Ξαναγιεννιέται μέσα από τις στάχτες

Εντυπωσιακή είναι η αναβλάστηση του φοινικόδασους της Πρέβελης μόλις έναν μήνα μετά την πυρκαγιά του Αυγούστου. Το κρητικό στολίδι του Λιβυκού αναγεννιέται από τις στάχτες του, επιβεβαιώνοντας τις απόψεις των επιστημόνων -όπως αυτές είχαν εκφραστεί μέσα από έρευνα/παρέμβαση του "Εθνους"- που είχαν προβλέψει αυτήν την ευχάριστη εξέλιξη. Αν δεν συμβεί κάποιο εξαιρετικό γεγονός, σε 2-3 χρόνια το φοινικόδασος θα ανακάμψει πλήρως, προβλέπουν οι ειδικοί, τονίζοντας πως το στοίχημα τώρα είναι να περιφραχτεί άμεσα η πληγωμένη περιοχή, επειδή ήδη παρατηρούνται ίχνη βόσκησης.

Σύμφωνα με πρόσφατες καταγραφές επιστημονικού κλιμακίου που επισκέφτηκε την Πρέβελη, όλα ανεξαιρέτως τα άτομα φοίνικα διατηρούνται ζωντανά και έχουν ήδη πετάξει φύλλα (μήκους 1-1,5 μ.) στην κορυφή του κορμού. Η αναβλάστηση παρατηρείται επίσης στη βάση των κορμών, σε διάφορα σημεία πάνω σε αυτούς (επικορμικά), ακόμη και σε κορμούς μικρού ύψους, κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Το ύψος των νέων φύλλων υπερβαίνει πολλές φορές το ένα μέτρο σε αυξητικό διάστημα μόλις τριών εβδομάδων.

"Η αναβλάστηση είναι εντυπωσιακή, αλλά καθόλου περίεργη. Αναμένεται πλήρης ανάκαμψη του φοινικόδασους σε 2-3 χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν.... άμεσα και μεσοπρόθεσμα μέτρα και ότι δεν θα σημειωθεί κάποιο εξαιρετικό γεγονός, όπως μια δεύτερη πυρκαγιά", τονίζει ο καθηγητής Φυσιολογίας Φυτών στο Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας, δρ Κώστας Θάνος.

Παρόλο που οι καρποί και οι σπόροι πάνω στα καμένα δέντρα καταστράφηκαν σχεδόν ολοσχερώς, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών εμφανίζεται αισιόδοξος για τους σπόρους που είχαν πέσει στο έδαφος πριν από την πυρκαγιά. "Επειδή το μέτωπο της φωτιάς κινήθηκε με μεγάλη ταχύτητα, οι θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν μέσα στο έδαφος ήταν σχετικά μικρές και επικράτησαν για μικρό χρονικό διάστημα". Γι' αυτό ο ίδιος περιμένει σημαντική βλάστηση μικρών φοινίκων την επόμενη άνοιξη.

Στην ίδια αυτοψία οι ειδικοί διαπίστωσαν ίχνη βόσκησης "από αίγες στα αναβλαστήματα του φοίνικα, ευτυχώς όχι σε μεγάλη κλίμακα προς το παρόν". Γι' αυτόν τον λόγο τόσο ο κ. Θάνος όσο και η βιολόγος του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ) Χριστίνη Φουρναράκη συνιστούν με επιστολές τους προς τη Διεύθυνση Δασών Ρεθύμνου την άμεση περίφραξη της περιοχής.

Από την πλευρά της η διευθύντρια Δασών, κ. Πολύμνια Σκλαβάκη, λέει πως "η μελέτη για την περίφραξη είναι έτοιμη", ενώ ο περιφερειάρχης της Κρήτης Θανάσης Καρούντζος δηλώνει στο "Εθνος" πως "ο εργολάβος εγκαθίσταται την ερχόμενη εβδομάδα". Επιπλέον, η ανάθεση της φύλαξης σε ιδιωτική εταιρεία βρίσκεται στη φάση του διαγωνισμού, λέει ο κ. Καρούντζος, ο οποίος υπολογίζει πως ο διαγωνισμός θα έχει τελεσφορήσει σε 10-15 ημέρες.

Ειδικοί 

Πρόταση μέτρων σωτηρίας

Τα μέτρα που προτείνουν οι επιστήμονες του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων είναι τα εξής:

Αμεση περίφραξη της ευρύτερης περιοχής, πριν από την έναρξη της βροχερής περιόδου (μέσα Οκτωβρίου - αρχές Νοεμβρίου), ώστε να αποκλειστεί εντελώς η βόσκηση και οποιαδήποτε άλλη υποβάθμιση (ποδοπάτημα).

Δημιουργία ποτίστρων έξω από την πληγείσα ζώνη, ώστε τα αιγοπρόβατα να μην προσεγγίζουν την προστατευόμενη περιοχή για νερό.

Παράταση της απαγόρευσης πρόσβασης στην καμένη περιοχή. Ενημέρωση των επισκεπτών με πινακίδες και φυλλάδια.

Συνεχής επιτήρηση της περιοχής. Σε 24ωρη βάση μέχρι να ολοκληρωθεί η περίφραξη.

Σε καμία περίπτωση άροση ή αναμόχλευση του εδάφους, καθώς υπάρχει σοβαρός κίνδυνος διάβρωσης και καταστροφής φυτών.

Απομάκρυνση ξενικών ειδών, όπως ευκαλύπτων ή αθανάτων.

Καμία παρέμβαση εμπλουτισμού του πληθυσμού του φοίνικα, μέχρι να εκτιμηθεί η συνολική κατάσταση μετά την αναβλάστηση.

Αν μελλοντικά (3-4 χρόνια) απαιτηθεί εμπλουτισμός του είδους, να γίνει με σπέρματα από φοίνικες της Πρέβελης που υπάρχουν στην Τράπεζα Σπερμάτων του ΜΑΙΧ.

Η απομάκρυνση νεκρών κλαδιών να γίνει την ερχόμενη άνοιξη με ήπια μέσα και σε περιορισμένη κλίμακα. Προς το παρόν τα κλαδιά προστατεύουν από το ποδοπάτημα και τη βόσκηση.

Αποφυγή οποιασδήποτε παρέμβασης που ενδέχεται να επηρεάσει την αναγέννηση.

Παρακολούθηση και μελέτη-καταγραφή της φυσικής μεταπυρικής αναγέννησης.

Το αναψυκτήριο να μη χρησιμοποιεί καλλωπιστικά ή άλλα ξενικά φυτά, καθώς υπάρχει κίνδυνος αυτήν την περίοδο να εξαπλωθούν στο φυσικό οικοσύστημα. 

Ιδρυση Φορέα Διαχείρισης της περιοχής.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ-ethnos.gr