Σε μια κούτα από χαρτόνι....

Του Ρούσσου Βρανά

Φτωχός..... και άστεγος. Στην τηλεόραση είναι πρώτο θέμα. Στη λογοτεχνία νέο είδος, από τότε που ο Μαρκ Ωζέ έγραψε το «Ημερολόγιο ενός άστεγου».

Ο άστεγος...

... είναι ο σιωπηλός ήρωας του καιρού μας. Μπορεί να προσπαθεί να κρυφτεί από τη ματιά μας, αλλά δεν φεύγει, δεν το βάζει στα πόδια. Ξέρει πως ο κόσμος μας είναι τόσο μικρός και στρογγυλός, που η φυγή δεν έχει νόημα. Ζει στη μοναξιά, αλλά όχι στην απομόνωση. Η μοναξιά είναι μια επιλογή (υπάρχει πάντα ο άλλος, αν το θελήσεις). Μα η απομόνωση είναι μια καταδίκη (ο άλλος δεν υπάρχει, όσο και αν το θελήσεις). Ο άστεγος στις μέρες μας δεν είναι πια αυτός που ήταν άλλοτε. Τις νύχτες που κουλουριάζεται μέσα σε μια κούτα από χαρτόνι, ίσως να θυμάται ακόμη τον καιρό που ζούσε μια φυσιολογική ζωή. Ισως να θυμάται ακόμη τον εαυτό του να ισιώνει τον γιακά και τη γραβάτα μπροστά στον καθρέφτη, να φοράει το ρολόι στο χέρι, να πιάνει την τσάντα με τα χαρτιά του και να ξεκινάει για τη δουλειά του. Στην εισαγωγή του βιβλίου του, ο κοινωνικός ανθρωπολόγος Μαρκ Ωζέ γράφει για ένα κοινωνικό φαινόμενο που ίσως στους περισσότερους από εμάς περνάει σήμερα απαρατήρητο. «Τα τελευταία χρόνια - λέει - πολλοί από αυτούς που εργάζονται στις κοινωνικές υπηρεσίες ή σε φιλανθρωπικές οργανώσεις βλέπουν καθημερινά μπροστά τους μια νέα κατηγορία φτωχών. Εχουν δουλειά, μα ο μισθός τους δεν τους φτάνει για νοίκι. Κοιμούνται όπου βρουν, σε λαϊκά υπνωτήρια, σε.........φίλους ή ακόμη και στο αυτοκίνητό τους», όπως ακριβώς ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου του Μαρκ Ωζέ, που η πενιχρή σύνταξή του τον έχει καταδικάσει να ξημερώνεται στους δρόμους, να χρησιμοποιεί για τις ανάγκες του τις τουαλέτες στον σταθμό του τρένου και τις χρονιάρες μέρες να ξεκλέβει από μακριά εικόνες από τις χαρές των ανθρώπων που είχαν καλύτερη τύχη από αυτόν. Είναι ένα φαινόμενο που οξύνεται μέρα με τη μέρα από την παρατεταμένη οικονομική κρίση, που μάλιστα ίσως δεν έχουμε δει ακόμη το χειρότερο πρόσωπό της.

Πώς συνηθίσαμε...

... έτσι να σκοντάφτουμε τις νύχτες πάνω σε ανθρώπους που χωράνε σε χαρτονένιες κούτες; Τις προσπερνάμε, χωρίς να σκύβουμε από πάνω, ξορκίζοντας μια πραγματικότητα που βρίσκεται μπροστά μας. Ξεσυνηθίσαμε τη φτώχεια, ζώντας μέσα σε μια αυταπάτη πλούτου που τώρα γίνεται καπνός. Αν κάποτε το φέρει η κακιά ώρα, πώς θα μπορέσουμε άραγε να ζήσουμε φτωχοί; «Τώρα που δεν είμαι πια κανένας», λέει ο άστεγος του Μαρκ Ωζέ, «βλέπω καθαρά πόσο ξεχωρίζουν εκείνοι που ζουν μια ζωή πιο σταθερή από τη δική μου ανώφελη παρουσία».

Τι απογίνεται...

... ο άστεγος του Μαρκ Ωζέ; «Τον βάζω να πηγαίνει προς τον Σηκουάνα», λέει ο συγγραφέας στην εφημερίδα «Στάμπα». «Αλλοι αναγνώστες φαντάζονται ένα τέλος τραγικό. Και άλλοι προτιμούν να ελπίζουν. Δεν ξέρω. Αφήνω το τέλος ανοιχτό. Ακριβώς όπως είναι η ζωή».

tanea.gr