού

Η νεοτερικότητα είναι ρευστή. Ο έρωτας, η τέχνη, ο φόβος, ο χρόνος, όλα είναι ρευστά. Ο κόσμος μας είναι ρευστός, και από αυτό τον κόσμο έστειλε πέρυσι 44 επιστολές με το ομότιτλο βιβλίο του ο διάσημος πολωνός κοινωνιολόγος Ζίγκμουντ Μπάουμαν. Τα συναισθήματα είναι ρευστά: μπορεί να αρχίσουν να βράζουν και μερικά λεπτά αργότερα να παγώσουν. Μια κινητοποίηση που στηρίζεται στα συναισθήματα είναι κατά συνέπεια ασταθής, πρόσκαιρη, διατρέχει τον κίνδυνο να πέσει σε χειμερία νάρκη - ή απλώς να εξατμιστεί.

Ο 86χρονος Μπάουμαν βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Μαδρίτη. Και το απόγευμα του Σαββάτου, την ώρα που στην Πλατεία Ατότσα δεν έπεφτε καρφίτσα, εκείνος έδινε μια διάλεξη εκατό μέτρα πιο πέρα με τον τίτλο «Εχει μέλλον η αλληλεγγύη;». Κατά την άποψή του, το αίτιο όλων των μεγάλων προβλημάτων της σημερινής κρίσης είναι η διαφορά ανάμεσα στην κλίμακα της οικονομίας και στην κλίμακα της πολιτικής. Οι οικονομικές δυνάμεις είναι παγκόσμιες, ενώ οι πολιτικές εξουσίες είναι εθνικές. Αυτή η διαφορά καταστρέφει τους νόμους, διαλύει τα τοπικά σημεία αναφοράς και μετατρέπει την παγκοσμιοποίηση σε μια βλαβερή δύναμη. Οι πολιτικοί αντιμετωπίζονται έτσι σαν μαριονέτες. Ανίκανοι, αν όχι διεφθαρμένοι.

Το κίνημα των «Αγανακτισμένων» - λέει ο εμπνευστής της ρευστής νεοτερικότητας σε συνέντευξή του στην «Ελ Παΐς» - προσπαθεί να απαντήσει στην απουσία της παγκοσμιοποίησης της πολιτικής με τη .......λαϊκή αντίσταση. Το μόνο που μπορεί να πετύχει αυτή η αντίσταση, όμως, είναι να προλειάνει το έδαφος για να οικοδομηθεί αργότερα ένα άλλο είδος οργάνωσης. Τίποτα παραπάνω. «Αν το συναίσθημα είναι κατάλληλο για την καταστροφή, είναι εντελώς ακατάλληλο για να κτιστεί κάτι καινούργιο. Ανθρωποι από εντελώς διαφορετικές τάξεις και καταστάσεις συγκεντρώνονται στις πλατείες και φωνάζουν τα ίδια συνθήματα. Οσο αρκούνται στην άρνηση, συμφωνούν απολύτως. Αν τους ρωτήσεις όμως τι θέλουν θα δώσουν εκατό διαφορετικές απαντήσεις».

Αυτό που ενώνει τους «Αγανακτισμένους» είναι ο φόβος, η ανασφάλεια και η οργή. Κι αυτό που τους λείπει είναι η σκέψη. Οι κινητοποιήσεις τους μοιάζουν με ένα καρναβάλι: όσο κρατάει η γιορτή όλα επιτρέπονται, αλλά όταν σταματήσει η μουσική τα πράγματα γίνονται όπως πριν. Θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα αν υπήρχε ένας χαρισματικός ηγέτης; «Μα το ίδιο το κίνημα θα τον απέρριπτε, αφού η δύναμή του στηρίζεται στην οριζόντια δομή του, στην αίσθηση ότι όλοι είναι ίσοι». Δεν υπάρχει λοιπόν ελπίδα να αλλάξει κάτι; «Μη μου ζητάτε να γίνω προφήτης. Μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα φάση, σαν να είμαστε σε ένα νέο εργαστήριο κοινωνικής δράσης. Σε ορισμένα μέρη το κίνημα έχει πετύχει σημαντικά πράγματα, σε άλλα όχι». Το μήνυμα είναι σαφές: όλα είναι ρευστά, τίποτα δεν είναι ακλόνητο, ούτε οι ιδέες ούτε τα συναισθήματα. Ούτε, βέβαια, οι θέσεις εργασίας.

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Μουσικές στιγμές....

Διαβάστε περισσότερα...

H γενιά των σιωπηλών διαδηλωτών

Της Pιτσας Mασουρα

Δεν είναι εκκωφαντικές οι φωνές. Μάλλον ήπιες και συντεταγμένες. Οι διαδηλωτές πιέζονται, αλλά ο βηματισμός τους είναι ελεγχόμενος. Στις μεγάλες πόλεις της Δύσης, από τη Νέα Υόρκη, την Ουάσιγκτον, ώς τις Βρυξέλλες, το Μπιλμπάο ή τη Λισσαβώνα, οι νέοι άνθρωποι επιχειρούν να σπάσουν προσεκτικά τον φλοιό της ζωής τους. Να σπάσουν το κέλυφος μέσα στο οποίο ασφάλισαν τις σκέψεις τους. Μα ασφαλίζονται οι σκέψεις ποτέ; Κρατούν πλακάτ με συνθήματα, εκφράζουν τους φόβους τους για τη λάσπη και τον ασβέστη - τα συστατικά της ζωής, όπως λένε. Δεν είναι οι νέοι του Μάη του ’68, ούτε οι έφηβοι που έκαιγαν αυτοκίνητα στα γαλλικά προάστια. Είναι η γενιά των σιωπηλών διαδηλωτών. Ως πότε, όμως; Η αίσθηση της αντιπαράθεσης δεν είναι σαφής, η ωρίμανση μιας πράξης επέρχεται σιγά σιγά. Ετσι, δεν ξέρεις αν θα ξεσπάσει κάτι τρομοκρατικό, αν η βία θα μοιάζει κάποια στιγμή με θυμωμένο ποτάμι ή αν θα σιωπήσουν και πάλι οι νέοι πολίτες του κόσμου, διαλυμένοι από τα δακρυγόνα, χτυπημένοι από τα γκλομπ, απογοητευμένοι από την ακαμψία της εξουσίας.

Ναι, η αίσθηση της αντιπαράθεσης δεν είναι σαφής. Είναι όμως σαφές πως την ύστατη τούτη ώρα ο δυτικός κόσμος ακροπατεί στο χείλος του χάσματος που ο ίδιος δημιούργησε. Αραγε, θα χαθεί στο εύρος του, χρεοκοπημένος, χολερικός και ελάχιστος απέναντι στην κρίση, ή θα υπερβεί τα μειονεκτήματά του μέσα από τον χιμαιρικό εαυτό; Σαν μια σκιά χιμαιρική στην άκρη της λίμνης, που λέει ο Πορφύρας (φωτ.)! Γιατί, στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα, ζωσμένοι με τόνους εκρηκτικών χρεών και ελλειμμάτων, μόνον το μυθικό τέρας η Χίμαιρα με την ουρά του δράκοντα μπορεί να μας.........σπρώξει έξω από την ακροτελεύτια παράγραφο της δυτικής ιστορίας. Δεν λέω ότι η Δύση θα χαθεί μέσα στη δίνη της χρηματοπιστωτικής της τρέλας. Ποιος αποτολμά προβλέψεις; Λέω όμως ότι η μεταπολεμική εικόνα του δυτικού κόσμου θα αλλάξει γιλέκο και το καινούργιο που θα ραφτεί, θα είναι τελείως διαφορετικό από αυτό που πάνω του εμείς γαζώσαμε αλήθειες και ψέματα.

Τι άλλο είναι η ζωή, αναρωτιέται ο Φρανσουά Ραμπελέ, εκτός από τη χαρά που πηγάζει από την καλοπέραση του σώματος, από τη σοφία που καλλιεργεί η απλότητα της σκέψης, από τον καλό λόγο που κατατροπώνει τη βλακεία και την ψευτιά; Χμ! Μακράν του Ραμπελέ εμείς. Ως πρόσφατα δοξάζαμε την ελευθερία, με την έννοια της ασυδοσίας, στη συνέχεια τον υλισμό ως φιλοσοφία και τέλος την κατανάλωση ως implementation της υλιστικής φιλοσοφίας, για να θυμηθώ βιαστικά την Κριστίν Λαγκάρντ (φωτ.). Τρία στην τιμή του ενός, επομένως. (Σαμπουάν, μαλακτικό και ενισχυτικό της τρίχας). Συνήθως το πληρώναμε το πακέτο. Κι αν κάποια στιγμή δεν είχαμε, είχαν για μας οι τράπεζες. Δανείζεται όμως η ελευθερία; Οχι, αλλά η ασυδοσία ναι. Και φυσικά, κουβέντα για τη σοφία, για τον λόγο που κατατροπώνει τη βλακεία και την ψευτιά. Αντίθετα, ζούσαμε σφιχταγκαλιασμένοι με το δίπτυχο και το διανθίζαμε με δεκάδες άλλα μικρά και μεγάλα κουσούρια, κάνοντας τι; Αίροντας και την τελευταία πιθανότητα να απολαύσουμε την επίγεια αιωνιότητα των ποιητών και των συγγραφέων.

Ο Μποντλέρ έλεγε ότι μπορούμε να θεμελιώσουμε περίλαμπρες αυτοκρατορίες πάνω στον φόνο και ευγενείς θρησκείες πάνω στην αγυρτεία. Το πράξαμε, όχι ομαδικά γιατί δεν μας έπαιρναν τα νούμερα, κατά ομάδες, όμως, ναι, το διαπράξαμε το έγκλημα. Τώρα, σχεδιάζουμε το ακατόρθωτο: να μουμιοποιήσουμε τις πρώην ζωές μας και δίπλα τους να στήσουμε όρθια άψυχα ομοιώματα σαν τα κέρινα ομοιώματα του Μουσείου Τισώ στο Λονδίνο (φωτ.). Ε, λοιπόν, δεν μας παίρνει. Και δεν μας παίρνει γιατί οι εξελίξεις μας έχουν προσπεράσει προ καιρού. Η ορμή του κόσμου, αυτή η φαντασμαγορική κίνηση προς τα εμπρός παραμένει ακαταμάχητη, σαν την αναδυόμενη Αφροδίτη που με ή χωρίς χέρι, με ή χωρίς το ένα στήθος, με ή χωρίς το κεφάλι αντικατοπτρίζει τη φορά του ανθρώπου προς το μέλλον. Ναι, αυτή η ανάδυση είναι το μυστικό του δικού μας κόσμου. Ούτε μούμιες ούτε ομοιώματα. Ζωντανά σώματα που θα μάθουν να καλλιεργούν τη σκέψη χωρίς να αγνοούν τη βιολογική τους σύσταση. Οι νέοι, παντού στον δυτικό μας κόσμο, γνωρίζουν το πώς πρέπει να αναδυθούν. Εμείς οι μεγαλύτεροι, πληγωμένοι όσο ποτέ, οι περισσότεροι χαμένοι από τη χρηματοπιστωτική λαίλαπα της εποχής, ας επιτρέψουμε τη διάθλαση της ελπίδας. Για τους νέους ανθρώπους!

kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Μουσικές στιγμές....

Διαβάστε περισσότερα...

Επτά δρόμοι για την κοινωνία

Του ΝΙΚΟΥ ΚΟΤΖΙΑ Συγγραφέα, καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιώς

Μπροστά στους πολίτες υπάρχουν επτά δρόμοι με διαφορετικές κατευθύνσεις. Οι τέσσερις πρώτες έχουν χαραχτεί ήδη από πέρσι, όταν άρχισε η ιστορία με το μνημόνιο. Οι δύο επόμενες περικλείουν καινούρια προβλήματα. Ο τελευταίος είναι εκείνος της αναγκαιότητας. Σε αυτόν, κατά τη γνώμη μου, οφείλουμε ανταπόκρισης.

Ο «πρώτος δρόμος» είναι αυτός της κατάθλιψης, της μελαγχολίας, της εγκατάλειψης του πεδίου του πολιτικού στους επαγγελματίες πολιτικούς και υπουργούς. Πρόκειται για τον δρόμο που οδηγεί στην αποχή από τις εκλογές. Κάτι τέτοιο, όπως δείχνει και η πείρα των ΗΠΑ, δεν ενοχλεί τους κατέχοντες. Εξάλλου, οι τελευταίοι προτιμούν να ψηφίζουν στις εκλογές λιγότεροι και να εκλέγονται οι ίδιοι, από το να τους θέτουν στο περιθώριο εκλογές με μαζική προσέλευση ή άλλες μορφές κινητοποίησης των πολιτών.

Ο «δεύτερος δρόμος» είναι αυτός που καλλιεργεί η σημερινή κυβέρνηση. Είναι ο δρόμος του εκφοβισμού του πολίτη. Του εκβιασμού μέσα από τους μονόδρομους και την υπαρκτή προοπτική, που η πολιτική τους θα την κάνει πραγματικότητα, της χρεοκοπίας. Αυτός ο δρόμος γεννά στο ενδιάμεσο νέες παραλλαγές πελατειακών σχέσεων, μέσω των ΜΚΟ, των μετατάξεων και της άτιμης εφεδρείας.

Ο «τρίτος δρόμος» είναι αυτός... της συνδιαλλαγής με τους έχοντες και κατέχοντες. Η προσπάθεια να «διασφαλίσει» κανείς τον εαυτό του εντασσόμενος στο σύστημα ως μπιστόλι ή λιπαντικό του. Να αποκομίσει, έτσι, κάποια λιγοστά προνόμια από το σύστημα. Ο δρόμος αυτός είναι το σοκάκι της υπηρέτριας των αντιλαϊκών πολιτικών που οδηγεί σε στήριξη πολιτικών ενάντια στην κοινωνία.

Ο «τέταρτος δρόμος», που μπορεί να προκύψει και ως αποτέλεσμα αντίδρασης στους δύο προηγούμενους, είναι της τυφλής αντίδρασης, που μπορεί στιγμιαία να τα κάνει όλα θρύψαλα, αλλά εξίσου πιθανό είναι να επιστρέψει μετά στο καβούκι της.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «δρόμοι» που προέκυψαν τους τελευταίους μήνες. Ο ένας (ο «πέμπτος») είναι της διάχυσης, πλέον, της διαφθοράς και της δημιουργίας δικτύων λαμογιάς και αλληλοσυγκάλυψης. Η μείωση εισοδημάτων και η υποτίμηση των ιδιοκτησιών θα γεννά την τάση πολλαπλασιασμού της διαφθοράς, από το Δημόσιο μέχρι τις καθημερινές ιδιωτικές πράξεις. Επειδή δεν υπάρχει χρήμα, θα πρόκειται για μια διαφθορά φτηνότερη και «κατ' ανάγκην» μαζικότερη από ό,τι στο παρελθόν. Η εσωτερική υποτίμηση, η πολιτική, δηλαδή, μείωσης μισθών, συντάξεων και της αξίας της μικρομεσαίας ιδιοκτησίας, θα οδηγήσει τους «καπάτσους» στο να βρουν νέους δρόμους και δυνατότητες ανασυγκρότησης αυτού που χαρακτηρίζω ως κοινωνία της Συνενοχής.

Ο έκτος δρόμος είναι εκείνος του κατακερματισμού της κοινωνίας. Του σπασίματός της σε «ανεξάρτητες» περιοχές, με την έννοια ότι αυτές θα «ελέγχονται» από διαφορετικές συμμορίες, ομάδες, «εταιρείες». Η φτώχεια και η κατάρρευση θα οδηγήσουν σε αύξηση της εγκληματικότητας. Αλλοτε ντυμένης ιδεολογικά, και άλλοτε άμεσα και ωμής. Σε κάθε περίπτωση βίαιης. Ηδη περιοχές της Αθήνας ελέγχονται από τις πλέον διαφορετικές ομάδες, όπως «της νύκτας», ή της δήθεν «καθαρότητας».

Ολοι οι αναφερόμενοι εδώ «δρόμοι» συμβάλλουν, παθητικά ή δραστήρια, στην παραπέρα κρίση της ελληνικής κοινωνίας. Για αυτό το ζητούμενο είναι να συγκροτηθεί ένα πολιτικό ρεύμα, από αγανακτισμένους, αισιόδοξους, μελαγχολημένους, κεντροαριστερούς και αριστερούς, ρεφορμιστές και ριζοσπάστες, που να συγκροτήσουν έναν καινούριο πόλο, τον τρίτο πόλο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου. Της δημοκρατικής Αναγέννησής του. 

ΠΗΓΗ : www.enet.gr

Διαβάστε περισσότερα...