31η Οκτωβρίου - Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης

Με τον παραδοσιακό κουμπαρά ή σε τραπεζικό λογαριασμό, η αποταμίευση αποτελεί πολύτιμο εργαλείο περιορισμού των συνεπειών των κινδύνων οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν την οικογένεια ή την εργασία. Ειδικά σήμερα που οι υποχρεώσεις των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ως αποτέλεσμα του δανεισμού τους, η αποταμίευση αποτελεί τη χρυσή εφεδρεία, την οποία όλοι πρέπει να διαθέτουν. Εάν μάλιστα αναλογιστεί κανείς τις ανάγκες του και μετά τη συνταξιοδότηση του μπορεί να αντιληφθεί ότι μόνο με τη μακροχρόνια και συστηματική αποταμίευση θα μπορεί να εξασφαλίσει ένα αξιοπρεπές μέλλον.

Η 31η Οκτωβρίου αποτελεί ημέρα ορόσημο για τα σύγχρονα νοικοκυριά καθώς έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης. Η θέσπιση του εορτασμού προήλθε από… την ίδρυση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων στο Μιλάνο στις 31 Οκτωβρίου 1924. 

Τη χρονιά που ακολούθησε επεκτάθηκε στη Δυτική Ευρώπη και στην Ελλάδα, η οποία εισχώρησε στον διεθνή αυτόν εορτασμό το 1936. 

Από την αρχή, η Ημέρα της Αποταμίευσης έγινε καθολική και πανελλαδική. Στον πρώτο κιόλας εορτασμό στις 31 Οκτωβρίου του 1936, στην Πλατεία Συντάγματος στήνεται ένα περίπτερο σε σχήμα κουμπαρά, επιστρατεύονται όλες οι παροιμίες που διδάσκουν την αποταμίευση, τα σχολεία διοργανώνουν πανηγυρικές γιορτές και οι μαθητές γράφουν εκθέσεις με θέμα την αποταμίευση. «Πλούσιο σπάταλο στο δρόμο είδα να κακοπερνά, το φτωχό τον οικονόμο δεν τον είδα να πεινά». (Απόσπασμα από βραβευθείσα έκθεση μαθήτριας της Δ΄ Δημοτικού το 1939). 

Τα γιγάντια περίπτερα-κουμπαράδες δημιουργούν μια πρωτόγνωρη εικόνα, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Πρωινή» της εποχής εκείνης: «Αι πλατείαι εις ας τοποθετήθηκαν τα περίπτερα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου είχον φωταγωγηθή. Το κοινόν έσπευσεν αθρόως για να δει τι συμβαίνει και να τσιμπηθεί... από τις χαριτωμένες πωλήτριες των κουμπαράδων, οι οποίες παρέτασσαν μια σειρά από ακατανίκητα επιχειρήματα: “... Ένα τέτοιο κουτάκι αγόρασε ο Ροκφέλερ και έγινε ζάπλουτος. Μιμηθείτε τον...”». 

Η σιγουριά

Από τότε έως σήμερα πέρασαν πολλά χρόνια. Η εποχή των σιδερένιων κουμπαράδων σίγουρα έχει περάσει. Η αξία όμως του θεσμού της αποταμίευσης ως προτύπου όχι μόνο παραμένει, αλλά έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία στην εποχή της αβεβαιότητας και των πολλών κινδύνων που έχουν να αντιμετωπίσουν οι πολίτες εξαιτίας και της οικονομικής κρίσης που πλήττει της αγορές. Η αποταμίευση εξετάζεται πλέον με την έννοια του εξορθολογισμού των αναγκών ατομικών και άλλων. 

Για τους Έλληνες ο θεσμός της αποταμίευσης είναι συνυφασμένος και με το θεσμό της οικογένειας. 

Αλληλεγγύη γενεών

Στην ελληνική οικογένεια η αποταμίευση ήταν πάντα και συνεκτικός κρίκος μεταξύ των γενεών, αφού η παλιότερη γενιά φρόντιζε να οπλίσει τη νεώτερη με αγαθά, π.χ. χρήματα, ακίνητα, χρηματοδότηση των σπουδών, που ήταν αποτέλεσμα της μακροχρόνιας και δύσκολης προσπάθειας για αποταμίευση. Είναι επίσης ένα εργαλείο περιορισμού των συνεπειών που κάποιοι κίνδυνοι μπορούν να έχουν για εμάς, την οικογένειά μας, την εργασία μας. Σήμερα είναι ίσως πιο ορατό παρά ποτέ ότι η μειωμένη αποταμίευση μάς εκθέτει σε πολύ μεγαλύτερους κινδύνους για την αντιμετώπιση καταστάσεων που μπορούν να ανακόψουν την ομαλή πορεία της ζωής μας. Ειδικά σήμερα που οι υποχρεώσεις των νοικοκυριών έχουν μεγαλώσει σαν αποτέλεσμα του δανεισμού τους και της ανθρώπινης ανάγκης για καλύτερη ποιότητα ζωής, η αποταμίευση χρειάζεται να είναι το «μαξιλάρι» που πρέπει όλοι να διαθέτουμε για να εξασφαλίσουμε τις ίδιες συνθήκες διαβίωσής μας και στο μέλλον. 

Ο πρώτος λογαριασμός Ταμιευτήριου

Ο λογαριασμός του Ταμιευτηρίου χρονολογείται από το 1845. Η πρώτη ολοκληρωμένη μορφή ταμιευτηρίου στην Ελλάδα (δηλαδή ως Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο) λειτουργούσε ήδη την εποχή που η Κρήτη δεν είχε ενταχθεί ακόμα στην Ελλάδα. Το 1902 έγινε η επίσημη έναρξη των εργασιών του Ταμιευτηρίου με την έκδοση του πρώτου βιβλιαρίου στο όνομα του ύπατου αρμοστή. 

Ουσιαστικά όμως το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο άνοιξε τις πόρτες του για τους Έλληνες πολίτες την 1η Μαρτίου του 1915 ως συνέχεια του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου της Κρητικής Πολιτείας, καθώς σχετικός νόμος του 1914 καταργούσε το Κρητικό Ταμιευτήριο και μετέφερε το Ταμείο και τα υπόλοιπά του στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο στην Αθήνα. 

Στα τέλη του 1915 οι καταθέσεις των Ελλήνων ήταν ύψους 1.180 χιλιάδων δραχμών και έως το 1928 είχαν αυξηθεί σε 256.659 χιλιάδες δραχμές. 

Από το 1928 έως και το 1935 οι καταθέτες του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου υπερτριπλασιάζονται και οι καταθέσεις τους εξαπλασιάζονται. Μάλιστα, στη δεκαετία του 1930 σύμφωνα και με στοιχεία από το Ιστορικό Αρχείο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο στα συνολικά αποταμιευτικά μεγέθη ενώ ο κουμπάρας είναι το μέσο με το οποίο ο αποταμιευτής συγκεντρώνει τα χρήματά του και τα φέρνει στο Ταμιευτήριο για κατάθεση. 

Μάλιστα, η διετία 1936-1938 ήταν η καλύτερη για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Συγκεκριμένα το 1936 πουλήθηκαν 280.000 κουμπαράδες, το 1937 πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες νέες καταθέσεις ενώ το 1938 το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο είχε το μεγαλύτερο πόσο καταθέσεων, που άγγιζε τα 2,6 δισ. δραχμές. 

Ο πόλεμος που ακολούθησε άλλαξε εντελώς την αποταμιευτική συμπεριφορά των Ελλήνων. Μάλιστα, η γερμανική επίθεση δημιούργησε συνθήκες πανικού και μαζικών αναλήψεων με αποτέλεσμα τα τέλη του 1944 να βρίσκουν το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο σε δεινή οικονομική θέση χωρίς καταθέσεις και απαιτήσεις από τα εκχωρηθέντα δάνεια και με τα τρέχοντα έξοδα να συνεχίζουν να υφίστανται. 

Μέχρι και το 1954 το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο θα περάσει πέτρινα χρόνια. Μετά το 1960 αρχίζει μια νέα εποχή. Αναβιώνει και πάλι ο θεσμός της αποταμίευσης. Ήταν η χρυσή εποχή της αποταμίευσης στην Ελλάδα στην οποία βασίστηκε και η αναγέννηση της χώρας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Το 1970 οι καταθέσεις στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο ξεπερνούσαν τα 21 δισ. δραχμές. Σήμερα, έχοντας περάσει 106 χρόνια από την πρεμιέρα του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, οι καταθέσεις που διαθέτει σε απόλυτους αριθμούς ξεπερνούν τα 11,09 δισ. ευρώ. 

ΠΗΓΗ : www.tanea.gr