Οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο έκαναν πολλούς να μιλούν για τις πρώτες επαναστάσεις του 21ου αιώνα.
Δεν ξέρω αν ο όρος επανάσταση είναι ακριβής, αλλά έχουμε ένα κοινωνικό φαινόμενο που έχει ήδη αποσαφηνιστεί από τη Χάνα Αρεντ. Χωρίς τη δύναμη δεν μπορεί να κυβερνήσει κανείς. Και δύναμη είναι όταν όλοι είναι εναντίον μιας εξουσίας που έχει χάσει τη νομιμοποίησή της.
Κάθε εξουσία, όσο δεσποτική και απολυταρχική και να είναι, δεν μπορεί να κυβερνήσει μόνο με την ισχύ των όπλων και την τρομοκρατία. Χρειάζεται να έχει κερδίσει ένα σημαντικό μέρος αυτής της λαϊκής δύναμης, που μπορεί να μην υποστηρίζει ενεργά αυτή την εξουσία, αλλά απλά να την ανέχεται. Και αυτό αρκεί για τη νομιμοποίησή της. Οταν αυτή η δύναμη αποσυρθεί, η εξουσία βρίσκεται στον αέρα και πέφτει.
Το έργο το έχουμε ξαναδεί στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ. Και εκεί τα καθεστώτα έπεσαν, αλλά δεν έγινε καμία επανάσταση. Από τον κρατικό καπιταλισμό πέρασαν στον αρπαχτικό καπιταλισμό. Αλλά δεν είναι το ίδιο φαινόμενο με τις αραβικές χώρες. Εδώ ο νεοφιλευθερισμός είχε εγκατασταθεί προ πολλού και οι κυβερνήσεις της Αιγύπτου, της Τυνησίας και της Λιβύης, όσο και αν ήταν δικτατορίες, ήταν τα αγαπημένα παιδιά του δυτικού κόσμου. Και.....αυτό με το αζημίωτο. Οι πολυεθνικές είχαν ένα καθεστώς πλήρους ελευθερίας σε λαούς που είχαν στερηθεί όλα τα δικαιώματά τους και είχαν χάσει κάθε ελευθερία.
Και εδώ είναι η αγωνία της Δύσης. Θα μπορέσουν να διαφυλάξουν τα κέρδη τους με την αλλαγή κυβερνητικής φρουράς, ή αυτή η δύναμη θα προχωρήσει βαθύτερα για να βρει την αιτία των δεινών της και να χτυπήσει το κακό στη ρίζα του; Δηλαδή στο νεοφιλελευθερισμό της Σχολής του Σικάγου. Προς το παρόν, οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι αδύνατη, γιατί οι παράγοντες που παίζουν δεν είναι πολλοί, είναι όλοι. Και ο κοιμισμένος γίγαντας που ξύπνησε και βγήκε στους δρόμους και τις πλατείες δεν φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να έχει διάθεση να ξαναπάει για ύπνο.
Είναι ακόμα νωρίς να πούμε πως το τελευταίο στάδιο του νεοφιλελευθερισμού είναι η εξέγερση. Αλλά εντούτοις την εμπεριέχει, έστω και σε σε λανθάνουσα κατάσταση. Και η οργή του κόσμου κάθε μέρα γίνεται και πιο έντονη. Και αυτό το ξέρουν καλά οι κρατούντες και ιδρυματοποιούν αυτόν το θυμό και τον βάζουν να εκφραστεί μέσα από κόμματα ή συνδικάτα που είναι πυλώνες του συστήματος. Τα συλλαλητήρια είναι τελετουργίες και έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα με τις λιτανείες που γίνονται στην ανομβρία. Ο πιστός αγρότης πιστεύει ότι θα γίνει κάτι και ο καλός Θεός θα στείλει την επιθυμητή βροχούλα στα χωράφια του. Και κάθεται και περιμένει το θαύμα.
Η εμπειρία των εξεγέρσεων του αραβικού κόσμου δείχνει ένα απλό πράγμα. Ο βασικός οργανωτής δεν ήταν κανένα κόμμα και κανένα συνδικάτο. Ηταν το Διαδίκτυο. Μια οριζόντια αυτοοργάνωση, που έφερε τους πολίτες σε άμεση επαφή μεταξύ τους, συνειδητοποίησαν τη δύναμή τους και αυτό έφερε αποτέλεσμα. Δύο τύραννοι έπεσαν. Και αυτό είναι ένα προηγούμενο για τον επόμενο νεοφιλελεύθερο τύραννο. Τα δικά μας συλλαλητήρια όλα πάνε στο βρόντο. Θεαματικές κινητοποιήσεις εντυπωσιασμού, αλλά χωρίς στόχους, δίχως στρατηγική, χωρίς σχεδιασμό και κλιμάκωση. Και αν πέσουν και κάποια avant garde μολότοφ, τότε η αναποτελεσματικότητα συμπληρώνεται. Η τηλεόραση θα βρει δωρεάν υλικό για να μας δώσει μια εικόνα της Αθήνας που καίγεται, άσχετα αν το ίδιο πλάνο έχει παιχτεί δεκάδες φορές.
Σ' αυτά ας προσθέσουμε και τη διάσπαση της Αριστεράς, που στο όνομα της ενότητας δημιουργεί κάθε τόσο μια νέα διάσπαση. (Είναι χαρακτηριστική η αρθρογραφία στα αριστερά έντυπα για την ενότητά της. Τα περισσότερα είναι αρχηγικά και δίνουν οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν οι άλλοι αρχηγοί.)
Το ευτύχημα είναι πως η Ιστορία έχει δικούς της νόμους και καμιά κομματική πειθαρχία. Και όλοι μας ζούμε μέσα στην Ιστορία. Αλλά αυτό γίνεται δύσκολα κατανοητό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου