Ρωγμή στη Συνθήκη του Σένγκεν

Του Ρούσου Βρανά

Πάει...

... ένας χρόνος από τότε που παρατηρήσαμε την πρώτη ρωγμή σε έναν από τους βασικούς πυρήνες του ευρωπαϊκού πειράματος: τη Συνθήκη του Σένγκεν. Εγραφε τότε ο οικονομικός αναλυτής Τάιλερ Ντάρντεν: «Μπορεί η Ευρώπη να πούλησε την ψυχή της στον διάβολο (της νομισματικής ένωσης) όμως διατηρούσε την καρδιά της ζωντανή. Αλίμονο, αυτή η καρδιά μόλις περιέπεσε σε κατάσταση ινιδισμού καθώς για πρώτη φορά μια χώρα, η Δανία, κάνει το πρώτο βήμα αποχώρησης από το εξηντάχρονο πείραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, επαναφέροντας τους ελέγχους στα σύνορά της με τη Γερμανία και τη Σουηδία».

Η Δανία...

... ήταν η πρώτη χώρα που έκανε αυτό το βήμα, όχι όμως και η τελευταία. Εγραφε πριν από μία εβδομάδα το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ»: «Η Γερμανία και η Γαλλία αυτή τη φορά το εννοούν. Στην προσεχή σύνοδο των υπουργών Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι δύο χώρες θα θέσουν το ζήτημα της επαναφοράς των συνοριακών ελέγχων εντός της ζώνης Σένγκεν. Οι υπουργοί Εσωτερικών της Γερμανίας και της Γαλλίας θα ζητήσουν να επιτραπεί στις κυβερνήσεις ο έλεγχος των συνόρων τους σε περίπτωση ανάγκης και για περιορισμένο χρονικό διάστημα». Από το 1995, οι πολίτες των χωρών της ζώνης Σένγκεν είχαν συνηθίσει να ταξιδεύουν ελεύθερα στην ηπειρωτική Ευρώπη. Μετά το ευρώ, η ελεύθερη κυκλοφορία ήταν............ίσως το ισχυρότερο σύμβολο της ευρωπαϊκής ενότητας. Γι' αυτό το γερμανικό περιοδικό καταλήγει: «Να θέτει κανείς αυτό το επίτευγμα εν αμφιβόλω ισοδυναμεί με ψήφο δυσπιστίας προς την Ευρώπη».

Και μια είδηση...

... από το Ασοσιέιτεντ Πρες: «Η Ισπανία επανέφερε προσωρινά τους ελέγχους στα βορειοανατολικά σύνορά της και σε δύο μεγάλα αεροδρόμια προκειμένου να αποθαρρύνει την είσοδο διαδηλωτών ενόψει της συνόδου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που θα διεξαχθεί στις 3 Μαΐου στη Βαρκελώνη». Η Ισπανία έχει φιλοξενήσει πολλές φορές στο παρελθόν τέτοιες υψηλού επιπέδου συνόδους. Γιατί άραγε αποφασίζει να κλείσει τα σύνορά της μόλις τώρα; Ο Τάιλερ Ντάρντεν είναι πεπεισμένος ότι η πραγματική αιτία είναι η ανεργία που μαστίζει τη χώρα. Θέλει να κλείσει απέξω όλους εκείνους τους ευρωπαίους ανέργους που ταξιδεύουν ελεύθερα και «τσιμπάνε» δουλειές από τους ντόπιους. «Πολύ σύντομα» λέει «ολοένα και περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες που θα είναι ανήμποροι να αποτρέψουν την οικονομική καταστροφή των χωρών τους θα κλείσουν και αυτοί τα σύνορά τους. Τότε δεν θα υπάρχει πια τελωνειακή ένωση. Και τότε η Ευρώπη δεν θα είναι πια παρά μια χαλαρή ομάδα χωρών που δεν θα μισούν μονάχα η μία την άλλη αλλά και τις μειονότητες που θα ζουν στο εσωτερικό τους, καθώς όλες μαζί θα αναζητούν τον αποδιοπομπαίο τράγο για την αποτυχία του πιο καταστροφικού οικονομικού πειράματος στον κόσμο».

Και δυστυχώς...

... δεν θα είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που θα βρουν κάποιον για να του φορτώσουν το φταίξιμο για τα προβλήματά τους.

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Οι διανοούμενοι και το «εκλογικό τσίρκο»

Του Μιχάλη Μητσού

Το φρούτο δεν είναι βέβαια καινούργιο, δεν προέκυψε από κάποια διασταύρωση. Υπήρχαν πάντα οι διανοούμενοι που θεωρούσαν ότι πρέπει να μένουν όχι έξω, αλλά πάνω από την πολιτική, ότι δεν είναι για τα καθημερινά και τα εφήμερα, αλλά για τα μεγάλα και τα αιώνια. Η στάση αυτή είναι βέβαια απολύτως θεμιτή, αν και ενίοτε γραφική, ακόμη και σε μια περίοδο κρίσης όπως η σημερινή. Το πρόβλημα αρχίζει να δημιουργείται όταν αυτοί οι διανοούμενοι δηλώνουν ότι για «λόγους αρχής» δεν ψηφίζουν. Η αποχή αποτελεί βέβαια και αυτή δημοκρατικό δικαίωμα. Αλλά από τους ανθρώπους του πνεύματος περιμένει κανείς, καλώς ή κακώς, μια πιο εποικοδομητική στάση.

Πάρτε τον φιλόσοφο Ζακ Ρανσιέρ, μαθητή του Λουί Αλτουσέρ, του οποίου το βιβλίο «Το μάθημα του Αλτουσέρ» (1974) επανακυκλοφoρεί στη Γαλλία από τις εκδόσεις La Fabrique. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στον Σαρκοζί και στον Ολάντ δεν τον απασχολεί. Οπως λέει σε συνέντευξή του στον «Νουβέλ Ομπζερβατέρ», η εκπροσώπηση είναι το αντίθετο της δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, αποτελεί μια ολιγαρχική αρχή: όσοι συνδέονται με τον τρόπο αυτόν με την εξουσία δεν εκπροσωπούν τον πληθυσμό, αλλά την κατάσταση ή την ικανότητα (τόπο γέννησης, πλούτο, γνώση κ.λπ.) που στηρίζουν την εξουσία τους πάνω σε αυτόν τον πληθυσμό. Οι προεδρικές εκλογές αποτελούν την ακραία μορφή κατάσχεσης της εξουσίας του λαού στο όνομά του. Να γιατί ο ίδιος δεν ψηφίζει. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που ..........η ιστορία της Αριστεράς είναι γι' αυτόν η ιστορία μιας διαρκούς προδοσίας.

Η αλήθεια είναι ότι ο συγγραφέας του «Μίσους για τη δημοκρατία» δεν ανήκει σ' εκείνους που θεωρούν παρωδία οποιαδήποτε εκλογική αναμέτρηση. Οπως λέει, υπάρχουν περιστάσεις όπου έχει νόημα η επιβεβαίωση της «συμβατικής» εξουσίας. Ο Αλέν Μπαντιού, αντίθετα, έχει να πατήσει το πόδι του σε εκλογικό τμήμα από τις εκλογές που οργάνωσε ο Ντε Γκολ το 1968 για να «σπάσει» τη φοιτητική εξέγερση. Κατά την άποψή του, οι εκλογές αποτελούν μια «τρομακτική παγίδα». Η κριτική στις κάλπες δεν γίνεται όμως μόνο από τα αριστερά. Αναρχικός της Δεξιάς και θαυμαστής του Νίτσε, ο Φρεντερίκ Παζάκ δεν έχει ψηφίσει ποτέ γιατί θεωρεί ότι κανένας πολιτικός δεν είναι αρκετά ικανός για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. «Ολοι οι υποψήφιοι, ακόμη κι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι θέλουν τη ρήξη με το σύστημα, σκέπτονται και συμπεριφέρονται σαν πολιτικάντηδες», γράφει στο νέο «εφήμερο» εβδομαδιαίο του περιοδικό, που απευθύνεται σε όλους όσοι έχουν απελπιστεί από το εκλογικό παιχνίδι.

Ο Ζαν Σαλέμ, καθηγητής στη Σορβόννη, δικαιολογεί την αποχή του από το «εκλογικό τσίρκο» με το σκεπτικό ότι η πλειοψηφία δεν έχει πάντα δίκιο: άλλωστε και ο Χίτλερ με «δημοκρατικό» τρόπο ανέλαβε την εξουσία. Το πιο συντριπτικό επιχείρημα όμως το εκθέτει ο φιλόσοφος Αλέν Ναζ στο περιοδικό «Lignes»: όσοι πολιτικοί προσπάθησαν να λυτρωθούν από τον ζυγό των αγορών ή των Βρυξελλών, όπως ο Γιώργος Παπανδρέου με την ιδέα του για δημοψήφισμα, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν πρόωρα την εξουσία...

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Έγινε η απώλεια συνήθειά μας.....

Διαβάστε περισσότερα...

Σώπα, μη μιλάς

Σώπα, μη μιλάς , είναι ντροπή
κόψ' τη φωνή σου
σώπασε επιτέλους
κι αν ο λόγος είναι αργυρός
η σιωπή ειναι χρυσός.


Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί
έκλαιγα,γέλαγα,έπαιζα μου λέγανε:
"σώπα".


Στο σχολείο μού κρύψαν την αλήθεια τη μισή,
μου λέγανε :"εσένα τι σε νοιάζει ; Σώπα!"

Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε:

"κοίτα μην πείς τίποτα, σσσσ....σώπα!"

Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.

Και αυτό βάσταξε μέχρι τα εικοσί μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου

η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,

"Τι σε νοιάζει εσένα;", μου λέγανε,

"θα βρείς το μπελά σου, σώπα".

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι….

"Μη χώνεις τη μύτη σου παντού, 

κάνε πως δεν καταλαβαίνεις ,σώπα"

Παντρεύτηκα , έκανα παιδιά , 

η γυναίκά μου ήταν τίμια κι εργατική και 

ήξερε να σωπαίνει.

Είχε μάνα συνετή , που της έλεγε "Σώπα".

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε :

"Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα"

Μπορεί να μην είχαμε με δ'αύτους γνωριμίες ζηλευτές, 

με τους γειτονες, μας ένωνε , όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ενας,σώπα ο άλλος σώπα οι επάνω, σώπα η κάτω,

σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.

Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.

Κατάπιαμε τη γλώσσά μας.

Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.

Φτιάξαμε το σύλλογο του "Σώπα".

και μαζευτηκαμε πολλοι

μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη ,αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,

τα πάντα κι όλα πολύ.

Ευκολα , μόνο με το Σώπα. 

Μεγάλη τέχνη αυτό το "Σώπα".

Μάθε το στη γυναίκα σου,στο παιδί σου,στην πεθερά σου

κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσά σου

και κάν'την να σωπάσει.

Κόψ'την σύρριζα. 

Πέτα την στα σκυλιά.

Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες , τύψεις κι αμφιβολίες.

Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις απο το βραχνά να μιλάς ,

χωρίς να μιλάς να λές "έχετε δίκιο,είμαι σαν κι εσάς"

Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς.

και δεν θα μιλάς ,

θα γίνεις φαφλατάς ,

θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς .

Κόψε τη γλώσσά σου, κόψ'την αμέσως.

Δεν έχεις περιθώρια.

Γίνε μουγκός. 

Αφού δε θα μιλήσεις , καλύτερα να το τολμησεις Κόψε τη γλώσσά σου.

Για να είμαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου

ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσά μου,

γιατί νομίζω πως θα'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω

και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω 

και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο , 

με έναν ψιθυρο , με ένα τραύλισμα , 

με μια κραυγή που θα μου λεει : 

ΜΙΛΑ!....

 Αζίζ Νεσίν

Διαβάστε περισσότερα...

Το ευρωσύστημα είναι έτοιμο να εκραγεί.

Του Ρούσου Βρανά 

Η ολλανδική... 

... κυβέρνηση είχε απαιτήσει την επιβολή σκληρής λιτότητας στην Ελλάδα και στις άλλες υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης. Τώρα, ανήμπορη μπροστά στα ολλανδικά ελλείμματα, αυτή η κυβέρνηση βυθίζεται σε κρίση. Ο ολλανδός Πρωθυπουργός βλέπει σύντομα πρόωρες εκλογές. Επειδή δεν μπορεί να αποσπάσει διακομματική συναίνεση για να επιβάλει λιτότητα στη χώρα του. (Η λιτότητα των άλλων είναι αλλιώς.) 

Το ευρωσύστημα... 

... είναι έτοιμο να εκραγεί, δήλωσε τις προάλλες στην Οικονομική Ακαδημία της Αυστρίας ο καθηγητής Χανς - Βέρνερ Σιν, επικεφαλής του γερμανικού ινστιτούτου IFO. Και προειδοποίησε πως αυτό το σύστημα διαιρεί τις χώρες σε μπλοκ αμοιβαία εχθρικών πιστωτών και οφειλετών - δηλαδή εντελώς αντίθετα από ό,τι ήταν ο υποτιθέμενος προορισμός του. Οι πιο εύθραυστες χώρες της ευρωζώνης διαπιστώνουν ότι έχουν περιέλθει σε μια τριτοκοσμική κατάσταση, σαν να είναι χρεωμένες σε ένα ξένο νόμισμα. Και ότι οποιαδήποτε προσπάθεια των δανειστών τους να τις αναγκάσουν να σεβαστούν ανεφάρμοστους κανόνες απλώς επιδεινώνει αυτή την κατάσταση. Αυτή η επιδείνωση εξωθεί την κοινή γνώμη σε.........ολοένα και πιο ριζοσπαστικές επιλογές. Το Σιν Φέιν του Τζέρι Ανταμς και του IRA έχει γίνει σήμερα πια το δεύτερο πιο δημοφιλές κόμμα σε ολόκληρη την Ιρλανδία, όπως πιστοποιεί μεγάλη δημοσκόπηση των «Τάιμς της Ιρλανδίας». Η άνοδός του οφείλεται στην πρωτοφανή φτώχεια στην οποία βύθισαν τον ιρλανδικό λαό οι κυβερνήσεις της λιτότητας. Και ίσως προεξοφλεί την έκβαση του δημοψηφίσματος της 31ης Μαΐου, όταν οι ιρλανδοί πολίτες θα κληθούν να επικυρώσουν ή να απορρίψουν την ευρωπαϊκή συνθήκη της αιώνιας λιτότητας. 

Τι θα αλλάξει... 

... μετά τις εκλογές που γίνονται για πρώτη φορά μετά την εκδήλωση της κρίσης της ευρωζώνης σε μια από τις δύο χώρες στις οποίες στηρίχτηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα; Τι θα αλλάξει αν τελικά επικρατήσει ο Ολάντ ή ο Σαρκοζί; Η πορεία που ακολουθούν οι ευρωπαίοι ηγέτες μοιάζει απαράλλαχτη, καθώς οι υποσχέσεις που μοιράζουν προεκλογικά απομένουν κάθε φορά ανεκπλήρωτες. Δέσμιοι των κριτηρίων του Μάαστριχτ, δεν ελέγχουν τα δημόσια οικονομικά ούτε την επικράτεια των χωρών τους ούτε τα σύνορα, που σβήνονται και γράφονται όπως ορίζουν οι συνθήκες του Σένγκεν. Και δεν μπορούν να προτείνουν νόμους που αντίκειται στις ευρωπαϊκές οδηγίες, όσο και αν αυτοί κρίνονται επωφελείς για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών των χωρών τους. 

Οι εκλογές... 

... που θα γίνονται στο εξής στην ευρωζώνη θα μοιάζουν με δημοψηφίσματα, προβλέπει ο Μαρτσέλο Φόα στην ιταλική εφημερίδα «Ιλ Τζορνάλε». Με δημοψηφίσματα υπέρ ή κατά μιας Ευρώπης που θα κυριαρχείται από τις εμμονές των ηγεμονικών χωρών της. Με δημοψηφίσματα υπέρ ή κατά μιας Ευρώπης που θα επιβάλλει θυσίες χωρίς να προσφέρει ελπίδες. Με δημοψηφίσματα όπου όλα τα διαφορετικά προεκλογικά προγράμματα θα ανάγονται τελικά σε αυτό το απλό ερώτημα: Αξίζει άραγε τον κόπο και τον πόνο να υποφέρουν τόσοι λαοί για μια τέτοια Ευρώπη; 

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ολοι εμείς που ξεχνάμε

Tης Mαριας Kατσουνακη 

 Η απειλή είναι επαναλαμβανόμενη και κλιμακώνεται στις παρέες που ολοκληρώνουν την πέμπτη ή διανύουν την έκτη δεκαετία της ζωής τους. Μόλις αρχίζει μια συζήτηση που απαιτεί αναφορά σε ονόματα ή ημερομηνίες, ξεπροβάλλει και ο σαδιστικός εφιάλτης, ο οποίος συνοδεύεται συνήθως από εφιδρώσεις, συνεπεία άκαρπων προσπαθειών. Απώλεια μνήμης. «Πώς τον λένε τον δείνα ή ποιος είναι ο τίτλος της ταινίας, του συγγραφέα, του πολιτικού, ή πότε συνέβη αυτό ή εκείνο το γεγονός...» 

Το Google είναι συνήθως η μόνη διέξοδος σε έναν καταιγισμό από κόμπους της μνήμης, που ταλαιπωρούν, δυσκολεύουν, μελαγχολούν εκτός εάν κανείς συμφιλιωθεί με τη διαρκή μείωση και αφαίρεση. Χαμογέλασα με ανακούφιση διαβάζοντας στο μυθιστόρημα του Τζούλιαν Μπαρνς «Ενα κάποιο τέλος» (μετάφραση Θωμάς Σκάσσης) το ακόλουθο απόσπασμα: «Οταν αρχίσεις να ξεχνάς διάφορα πράματα, μπορείς να αντιδράσεις με διαφορετικούς τρόπους. 

 Μπορείς να κάτσεις να σπας το μυαλό σου για να θυμηθείς το όνομα κάποιου γνωστού σου, κάποιου λουλουδιού, κάποιου σιδηροδρομικού σταθμού ή κάποιου αστροναύτη... ή να αποδεχτείς την αποτυχία και να κάνεις κάποιες πρακτικές κινήσεις, χρησιμοποιώντας τις εγκυκλοπαίδειες και το Διαδίκτυο. 

 Μπορείς επίσης να το αφήσεις να πάει…. στο καλό, να ξεχάσεις ότι πρέπει να το θυμηθείς, και τότε θα δεις ότι το δεδομένο που έχει παραπέσει αναδύεται κάποιες φορές στην επιφάνεια μια ώρα ή μια μέρα αργότερα, συχνά στη διάρκεια της μακράς αγρύπνιας που επιβάλλει η ηλικία. Ολοι εμείς που ξεχνάμε, το μαθαίνουμε αυτό». 

 Μεγάλη ποσότητα από τις πληροφορίες που δεχόμαστε καθημερινά παραμένει αναφομοίωτη. Πρόσωπα που παρελαύνουν θορυβωδώς από την επικαιρότητα της μιας μέρας, για να βυθιστούν στην αφάνεια της επόμενης. Ειδικά αυτήν την εποχή των μεγάλων ανακατατάξεων όπου εμφανίζονται διαρκώς νέα ονόματα στο προσκήνιο, ενώ γεγονότα (κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά) σαρώνουν την υφήλιο, η αξιολόγηση και αποθήκευση, ταυτόχρονα, των σημαντικών, εξελίσσεται σε διαδικασία επίπονη και, οπωσδήποτε, επισφαλή. 

 Η ελληνική επικαιρότητα, αυτήν, τη συνοπτική, προεκλογική περίοδο, διαθέτει την ιδιομορφία της. Οι απρόβλεπτες μετακινήσεις και απροσδόκητες συγκατοικήσεις υποψηφίων και πολιτικών σχηματισμών είναι τόσο πολλές που, εν τέλει, χάνουν το νόημά τους. Η ιδεολογική ταυτότητα θολώνει προκειμένου να βρουν, όσοι αναζητούν μια στέγη, μια θέση στο ψηφοδέλτιο ή ενδεχομένως και στη Βουλή. Η βιάση και η (υπαρξιακή) ανάγκη είναι τόσο πιεστικές που αναδιαμορφώνουν, χωρίς να αλλάζουν όμως και ουσιαστικά, το τοπίο. Τι θα θυμόμαστε ύστερα από λίγο καιρό από όλη αυτή την κινητικότητα; Τι θα έχουμε συγκρατήσει; Ποια ονόματα θα τύχουν μιας καλύτερης μεταχείρισης σε αυτήν την αναπόφευκτη διαδικασία σταδιακής εξασθένησης της μνήμης; Και ενδεχομένως: τι θα έχουμε επιλέξει να διαφυλάξουμε; 

 Η ζωή είναι πολύ πιο σύνθετη από τις πληροφορίες που προσφέρονται προς εγγραφή. Το πιθανότερο είναι ότι οι σαρωτικές αλλαγές θα επικαλύψουν τη μνήμη με πολλαπλές στρώσεις γεγονότων, βιωμένων καταστάσεων, ειδήσεων ή αφηγήσεων. Πολλά από τα πρόσωπα τα οποία θεωρούνται προβεβλημένα τη σημερινή εποχή, που πιστεύουν (και πιστεύουμε) ότι παίρνουν αριθμό προτεραιότητας για τις σελίδες της Ιστορίας, θα έχουν την τύχη του «κάποιου γνωστού» ή «σιδηροδρομικού σταθμού» στις παρέες του μέλλοντος. Αυτό, δεν λέγεται κατ’ ανάγκην κακή μνήμη. 

Μπορεί να είναι, απλώς, δικαιοσύνη. 

 ΠΗΓΗ : www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ανοιξιάτικη βροχή αστέρων

Μία νέα βροχή διαττόντων αστέρων, οι Λυρίδες, άρχισαν από τις 16 Απριλίου να εμφανίζονται αραιά στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου, όπου ανήκει και η χώρα μας. 

Οι πτώσεις των μετεώρων, που παραδοσιακά ονομάζονται και «πεφταστέρια», κορυφώθηκαν τη νύχτα του Σαββάτου 21 και τα χαράματα της Κυριακής 22 Απριλίου, ενώ τόσο το προηγούμενο, όσο και το επόμενο βράδυ, επίσης, θα υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα. 

 Από τις 21 Απριλίου, οι παρατηρητές (στο μέτρο που οι κατά τόπους καιρικές συνθήκες θα διευκολύνουν την παρατήρηση του ουρανού) έχουν την ευκαιρία να δουν -από λίγο πριν τα μεσάνυχτα έως τα χαράματα- το αστρονομικό φαινόμενο, στο αποκορύφωμα του οποίου αναμένεται να εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και να πυρακτώνονται δέκα έως 15 διάττοντες ανά ώρα με ταχύτητα περίπου 50 χιλιομέτρων την ώρα. 

 Οι Λυρίδες, όχι σπάνια, δημιουργούν φωτεινά πεφταστέρια με μακριές ουρές που είναι ορατά στον ουρανό για αρκετά δευτερόλεπτα. Κάποιες χρονιές απρόσμενα τα μετέωρά τους έφθασαν μέχρι και τα 100 την ώρα, κάτι που όμως δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί εκ των προτέρων. Η συγκεκριμένη ανοιξιάτικη βροχή μετεώρων, που θα διαρκέσει περίπου….ως τις 25 Απριλίου, φαίνεται να προέρχεται από τον βόρειο αστερισμό της Λύρας, από όπου πήρε και το όνομά της και κυρίως από τον αστέρα Βέγα (Άλφα Λύρας), ο οποίος είναι το πιο λαμπρό άστρο του συγκεκριμένου αστερισμού και το δεύτερο φωτεινότερο άστρο του νυχτερινού ουρανού του βορείου ημισφαιρίου. Πραγματική πάντως πηγή προέλευσής της είναι ο κομήτης «Θάτσερ» που ανακαλύφθηκε το 1861 και η ουρά σκόνης και σωματιδίων που αυτός αφήνει πίσω του και η οποία συναντάται περιοδικά με την τροχιά του πλανήτη μας. 

 Μετά τα μέσα Ιανουαρίου και μέχρι τα μέσα Απριλίου, υπάρχει κάθε χρόνο μια σχεδόν πλήρης έλλειψη διαττόντων αστέρων, μέχρι να εμφανιστούν οι Λυρίδες την άνοιξη. Οι Λυρίδες καταγράφηκαν για πρώτη φορά το 687 π.Χ. από τους Κινέζους και αποτελούνται από μικροσκοπικά σωματίδια με βάρος περίπου ενός γραμμαρίου, που αποτελούν τμήμα της ουράς ενός κομήτη, που πέρασε κοντά από τη Γη το 1861 και τον ανακάλυψε ο αμερικανός Α. Θάτσερ. Ο κομήτης εκτιμάται ότι θα ξαναπεράσει κοντά από τον πλανήτη μας το 2276, καθώς η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί περίπου 415 χρόνια. 

 Τα απομεινάρια από την ουρά του, μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμά του τον 19ο αιώνα, έχουν παραμείνει στο διάστημα και συνεχίζουν κάθε χρόνο να προκαλούν τη «βροχή» των Λυρίδων. Κατά καιρούς, αλλά όχι συχνά, δημιουργούνται θεαματικά αποτελέσματα, όπως το 1803 (με 500 μετέωρα την ώρα) και, πιο πρόσφατα, το 1982 (μέχρι 100 μετέωρα ανά ώρα). Ορισμένοι αστρονόμοι εκτιμούν ότι η επόμενη θεαματική βροχή Λυρίδων θα λάβει χώρα το 2040-41. 

 ΠΗΓΗ : www.real.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Σαρλ Πιερ Μποντλαίρ - Ο «ποιητής των κολασμένων»

«Γενιά του Κάιν ανέβα στον ουρανό

και γκρεμοτσάκισε στη γη τον Θεό»

Αν μπορούσε κανείς να αποτυπώσει το μήνυμα του Μποντλαίρ σε λίγες λέξεις, ίσως αυτό το δίστιχο είναι το καταλληλότερο. ‘Οσοι από τους «κολασμένους» γνώρισαν τον Δυτικό πολιτισμό, έγιναν κι έμειναν πιστοί στην ποίηση ενός από τους πιο σημαντικούς ποιητές της γαλλικής αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ο Σαρλ Πιερ Μποντλαίρ (Charles Pierre Baudelaire) γεννήθηκε στο Παρίσι στις 9 Απριλίου 1821. Πατέρας του ήταν ο Ζοζέφ-Φρανσουά Μποντλαίρ και μητέρα του η Καρολίν Αρσεμπό-Ντιφαΐς. Έχασε τον πατέρα του όταν ήταν μόλις έξι ετών, γεγονός που επέδρασε καταλυτικά στον ψυχισμό του. Ενα χρόνο αργότερα, η μητέρα του ξαναπαντρεύεται τον στρατηγό Οπίκ. Ο Μποντλαίρ αντιπάθησε αμέσως τον πατριό του και διέβλεψε στη συμπεριφορά του στρατιωτικού αντίστοιχη αντιπάθεια. «Αντιπάθησα αμέσως αυτόν τον υπέροχο ηλίθιο», έγραφε αργότερα ο Κάρολος, «που με το ύφος του προσπαθούσε να μου εμφυσήσει όλο το γαλλικό πνεύμα».

Το 1836, σε ηλικία 15 ετών, ο Μποντλαίρ γράφεται στο Κολλέγιο Λουί λε Γκραν, στο Παρίσι, αφού πέρασε προηγουμένως τέσσερα χρόνια στη Λυών. Τελειώνοντας το σχολείο, συχνάζει στο Καρτιέ Λατέν, ακολουθώντας μια ζωή που η οικογένειά του χαρακτήριζε «σκανδαλώδη». Σχεδόν πάντα γυρνούσε στο σπίτι…μεθυσμένος ή, αργότερα, ποτισμένος με ουσίες που τον έκαναν να «δραπετεύει» από την ανυπόφορη γι' αυτόν πραγματικότητα. «Η παιδική μου ηλικία», έγραφε αργότερα σε μια αυτοβιογραφία του, «σημαδεύτηκε από μια ακατάπαυστη θύελλα, την οποία έσπαζαν μικρά διαλείμματα ηλιοφάνειας. Αλλά στον κήπο της ψυχής μου, η θύελλα δεν άφησε παρά ελάχιστα φρούτα. Αχ! Δυστυχία... ο χρόνος τρώει τη ζωή μας. Είναι ο σκοτεινός εχθρός που μας ρουφά το αίμα...». 

Τον Ιούνιο του 1841, πιεσμένος από την οικογένειά του να αλλάξει τρόπο ζωής, ο Μποντλαίρ αποφασίζει να ταξιδέψει στις Ινδίες, όπου, όμως, δεν θα φτάσει ποτέ, καθώς σταμάτησε στον Μαυρίκιο. Εκεί θα γράψει μερικά από τα πρώτα ποιήματά του, όπως «Σε μια μιγάδα», «Το αλμπατρος», το «Εξωτικό άρωμα» κ.λπ. 

Τον Φεβρουάριο του 1842 επιστρέφει στο Παρίσι και την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τη Ζαν Ντιβάλ, η οποία θα τον εμπνεύσει να γράψει πολλούς στίχους. Από τότε μέχρι το 1846 γράφει πολλά ποιήματα, μέσα από τα οποία απορρίπτει την κοινωνία της εποχής του. Λέγεται ότι μια μέρα που ο Μποντλαίρ βρισκόταν υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών, περνούσε έξω από το σπίτι του ένας τζαμάς, ο οποίος κουβαλούσε τζάμια που επρόκειτο να τοποθετήσει σε γειτονικό σπίτι. 

Ο Μποντλέρ βγήκε έξω από το σπίτι του και φωνάζοντας «γιατί δεν βλέπω μέσα από τα τζάμια σου τη ζωή στα ρόζ;» έσπασε όλα τα τζάμια του άτυχου μαγαζάτορα, θέτοντας τη ζωή και των δυο σε κίνδυνο. Αποτέλεσμα εκείνης της οργής του ήταν το ποίημα «Η ζωή στα ροζ» (La vie en rose). 

Το 1847 ο Μποντλαίρ ανακαλύπτει τον Εντγκαρ Αλαν Πόε, στα γραπτά του οποίου αναγνωρίζει έναν πνευματικό του αδελφό. Έλεγε ότι οι δυο τους συνδέθηκαν «χάρη στην κοινή αγάπη τους για τον πόνο». Εκείνη τη χρονιά, μια άλλη γυναίκα μπαίνει στη ζωή του: Τη λένε Μαρί Ντομπρέν και λέγεται ότι τα μάτια της ενέπνευσαν τον Κάρολο να γράψει το ποίημα «Το δηλητήριο του ουρανού». 

Ο Μποντλαίρ βλέπει στις εξεγέρσεις του Φεβρουαρίου 1848 την απόρριψη της κοινωνίας της εποχής του και λαμβάνει ενεργό μέρος σε αυτές. Η απόφασή του γκρεμίζει έναν μύθο που συνόδευε πολύ καιρό το όνομα του Σαρλ Μποντλαίρ, ότι δηλαδή ο εθισμός του σε ναρκωτικές ουσίες και στο αλκοόλ είχε εξουδετερώσει κάθε ενδιαφέρον του για τις κοινωνικές εξελίξεις και τον είχε κλείσει στον εαυτό του και τον «κόσμο του». 

Το 1852 στέλνει πολλά ποιήματά του στην πνευματική του αγαπημένη, την κυρία Σαμπατιέ. Ανάμεσά τους ήταν «Η αρμονία του απομεσήμερου» και «Η πνευματική αυγή». Λίγο αργότερα, ο Μποντλαίρ παίρνει την πρωτοβουλία να μεταφράσει στα γαλλικά τις «Ιστορίες» και τις «Νέες υπέροχες ιστορίες» του Εντγκαρ Αλαν Πόε. 

Τον Ιούνιο του 1857 ο Μποντλαίρ δημοσιεύει την πιο γνωστή ποιητική του συλλογή, με τίτλο «Τα άνθη του κακού» (Les Fleurs du Mal), που ξεσηκώνει θύελλα κατηγοριών από την καλή κοινωνία της εποχής του. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς περνά από δίκη για «ανηθικότητα». 

Ο ποιητής και ο εκδότης του, ο Πουλέ Μαλασί, θα καταδικαστούν για έξι ποιήματα του Μποντλέρ, τα οποία από τότε αποτέλεσαν ειδική ομάδα υπό τον τίτλο «Καταδικασμένα κομμάτια». Η δεύτερη έκδοση του 1861 είναι εμπλουτισμένη, αναδομημένη αλλά και ακρωτηριασμένη κατά έξι ποιήματα (Les bijoux, Le Léthé, À celle qui est trop gaie, Lesbos, Femmes damnées (το πρώτο ποίημα της συλλογής), Les métamorphoses du vampire), την δημοσίευση των οποίων απαγόρευσε ο δικαστής Πινάρ.

Το 1860 ο Μποντλαίρ δημοσιεύει τους «Τεχνητούς παραδείσους», στους οποίους ο ποιητής αναφέρεται στον κόσμο των αισθήσεων και τη λατρεία του ατέλειωτου. 

Τον Απρίλιο του 1861 γράφει και δημοσιεύει ένα μακροσκελές άρθρο γύρω από τη μουσική του Ρίχαρντ Βάγκνερ, ενώ αντιλαμβάνεται ότι ο αέρας του Παρισιού τον σηκώνει όλο και λιγότερο. 

Ο ποιητής πνίγεται και αποφασίζει το 1864 να εγκατασταθεί στις Βρυξέλλες, όχι πολύ μακριά ούτε πολύ κοντά από τη γαλλική πρωτεύουσα. Εκεί δίνει μια σειρά διαλέξεων, αλλά γρήγορα συνειδητοποιεί ότι ούτε εκεί μπορεί να εγκατασταθεί, καθώς η βελγική καλή κοινωνία αντιδρά. Η υγεία του, όμως, είχε κλονιστεί από τη «σκανδαλώδη» ζωή, που από νεαρός είχε επιλέξει. Σε μια επίσκεψή του στον ναό του Σαν Λου ντε Ναμίρ, χάνει τις αισθήσεις του. Αργότερα τις ανακτά, αλλά από τότε είχε πολλά και αλλεπάλληλα προβλήματα υγείας. 

Το 1867 η απώλεια των αισθήσεών του είναι πλέον ο κανόνας. Ο μεγάλος ποιητής άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι στις 31 Αυγούστου1867 και ετάφη στο κοιμητήριο του Μονπαρνάς.

Η τρίτη έκδοση των «Ανθέων» (1868) δεν θα βρει τον Μποντλέρ εν ζωή. Μετά τον θάνατό του, η λογοτεχνική του κληρονομιά δημοπρατήθηκε και τελικά αγοράστηκε από τον εκδότη Μισέλ Λεβί για 750 φράγκα. Η δικαστική απόφαση του 1857 ανακλήθηκε το 1949, οπότε και έγινε αποκατάσταση του πλήρους έργου του Μποντλαίρ.

Κυριότερα έργα

Salons (1845-1859)

Journaux intimes (1851-1862)

Τεχνητοί παράδεισοι (1860)

Curiosités esthétiques (1868)

Réflexions sur quelques-uns de mes contemporains (1862)

Richard Wagner et Tannhaüser à Paris (1862)

Le Peintre de la vie moderne (1863)

L'œuvre et la vie d'Eugène Delacroix (1863)

Η καρδιά μου ξεγυμνωμένη (1864)

L'art romantique (1869)

Η Φανφαρλό (1847)

Du vin et du haschisch (1851)

Άνθη του κακού (1857)

Fusées (1867)

Μικρά Ποιήματα σε Πεζό ή Le Spleen de Paris (1862)

Το 2009 σε δημοπρασία που πραγματοποιήθηκε στο Hotel Drouot στο Παρίσι, πουλήθηκε μια αυθεντική έκδοση του βιβλίου τα «Άνθη του Κακού» (1857), με αφιέρωση από τον ίδιο τον συγγραφέα, στην τιμή ρεκόρ των 775.000 ευρώ.

Στη συλλογή αυτή περιλαμβάνονταν επίσης προσωπικά αντικείμενα, διοικητικά έγγραφα, επιστολές και βιβλία που ανήκαν ή σημάδεψαν τη ζωή του γάλλου ποιητή. Η συλλογή μεταβιβάστηκε από γενιά σε γενιά από τον ίδιο τον Μποντλαίρ στη μητέρα του, μετά στον φίλο και σύμβουλο του ποιητή, Ναρσίς Ανσέλ, και στους κληρονόμους του. 

Η πώληση στη δημοπρασία της συλλογής αυτής απέφερε συνολικά 4.050.000 ευρώ, ποσό διπλάσιο από τις εκτιμήσεις. 

Μια επιστολή του Μποντλέρ στον Ανσέλ με ημερομηνία 30 Ιουνίου του 1845, γνωστή και ως «επιστολή αυτοκτονίας» στην οποία ανακοινώνει την πρόθεση του να αυτοκτονήσει, πουλήθηκε στην τιμή των 225.000 ευρώ, τιμή που αποτελεί επίσης ρεκόρ δημοπρασίας για μιαν επιστολή του ποιητή. 

Στην ίδια δημοπρασία πουλήθηκαν και τριάντα επιστολές που υπογράφει ο ίδιος ο Μποντλέρ, καθώς και εκείνες που είχε λάβει από τους συγγραφείς Βικτόρ Ουγκό και Γκουστάβ Φλομπέρ, τους ζωγράφους Ευγένιο Ντελακρουά και Εντουάρ Μανέ και τον εκδότη του Πουλέ Μαλασίς.

Επίσης, δημοπρατήθηκαν διοικητικά και λογιστικά έγγραφα, όπως το πιστοποιητικό βάπτισης και το πιστοποιητικό θανάτου του Μποντλαίρ, η απογραφή της περιουσίας του μετά τον θάνατό του, καθώς και φωτογραφίες και βιβλία από τη βιβλιοθήκη του. όπως επίσης και το λεξικό που χρησιμοποιούσε ο ποιητής για να μεταφράσει έργα του Έντγκαρ Άλαν Πόε.

Το ταξίδι

Μα αληθινοί ταξιδευτές εκείνοι είναι που φεύγουν
μονάχα για να φύγουν•ελαφρές καρδιές καθώς
μπαλόνια, το μοιραίο τους ποτέ δεν τ’ αποφεύγουν•
Χωρίς να ξέρουν το γιατί, πάντοτε λένε «Εμπρός!»

Εκείνοι που σαν σύννεφα οι απροθυμιές τους μοιάζουν
και που σαν νεοσύλλεκτοι κανόνια λαχταρούν
κι άγνωστες ηδονές τρανές, που πάντοτε αλλάζουν
Και που τι όνομα έχουνε δεν μπόρεσαν να βρουν!

Φρίκη! Σαν σβούρα μοιάζουμε, σαν φούσκα που πηδάει•
Ακόμα και στον ύπνο μας, απάνω μας σιμώνει,
Μας δέρνει η Περιέργεια και μας κυλά στα χάη,
Σαν ένας Άγγελος σκληρός που ήλιους μαστιγώνει.

Μοίρα παράξενη! Ο σκοπός πάντα άλλη θέση παίρνει,

κι αφού δεν είναι πουθενά, μπορεί να’ναι παντού•

ο Άνθρωπος που ακούραστα η Ελπίδα τόνε σέρνει,

αιώνια ψάχνει αναπαμό με τρέξιμο τρελού.

Πλοίο τρικατάταρτο η ψυχή, ζητάει την Ικαρία•

Κάποια φωνή απ’ την γέφυρα φωνάζει: «Προσοχή!»

Κι από τη σκοπιά μια άλλη φωνή απαντά: « Ευτυχία…

’Έρωτας…Δόξα..» Διάολε! Σκόπελος είν’ εκεί!

Κάθε νησάκι που ο σκοπός του πλοίου μακριά κοιτάζει,

Είν’ Ελδοράδο που μας έχει η Μοίρα υποσχεθεί•

Κι η Φαντασία, που έξαλλη στην κεφαλή οργιάζει,

Βρίσκει μόνο έναν ύφαλο μόλις ο ήλιος βγει.

Ω των χιμαιρικών χωρών ο ποθοπλανταγμένος!

Στα σίδερα ή στη θάλασσα πρέπει να πεταχτεί

Ο οικτρός σκοπός, που Αμερικές βλέπει σαν μεθυσμένος

Κι η πλάνη του το βάραθρο το κάνει πιο βαθύ;

Κι ο γερο- αλήτης έτσι δα στις λάσπες που πατάει,

Χάσκοντας, παραδείσια ονειρεύεται παλάτια•

Σε κάθε τρώγλη που κερί μονάχα την φωτάει,

ανακαλύπτουν Κάπουες τα εκστατικά του μάτια.

(Από το ποιητικό του εργο «Τα άνθη του κακού» («les fleurs du mal») σε μετάφραση του Γεωργίου Σημηριώτη)

Διαβάστε περισσότερα...

Εφήβων νεολογισμοί

Του Μιχάλη Μητσού 

Ο πιο εντυπωσιακός νεολογισμός τους είναι αναμφισβήτητα η λέξη «Ιστορία». Οι ιταλοί έφηβοι επέμειναν η λέξη να τονιστεί στην παραλήγουσα, όπως στα ελληνικά, και όχι στην προπαραλήγουσα («Ιστόρια»), όπως προφέρεται στα ιταλικά, για να φανεί ότι αποτελεί σύνθεση δύο λέξεων: της ιστορίας και της υστερίας. Με άλλα λόγια, η λέξη αυτή περιγράφει το συναίσθημα που καταργεί την ιστορική συνείδηση, μια σχέση με τα πράγματα που αρνείται τον μακρό χρόνο της ιστορίας. 

Οι 15 νέοι είναι ηλικίας 14-19 ετών, ανήκουν δηλαδή σε μια γενιά από την οποία περιμένουμε να ξαναχτίσουν αυτά που γκρεμίσαμε. Η αποστολή που τους ανέθεσε ο μέντοράς τους, ο γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας Αντρέα Μπαγιάνι, ήταν να περιγράψουν τον κόσμο με τον δικό τους τρόπο, με τις δικές τους λέξεις, χωρίς τα κλισέ και τα κούφια συνθήματα των μεγάλων. Να τον περιγράψουν για να τον σώσουν, όπως είναι ο τίτλος ενός διάσημου βιβλίου της Ελσα Μοράντε. Η συνεργασία κράτησε τέσσερις μήνες. Και τα αποτελέσματά της θα συζητηθούν τον άλλο μήνα στο Σαλόνι Βιβλίου του Τορίνο. 

Εκτός από την Ιστορία, ένας άλλος ενδιαφέρων νεολογισμός των εφήβων είναι η λέξη Giovendu, δηλαδή Νεολαία (Gioventu) προς Πώληση (in Vendita). Στα ελληνικά θα μπορούσαμε να την αποδώσουμε, αρκετά αδέξια, ως «νεοπωλαία». Οι ιταλοί έφηβοι μιλούν ουσιαστικά για τον εαυτό τους, καταγγέλλουν τη μετατροπή της νιότης τους σε εμπόρευμα, δηλώνουν ότι κατάλαβαν το κόλπο και........το απορρίπτουν. Απορρίπτουν επίσης την άποψη των παραιτημένων ενηλίκων ότι δεν θα τα καταφέρουν, δεν δικαιούνται να ονειρεύονται, δεν υπάρχει μέλλον γι' αυτούς, καλό είναι λοιπόν να φύγουν, να μεταναστεύσουν. (Κάτι ανάλογο πρότεινε στους έλληνες νέους με πρόσφατο άρθρο του στην «Καθημερινή» και ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Yale Στάθης Καλύβας, για άλλους λόγους όμως και ξεκινώντας από διαφορετική αφετηρία.) Η λέξη που κατασκεύασαν για την ιδεολογία της παραίτησης είναι rinuncianesimo, που θα μπορούσαμε να την αποδώσουμε ως «παραιτισμό». 

Και ο βομβαρδισμός συνεχίζεται. «Νεομανείς» είναι όλοι εκείνοι που έχουν έμμονη ιδέα με το νέο και απορρίπτουν καθετί παλαιό, εκτός αν είναι αντίκα. «Υπερκινητικότητα» (ultramobilismo) είναι η νευρωτική κατάσταση που χαρακτηρίζει πολλούς σημερινούς νέους, οι οποίοι αναγκάζονται να κάνουν πολλά πράγματα συγχρόνως σε επισφαλείς θέσεις εργασίας. «Βιονοσταλγία» είναι η νοσταλγία για τον παλιό καλό καιρό, μια ζωή βιολογικά ορθή, που δυστυχώς μας τελείωσε. Δεν θα μπορούσε να λείπει από το λεξικό και ο κόσμος του Διαδικτύου: με τη λέξη «proiessenza» (ας πούμε «προβουσία») οι νέοι επισημαίνουν ότι στο web δεν προβάλλουμε την πραγματική μας εικόνα, αλλά την ουσία της εικόνας μας όπως μας την επιβάλλουν άλλοι. Δεν είναι αλήθεια, δεν είναι ψέμα, είναι κάτι ανάμεσα. Ενα πείραγμα της ταυτότητάς μας με το photoshop.

Ισως να μην μπορέσουν τελικά να αλλάξουν τον κόσμο οι πιτσιρικάδες. Αποτελούν όμως σίγουρα τη μόνη μας ελπίδα.

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Θα νικήσει η απληστία ή η λογική;

Της ΤΑΣΟΥΛΑΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 

Δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στον πλανήτη. Aν δεν κορυφωθούν αυτήν τη δεκαετία οι προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που συνεχίζουν να αυξάνονται, προειδοποιούν οι επιστήμονες, η παγκόσμια θερμοκρασία θα αυξηθεί έως και κατά έξι βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2100. Πλησιάζουμε σε ένα σημείο που οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής -λιώσιμο των πάγων, καταστροφή των τροπικών δασών, μείωση της παραγωγής, μαζική μετανάστευση, εξάπλωση ασθενειών, λίγη τροφή, λίγο νερό, θάνατοι από φυσικές καταστροφές- θα είναι μη αναστρέψιμες. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει μέχρι το 2015 να υπογράψει μια νέα παγκόσμια συμφωνία, που θα αναγκάζει τους μεγάλους ρυπαντές, Κίνα, ΗΠΑ, να μειώσουν τις εκπομπές τους. Η Κίνα το 2011 εξέπεμψε 2,4 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα και οι ΗΠΑ 2 δισ. τόνους, προκαλώντας συνολικά περισσότερους από 30.000 θανάτους από μικροσωματίδια. Αλλά, όπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα, οι επόμενες γενιές θα καταγράψουν για την εποχή μας άλλη μία συντριπτική, ίσως τη συντριπτικότερη, νίκη της απληστίας επί της λογικής. Η ανθρώπινη γνώση και εξέλιξη δεν κατάφεραν να επιβάλουν τα στοιχειώδη, ισοκατανεμημένη ευημερία και αειφορία. 

Η πιο πλουτοπαραγωγική περίοδος της ιστορίας, η εποχή των μεγαλύτερων υποσχέσεων και επιτεύξεων στην τεχνολογία και την υγεία, ο πολιτισμός που μελέτησε, αναβίωσε και αναμάσησε όλους τους προηγούμενους αποσπώντας από τον καθένα την πεμπτουσία του, δεν πήρε στα σοβαρά τα προβλήματα που δημιούργησε. Ραγδαία εκπτώχευση πληθυσμών και περιβαλλοντικά προβλήματα, που.......τορπιλίζουν όλο το μεγαλοφυές και εξεζητημένο, περίπλοκο και αντιφατικό σημερινό οικοδόμημα. Tα προβλήματα στάσης ζωής (σκληρότητα, εαυτουλισμός, σύγχυση, δύο μέτρα και δύο σταθμά ανάλογα με το αν το πρόβλημα είναι δικό μας ή των άλλων) δυναμιτίζουν την ελπίδα για μια γρήγορη νέα θετική αρχή. Tα κοινωνικά προβλήματα (ανεργία, αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, κοινωνικές συγκρούσεις) απειλούν ό,τι έχει έως τώρα φτιαχτεί. 

Με ανησυχία συνειδητοποιεί κανείς ότι το να βρουν αύριο τα παιδιά και τα εγγόνια μας ένα καθαρό περιβάλλον, δεν είναι τελικώς μια εξαιρετικά δημοφιλής επιδίωξη. Πολλοί «μεγάλοι» την αποφεύγουν - δεν συνάδει με τα μέσα που έχουν να πλουτίζουν και να κυριαρχούν. Πολλοί «μικροί», απελπισμένοι, λιμοκτονούντες, παλεύουν να επιβιώσουν. Πολλοί «μικρομεσαίοι» έχουν πεισθεί ότι το λογικώς διανοείσθαι, έτσι όπως το ξεγυμνώνουν αιώνες τώρα όλοι οι σοφοί, οδηγεί μάλλον στην αποτυχία. Eνώ η ζαχαροζυμωμένη τομαριστική λογική του ρυπαίνειν, δωροδοκείν, φοροδιαφεύγειν, ακόμη και υπεξαιρείν, φέρνει, έστω και με προσωρινές ανασχέσεις και εμπόδια, την προσωπική βολή και επιτυχία. Δεν είναι μικρό κουσούρι, η χειμαρρώδης ιδιοτέλειά μας, ο καραγκιοζομπερντές της εθελοτυφλίας μας. Είναι βαριές αναπηρίες, που δεν αφήνουν χώρο για στοχασμό επί του στοιχειώδους. Για την αναγκαία στροφή σε μια νέα ιστορική διαδρομή.

 kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Πάσχα υπό σκιάν

Tης Mαριας Kατσουνακη

H γερμανική λέξη «sehnsucht» δύσκολα μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα. Σημαίνει ταυτόχρονα τον πόθο, την επιθυμία και τη νοσταλγία, τόσο για κάτι που έχει περάσει από τη ζωή μας και το χάσαμε, όσο και για κάτι που ακόμα δεν γνωρίσαμε. Το sehnsucht είναι το κατεξοχήν συναίσθημα του ανεκπλήρωτου. Με τη λέξη αυτή επιγράφεται το ένα από τα δύο μέρη της παράστασης του Netherlands Dance Theatre που παρακολουθήσαμε την περασμένη εβδομάδα στο Μέγαρο Μουσικής. Το βασικό σκηνικό εύρημα είναι ένα δωμάτιο που περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. Διαθέτει μία πόρτα για να μπορεί κάποιος να φύγει και ένα παράθυρο για να μπορεί να αγναντεύει την ελευθερία. Τα τρία πρόσωπα διασπώνται, πολλαπλασιάζονται, γίνονται μια μικρή κοινωνία που μαθαίνει να συνυπάρχει. Επινοεί τρόπους, κινήσεις, για να περιγράψει συναισθήματα, βιώματα, επαναλήψεις, αδιέξοδα.

Ηταν ένα από τα πιο ενεργητικά αισιόδοξα και αναζωογονητικά θεάματα για την τέχνη του χορού –και την τέχνη γενικότερα– με τα οποία έχουμε συναντηθεί. Στο δεύτερο μέρος, την «Πεταλούδα», ο σκηνικός χώρος είναι ένα στενό πέρασμα που στη διάρκεια της παράστασης φαρδαίνει. Το εδώ ενώνεται με το επέκεινα. Στο βάθος ένας ουρανός γεμάτος σύννεφα. Παράξενες φιγούρες, ντυμένες στα μαύρα, χωρίς φύλο, σαν ψυχοπομποί. Οι ζωντανοί αναμειγνύονται με τους νεκρούς. Ο χορός τους έχει παλμό, ένταση, χιούμορ, ανάταση. Είναι παρηγορητικός, ευφρόσυνος, εκτινάσσεται δυναμικά στο μέλλον. Η ζωή, ο θάνατος, ο αποχαιρετισμός, η απώλεια, σε αέναο κύκλο. Οσο μεγάλος και αν είναι ο πόνος, το.........τέλος σφραγίζεται από τη μόνη επιλογή: τη ζωή.

Κάπως έτσι φαντάζει και το φετινό Πάσχα. Αλλιώτικο από τα προηγούμενα και ίσως λίγο αλλόκοτο. Μήπως και αμήχανο. «Χορογραφημένο» να μιλήσει για τη ζωή, αποσπάται δύσκολα από τον θάνατο.

Φέτος, το ταξίδι δεν είναι ταξίδι, δεν τροφοδοτείται από την αυταπάτη της διαφυγής. Η πραγματικότητα, που συνθέτουν αβεβαιότητα και φόβος, μεγαλώνει την απόσταση από το νησί, την ύπαιθρο, την εξοχή. Η εκτός Αθηνών Ελλάδα ανθεί και θάλλει βουτηγμένη σε ανοιξιάτικα χρώματα και μυρωδιές, αλλά η έξοδος μοιάζει με αναγκαστική μετακίνηση. Η πρωτεύουσα, με οπωροφόρα που μοσχοβολούν, ειρηνική και γιορτινή –αν και υπό διαρκή αίρεση– ορίζει τη μοίρα της χώρας. Η αναποφασιστικότητα των εκλογέων, ο θυμός και το δίλημμα, δεν θα εξοριστούν από τα πασχαλινά τραπέζια, τις οικογενειακές και κοινωνικές συναθροίσεις. Την ένταση την κουβαλάμε, την αναπνέουμε, την εκπνέουμε, μας καθορίζει. Μαζί με τους υπολογισμούς. Τις αριθμητικές πράξεις για τα έξοδα, το κόστος, τις δαπάνες. Κάθε υπέρβαση γεμίζει με ενοχή.

Αυτό το Πάσχα δεν είναι σαν τα προηγούμενα. Τα τοπία απλώνονται σαγηνευτικά αλλά οι ζωές μοιάζουν εγκλωβισμένες μέσα σε κύβους, σαν περιστρεφόμενα δωμάτια. Οι κινήσεις περιορίζονται, συνοδεύοντας τις ίδιες, επαναλαμβανόμενες, σκέψεις. Θα γελάσουμε, θα τσουγκρίσουμε, θα ευχηθούμε, αλλά υπό σκιάν. Μουδιασμένα. Οχι όμως και αδιέξοδα. Η πραγματική αφθονία δεν βρίσκεται στην κατανάλωση αλλά μέσα μας. Οι πολλαπλές δοκιμασίες αντοχής έχουν «μία μόνο επιλογή»: τη ζωή. Αυτό το Πάσχα μπορεί να είναι πιο μοναχικό, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Συνυπάρχουμε, μοιραζόμαστε, διαφωνούμε ή συμφωνούμε, συμπλέουμε.

kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Εαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Πάσχα στη Σύρο στον Αγιο Παντελεήμονα, Πάσχα στου Στρέφη, Πάσχα στην Εγκωμη και στις Πλάτρες, στον Μαραθώνα της Αγάπης, Πάσχα στη Μύκονο. Στα νησιά και τα όρη. Οπου και να ’ταν, ήταν Πάσχα Αρχιπελάγους. Γιατί όλα απέρρεαν σε ανθισμένες λοφοπλαγιές, σε αλίπληκτους βράχους, σε καλντερίμια και βουλιστά ζωγραφισμένα από μολόχες, τσουκνίδες, χαμομήλια, παπαρούνες, με μυρωδιές από μαστίχα, μαχλέπι κι αμμωνία, με καμπανίσματα δειλινά, με καινούργια παπούτσια, με πυρετώδη φλερτ κάτω από φοίνικες και πιπεριές.

Το Πάσχα η ζωή ανθίζει σαν την ηθογραφία της. Ο βίος αποσπάται ώριμος από την τυρβώδη ροή του, από τις έγνοιες και τα βασανάκια της συγχρονίας, και για λίγα εικοσιτετράωρα αιωρείται εκτός χρόνου, εκτός πόνου - αλλά εντός χώρου, ενός χώρου μυθολογημένου, τραγουδισμένου, μαγικού. Περισσότερο κι απ’ τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά, δηλαδή την αρχή, την εκκίνηση, εδώ, σε τούτη τη γωνιά της Μεσογείου, η μαγεία εκδηλώνεται καθολική και παράφορη, γλυκεία και δημοκρατική, το Πάσχα, με την Ανάσταση. Ισως διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο φανερώνεται πιο ολοκληρωμένα ο συμφυρμός των πολλών ποικίλων παραδόσεων, παγανιστικών, μυστικιστικών, θεολογικών, λατρευτικών, αγροτοποιμενικών, ηρωικών. Και δοξάζεται το έαρ.

Οπως και να ανακαλέσουμε το ελληνικό Πάσχα, θα το βρούμε αξεδιάλυτο με την άνοιξη, τη νιότη, την υπέρβαση· εκφρασμένο με τον πιο........καθαρό, μυστικό λυρισμό, που ξεκινάει από το παλαιολαϊκό «Γλυκύ μου Εαρ» και περνάει στον ρομαντικό ιδρυτή Σολωμό: «Καθαρώτατον ήλιο επρομηνούσε / της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι, / σύγνεφο, καταχνιά δεν απερνούσε / τ’ ουρανού σε κανένα από τα μέρη. / Και από κει κινημένο αργοφυσούσε / τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ’ αγέρι, / που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα: / Γλυκειά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα.» (Η ημέρα της Λαμπρής)

Κι ύστερα, Παλαμάς: «Και μοναχά δε σώπαινε στο περιβόλι μέσα / με τη δικούλα του εκκλησιά, με τη λατρεία δική του, / πιστός και ιερουργός Θεού ψηλότερου απ’ όλους, / τ’ αηδόνι. Η νύχτα των Παθών, μα και τ’ Απρίλη η νύχτα.» (Γιορτές).

Σικελιανός: «Γιατί κι’ ο πόνος / στα ρόδα μέσα, κι’ ο επιτάφιος θρήνος, / κ’ οι αναπνοές της άνοιξης που μπαίναν / απ’ του ναού τη θύρα, αναφτερώναν / το νου τους στης Ανάστασης το θάμα, / και του Χριστού οι πληγές σαν ανεμώνες / τους φάνταζαν στα χέρια και στα πόδια, / τι πολλά τον σκεπάζανε λουλούδια, / που έτσι τρανά, έτσι βαθιά ευωδούσαν!» (Στ’ Οσιου Λουκά το μοναστήρι)

Βάρναλης: «Οσ’ άστρα ’ναι στον ουρανό, τόσα στον κάμπο κρίνα. / Ολ’ έχουνε στην καθαρή ψυχήν Απρίλη μήνα.» (Ανάσταση)

Παπατσώνης: «Ας είναι η δόξα του Θεού μεγάλη, / που ξαναφούντωσε για μας τούτη τη ζέστα / στην καρδιά του σπιτιού μας πάλι εφέτος / σε μια νύχτα του τόσο εαρινή» (Το νείκος του Αδη)

Ελύτης: «Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλο: / Αύριο, αύριο, λένε, το Πάσχα τ’ ουρανού!» (Ασμα ηρωικό και πένθιμο)

Ρίτσος: «Ακου τα σήμαντρα / των εξοχικών εκκλησιών. / Φτάνουν από πολύ μακριά / από πολύ βαθιά. / Απ’ τα χείλη των παιδιών / απ’ την άγνοια των χελιδονιών / απ’ τις άσπρες αυλές της Κυριακής / απ’ τ’ αγιοκλήματα και τους περιστεριώνες / των ταπεινών σπιτιών.» (Εαρινή συμφωνία)

Καρούζος: «Εαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο.» (Ασμα μικρό)

Ολες οι φωνές, όλες οι παραδόσεις, μυστικές, υψηλές, υλικές, υπεραισθητές, όλες βαθύτατα παρηγορητικές τούτο το αβέβαιο Πάσχα του 2012. Εγκαρδιώνουν και γλυκαίνουν. Το αίσθημα ανώτερον της θεωρίας, μας λέει ο Παπαδιαμάντης:

«Η ευσεβής τάσις του λαού, ζητούντος, διά του πολλαπλασιασμού των εξωκκλησίων ανά τα όρη και τας κοιλάδας, να παρηγορηθεί διά την στέρησιν των τόσων το πάλαι ιερών και βωμών του, λησμονούντος τους παλαιούς θεούς του χάριν των νέων αγίων του, κατίσχυσε της αυστηροτέρας και δογματικωτέρας θεωρίας, καθ’ ην απηγορεύοντο εις τους χριστιανούς οι αγροτικοί ναοί. Ακριβέστεροι δέ τινες ερμηνείς του γράμματος, ιερομόναχοι και ασκητικοί άνδρες, ηρνούντο και να λειτουργώσιν εις εξωκκλήσια. Αλλά το αίσθημα είναι ανώτερον της θεωρίας, και ο λαός, δουλεύων, τυραννούμενος, πενόμενος, αγροδίαιτος, διασπειρόμενος κατά κώμας και χωρία, μη έχων πόρους να κτίσει μεγάλας και λαμπράς εκκλησίας, έκτισε πολλάς και πενιχράς. Ο δε Σωτήρ, συγκαταβατικώτερος των επισήμων επί γης διερμηνευτών του, “μνημονεύων των επί γης διατριβών”, καθώς είπεν ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ενθυμούμενος την πενιχράν προσφοράν της χήρας, εδέχετο και του πένητος λαού του τον ευσεβή φόρον, καθώς εδέχθη εκείνης τα δύο λεπτά.» (Στην Αγι-Αναστασιά)

Καλή Ανάσταση!
kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Οι αμνοί οι μη άμωμοι

Tου Παντελή Μπουκαλα

Η κρίση από τη μια, η προεκλογική περίοδος από την άλλη, έβαλαν το χεράκι τους και φέτος προέκυψε ελαφρώς υποτονική η εθιμική μεγαλοβδομαδιάτικη συζήτηση, η κόντρα μάλλον.

Πνευματικό το θέμα της, δεν είναι άλλο από την ελληνικότητα των αμνοεριφίων, αλλά πλέον και την ιθαγένεια των γεωμήλων και των μαρουλιών και γενικώς κάθε προϊόντος από αυτά που είτε υπήρχαν εκ παραδόσεως στο πασχαλινό τραπέζι είτε προστέθηκαν τα τελευταία χρόνια, σαν δείγμα και αυτά της ευμάρειάς μας εκείνης που, όπως μας τα ψέλνουν τώρα οι προτεστάντες σύμμαχοί μας, ξεπερνούσε κατά πολύ τις πραγματικές οικονομικές μας δυνατότητες.

Οι ζηλόφθονες, ως γνωστόν, βρίσκουν πάντοτε τρόπο να μετατρέψουν το πάθος τους σε οιονεί λογιστικοοικονομικά επιχειρήματα.

Είναι βέβαια κάπως ανακόλουθο να ερίζουμε για τη ρίζα των αμνών και την ελληνικότητά τους τη στιγμή που δεκάδες ελληνικές επιχειρήσεις μεταναστεύουν στις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων για να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα κέρδη.

Είναι ασυνεπές να εγείρεται θέμα για τη φύτρα και την εθνικότητα του σπανακιού όταν…πάρα πολλοί συμπατριώτες μας, για να εξοικονομήσουν έστω και λίγα ευρώ, ταξιδεύουν στη Βουλγαρία όχι μόνο για να επισκευάσουν φτηνότερα την οδοντοστοιχία τους, αλλά απλώς για να φουλάρουν το ντεπόζιτο του αυτοκινήτου τους. 

Αλλά ανακόλουθο ή απλώς χονδροειδώς λαϊκιστικό είναι και το να επικαλούμαστε την ιερότητα της Μεγάλης Εβδομάδας για να τη θέσουμε εκτός προεκλογικών σκιαμαχιών, όταν συνεχίζονται αδιατάρακτα τα πρωταθλήματά μας σε διάφορα σπορ, όπου τα πάθη, όπως καλά το ξέρουμε, χωρίζουν τους ανθρώπους βαθύτερα απ’ ό,τι τα κομματικά φρονήματα και οι πολιτικές αντιπαλότητες. 

Εχω την αίσθηση ότι η διαμάχη για όλη αυτή την ούτω ειπείν αγοραία ελληνικότητα είναι μια μάχη οπισθοφυλακών για την τιμή της Λαμπρής έτσι όπως διασώζεται από τη μνήμη μας και κυρίως έτσι όπως ανασχηματίζεται εξευγενισμένη και εξωραϊσμένη από τη νοσταλγία μας. 

Διαπιστώνοντας, ως αυτήκοοι και αυτόπτες μάρτυρες, ως συμμέτοχοι, ότι και αυτή ακόμα η εορτή των εορτών τείνει να απομείνει ένα κέλυφος, σαν μια αναπαράσταση χωρίς πολλούς χυμούς, επιχειρούμε να διασώσουμε τον χαρακτήρα της, την ελληνικότητά της, διαφιλονικώντας για την ελληνικότητα του οβελία και των συνοδευτικών του. 

Κι ωστόσο, αν ήμασταν στοιχειωδώς ειλικρινείς, θα αποδεχόμασταν ότι δεν υπάρχει καμία φυσικομαθητική εξίσωση που να αποδεικνύει πως τα δικά μας αρνάκια και κατσικάκια είναι οπωσδήποτε νοστιμότερα, ευγενικότερα και -αυτό προπάντων- πνευματικότερα από τα βουλγαρικά, τα αλβανικά ή τα «βρομοσκοπιανά», ή ό,τι οι Ελληνες κτηνοτρόφοι είναι περισσότερο άμωμοι από τους Ελληνες εφοριακούς, γιατρούς, δημοσιογράφους, πολιτικούς κ.ο.κ. 

Και τέλος, αν ήταν να σώζεται τόσο εύκολα ο χαρακτήρας των γιορτών, ο χαρακτήρας των ανθρώπινων κοινοτήτων εντέλει, τότε τα πάντα στη ζωή μας θα ήταν πολύ πιο απλά. 

Ισως και πιο νόστιμα.

ΠΗΓΗ : www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Τίποτα δεν είναι δώρο

Τίποτα δεν είναι δώρο, όλα βασίζονται στο δάνειο.
Πνίγομαι στα χρέη ως στ’ αυτιά μου.
Θα πρέπει να πληρώσω για τον εαυτό μου
με τον εαυτό μου,
να παραιτηθώ απ’ τη ζωή μου για τη ζωή μου


Να πως έχουν κανονίσει τη συμφωνία:
μπορώ να επανακτήσω την καρδιά,
το συκώτι επίσης
και το κάθε μου δάχτυλο στο χέρι και στο πόδι.


Πολύ αργά για ν’ ακυρώσω τους όρους,
τα χρέη μου θα ξεπληρωθούν
και θα με γδύσουν απ’ το δέρμα μου

ή, για την ακρίβεια, θα με γδάρουν.

Κυκλοφορώ στον πλανήτη μας

σ’ έναν συνωστισμό από άλλους χρεώστες.

Μερικοί είναι σαμαρωμένοι το φορτίο της εξόφλησης

για τις φτερούγες τους.

Άλλοι, θέλοντας και μη, έχουν να δώσουν λογαριασμό

για το κάθε φύλλο τους.

Κάθε ιστός μέσα μας βρίσκεται

στη στήλη της χρέωσης.

Ούτε ένα πλοκάμι ή ένα βλαστάρι

πρόκειται να διατηρηθεί.

Η απογραφή, μ’ άπειρες λεπτομέρειες,

υποδηλώνει ότι θ’ απομείνουμε

όχι μόνο μ’ άδεια χέρια

αλλά ακόμα και χωρίς χέρια.

Δεν μπορώ να θυμηθώ

που, πότε και γιατί

επέτρεψα σε κάποιον ν’ ανοίξει

αυτόν τον λογαριασμό στ’ όνομα μου.

Αποκαλούμε τη διαμαρτυρία για όλ’ αυτά

ψυχή.

Και είναι το μόνο κονδύλι

που απουσιάζει απ’ τη λίστα.

Βισλάβα Σιμπόρσκα (Νόμπελ Λογοτεχνίας 1996)
Από το «Μιά ποιητική διαδρομή»-Μετάφραση Βασίλη Καραβίτη-Εκδόσεις Σοκόλη (2003)

Διαβάστε περισσότερα...

Hμεροδρόμιο Μεγάλης Eβδομάδος

Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, σε συνδυασμό και με την γιορτή του Πάσχα, αποτελεί τη σημαντικότερη περίοδο της Χριστιανοσύνης. Είναι μία εβδομαδιαία μυσταγωγική πορεία, που οδηγεί τον πιστό στη βίωση του Πάθους του Χριστού και την πλήρωση «της θείας περί τον άνθρωπον οικονομίας για τη σωτηρία του».

Η εβδομαδιαία μυστική πορεία κάθε ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος περιλαμβάνει τρεις έως πέντε ιερές ακολουθίες (από 4 η Μ. Δευτέρα και η Μ. Τρίτη, 5 η Μ. Τετάρτη, από 3 η Μ. Πέμπτη, η Μ. Παρασκευή, το Μ. Σάββατο και η Κυριακή του Πάσχα).

Τη Μεγάλη Δευτέρα προβάλλονται τρία γεγονότα, ως προπαρασκευαστικά και διδακτικά. Το παράδειγμα της σωφροσύνης του Ιωσήφ και της συνετής διαχειρίσεως της προβλεπόμενης παραγωγικής κρίσης (επτά έτη αφθονίας και επτά έτη σιτοδείας). Η υπόμνηση της ιστορίας του Ιωσήφ…προβάλλει τη σχέση της ατομικής ηθικής και της πολιτικής αποτελεσματικότητας. Το μήνυμα είναι σαφώς ηθικοπολιτικό. 

Το δεύτερο προβαλλόμενο γεγονός είναι η καταστροφή της ακάρπου συκής. Η χρησιμότητα κάθε συστήματος παραγωγής αποδεικνύεται από την παραγωγικότητά του. Το ηθικοπολιτικό μήνυμα είναι σαφές, κάθε άκαρπο σύστημα « ἐκκόπτεται καί εἰς πῦρ βάλλεται».

Το τρίτο γεγονός, τα « οὐαί » κατά των υποκριτών, αποτελεί την καταδίκη του «προσωπείου», του image. Ο Χριστός καταδικάζει απερίφραστα και με αυστηρότητα την ηγετική υποκρισία με σκληρή θεολογική διαλεκτική ( Ματθ. κγ ΄ 1 και εξής). Η κριτική της πολιτικής πρακτικής και τα συνυπάρχοντα ηθικοπολιτικά μηνύματα της ημέρας αυτής είναι ανυπέρβλητα. Και, ασφαλώς, είναι λανθασμένη κάθε ανάγνωση, που θα περιορίζει τα μηνύματα της ημέρας μόνο στα πλαίσια της ατομικής ηθικής.

Τη Μεγάλη Τρίτη προβάλλονται τρία, επίσης, διδακτικά θέματα. 

Το πρώτο είναι η πασίγνωστη παραβολή των Δέκα Παρθένων, που διαφορίζονται ποιοτικά με κριτήριο την προετοιμασία και την εγρήγορση. 

Το δεύτερο είναι η παραβολή των ταλάντων, που συνδέει την αμοιβή με την επιτυχή χρήση των θεοσδότων δώρων. Η παραίτηση από της αξιοποιήσεως των ταλάντων συνεπάγεται αφαίρεσή τους και αντιστρόφως, η αξιοποίησή τους συνεπάγεται την αύξησή τους (« Τῷ γάρ ἔχοντι παντί δοθήσεται καί περισσευθήσεται, ἀπό δέ τοῦ μή ἔχοντος καί ὅ ἔχει ἀρθήσεται ἀπ ' αὐτοῦ »-Ματθ. κε ΄ 29).

Το τρίτο είναι η έκθεση της Τελικής Κρίσεως των ανθρώπων. Προβάλλεται ότι το κριτήριο του Θεού στην έσχατη κρίση του ανθρώπου είναι η κοινωνική συμπεριφορά του ανθρώπου προς τον άνθρωπο. Ο Θεός τιμάται στο πρόσωπο του ανθρώπου, που πάσχει από παντός είδους δεινά, όπως η πείνα και η δίψα, η ανεστιότητα και η στέρηση της ελευθερίας ( Ματθ. κστ ΄ 31 και εξής). Προβάλλεται η μοναδική θεολογική της αδελφοσύνης του ενσάρκου Θεού με τους άσημους ανθρώπους, ως θεολογία της πράξεως ή ως εφαρμοσμένη πίστη, που περιλαμβάνεται στην κλασική φράση: « ἐφ ' ὅσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων , ἐμοί ἐποιήσατε ». Η σύμπτωση της εμπράκτου τιμής προς τον υπέρτατο Θεό με την έμπρακτη τιμή και φροντίδα για τον ασήμαντο άνθρωπο ανήκει στα κορυφαία και ανυπέρβλητα δέον του χριστιανού. Η κατηγορηματική επιταγή είναι σαφέστατη. Το υπέροχο του Θεού πρέπει να τιμάται στο ασήμαντο του ανθρώπου.

Τη Μεγάλη Τετάρτη προβάλλεται η μετάνοια της πόρνης και προληπτικώς η προδοσία του μαθητού, αφού αμφότερα έχουν σχέση με το χρήμα. Στην πορνεία διασπάται και εμπορευματοποιείται η μοναδικότητα της σωματικής επικοινωνίας του ανθρώπου και η απόλυτη συντροφικότητα. Η σωματική επικοινωνία μεταβάλλεται σε αντικείμενο οικονομικής συναλλαγής και η συντροφικότητα παραχωρεί την θέση της στην οδυνηρή ανεστιότητα. 

Το ανθρώπινο σώμα υποκαθιστά το ανθρώπινο πρόσωπο και υποβαθμίζεται σε εργαλείο εμπορευσίμου ηδονής. Οι υμνωδοί της Εκκλησίας προβάλλουν την μετάνοια της πόρνης ως δείγμα ελπίδας και, κατ' αντιδιαστολή, την προδοσία του Ιούδα ως δείγμα πορνείας της ψυχής. Η πόρνη μετανοεί και απομακρύνεται από το εμπόριο του σώματός της, την ίδια στιγμή που ο μαθητής εκπορνεύει την πνευματική του οντότητα με την έμμισθη προδοσία του. 

Τη Μεγάλη Πέμπτη προβάλλονται τέσσερα γεγονότα, υπαγόμενα στην ιστορική πορεία του Λυτρωτή. Ο Νιπτήρας, ο Μυστικός Δείπνος, η υπερφυής προσευχή και η προδοσία. 

Το πρώτο υπογραμμίζει την ταπεινοφροσύνη, το δεύτερο εγκαινιάζει το μυστήριο της αναμνηστικής και πραγματικής κοινωνίας με τον Σωτήρα, όπως και το μυστήριο της δημιουργουμένης ύλης να μεταβάλλεται σε σώμα και αίμα του Δημιουργού. 

Τρίτο εορταζόμενο γεγονός είναι η προσευχή του Ιησού στη Γεθσημανή (Ματθ. κστ ΄ 36-46), που εκφράζει ταυτόχρονα το ηγούμενο πανίσχυρο θείο και το επόμενο αγωνιώδες ανθρώπινο πρόσωπό του. 

Το τέταρτο είναι η αποχώρηση του Ιούδα από το σύλλογο των αποστολικών λειτουργών της λυτρώσεως της ανθρωπότητος και από το κέντρο της Ιστορίας.

Τη Μεγάλη Παρασκευή τα προβαλλόμενα εξουθενωτικά του κύρους και της δυνάμεως γεγονότα είναι πολλά. 

Εντάσσονται σε τρεις πτυχές, την πτυχή του βασανισμού και εξευτελισμού της προσωπικότητος (εμπτυσμός, ραπίσματα, κολαφίσματα, ύβρεις, γέλωτες, πορφυρή χλαίνη, κάλαμος, σπόγγος, όξος, ήλοι, λόγχη, σταυρός), την πτυχή του θανάτου και την πτυχή της μετανοίας του πρώτου μετά τον θάνατο και πριν από την ανάσταση πιστού του Χριστού, του συσταυρωμένου ληστή.

Το Μεγάλο Σάββατο τα προβαλλόμενα γεγονότα είναι η ταφή, η εις Άδου Κάθοδος του Χριστού και η ανάσταση του ανθρωπίνου γένους. 

Η διέλευση από της Ταφής στη ζωηφόρο Ανάσταση αναγγέλεται πανηγυρικά, την Κυριακή του Πάσχα, με τις αναρίθμητες επαναλήψεις του κεντρικού διαχρονικού μηνύματος «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ».

(Ηλία Β. Οικονόμου, Hμεροδρόμιο Μεγάλης Eβδομάδος,  Εκδ. Αποστολικής Διακονίας)

Διαβάστε περισσότερα...

Ο φόβος του μέλλοντος, η φενάκη της προόδου

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

H απόγνωση, και οι αυτοκτονίες απεγνωσμένων ανθρώπων λόγω κρίσης, δεν είναι ελληνική ιδιαιτερότητα. Ούτε η κρίση είναι αποκλειστικά ελληνική, οφειλόμενη σε γονίδια οκνηρών και διεφθαρμένων ιθαγενών. Η κρίση, και η απόγνωση που γεννά, πλήττει τον ευρωπαϊκό Νότο, την περιφέρεια της Ε.Ε. και πλησιάζει απειλητική και προς τις κραταιές χώρες του Βορρά και του πυρήνα. Η κρίση που άρχισε το 2008 είναι πλανητικής κλίμακας, πλήττει μικρές χώρες και χώρες–μέλη του G7, κλονίζει τη συνοχή των κοινωνιών, δοκιμάζει τους δημοκρατικούς θεσμούς, σαρώνει τα στερεότυπα πολιτικής διαχείρισης και τις εύκολες οικονομικές συνταγές.

Ο αναμφίβολα διεθνής χαρακτήρας της κρίσης, εντούτοις, δεν απαλύνει τον πόνο, παρότι καταρρίπτει την καθολική ενοχοποίηση των Ελλήνων, που προπαγανδίζουν κακόβουλα οι βασικοί ένοχοι. Διότι ο πόνος των πληττόμενων μικρομεσαίων Ευρωπαίων δεν προέρχεται μόνο από την απομείωση των εισοδημάτων και των υλικών απολαβών, αλλά και από τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, την περιστολή του δημόσιου χώρου και, κυρίως, διότι οι άνθρωποι φοβούνται πλέον το μέλλον. Οχι μόνο αδυνατούν να ζήσουν αξιοπρεπώς στο παρόν, αλλά, πολύ χειρότερα, δεν μπορούν πια να φανταστούν τη ζωή τους στο ορατό μέλλον. Η κρίση υπονομεύει ή και κονιορτοποιεί όλα όσα ήξεραν και όλα όσα σχεδίαζαν. Οι άνθρωποι αδυνατούν να σχεδιάσουν και αδυνατούν να νοηματοδοτήσουν τις ζωές τους, διότι πολλές από τις.......έννοιες και τα αυτονόητα του «ομαλού» παρελθόντος σωριάζονται τώρα σε ερείπια.

Ενα από τα ακλόνητα αυτονόητα που τροφοδότησαν τη μακρά μεταπολεμική περίοδο ειρήνης και ευημερίας στον δυτικό κόσμο ήταν η πίστη στην αιωνία πρόοδο. Βοηθούμενη από μηχανισμούς κατανομής πλούτου και ανοικοδόμησης, όπως η συμφωνία του Μπρέτον Γουντς και το σχέδιο Μάρσαλ, από την αποφυγή των σφαλμάτων του Μεσοπολέμου, από τη συνεχιζόμενη μεταφορά πόρων από τον Τρίτο Κόσμο ακόμη και μετά την πτώση της αποικιοκρατίας, αλλά και από την ιδιόμορφη γεωπολιτική ισορροπία που πρόσφερε το ψυχροπολεμικό δίπολο, η παλαιά δοξασία του Διαφωτισμού, η αιωνία ειρήνη και η διαρκής πρόοδος, έγινε κυρίαρχο δόγμα. Δικαιολογημένα. Οι Ευρωπαίοι προπάντων δεν ήθελαν καν να σκέφτονται ότι θα ξαναζούσαν τη φρίκη δύο γενικευμένων πολέμων και ενός διεθνούς κραχ μέσα σε ελάχιστες δεκαετίες. Οι πολιτικοί ηγέτες υποσχέθηκαν τη Μεγάλη Κοινωνία και τη Διαρκή Ευημερία, τη σχεδίασαν, την εφάρμοσαν, και οι λαοί άνθησαν μέσα σε αυτόν τον ορίζοντα προσδοκιών της Χρυσής Τριακονταετίας 1945–75 των baby boomers, που ήταν τόσο λαμπερή, ώστε διά της αδρανείας κατρακύλησε μία–δύο δεκαετίες ακόμη.

Αυτός ο χρυσός ορίζοντας θάμπωσε προς το τέλος του 20ού αιώνα, με τη λήξη του διπολικού κόσμου και τον βαθύ καίτοι δυσδιάκριτο μετασχηματισμό της οικονομικής δραστηριότητας στις δυτικές χώρες: η Δύση σταδιακά εγκατέλειπε την παραγωγή και παραλλήλως τα δημοκρατικά κράτη εκχωρούσαν μεγάλα μέρη της εξουσίας τους στις λεγόμενες αγορές, στη γιγαντωμένη χρηματοπιστωτική βιομηχανία. Η ευημερία ήταν η πρώτη που επλήγη, ως καθολικό και αναφαίρετο δικαίωμα των υπερδιογκωμένων μεσοστρωμάτων. Μαζί της επλήγη η έννοια της αδιατάρακτης ασφάλειας και, βαθύτερα παρότι λιγότερο εμφανώς, η έννοια της προόδου.

Η κρίση του 2008 πυροδοτήθηκε από το τοξικό χρήμα των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, αλλά τις φούσκες τροφοδοτούσε, εκτός από την απληστία, και η αφροσύνη, η τυφλή πίστη, ο φενακισμός: ότι η οικονομική σφαίρα μπορεί να διαστέλλεται αενάως, ότι οι φυσικοί πόροι είναι πρακτικά ανεξάντλητοι, και πάντως απολύτως εμπορεύσιμοι, ότι η τεχνολογία μπορεί να θεραπεύσει μη αναστρέψιμες βλάβες στα οικοσυστήματα, ότι ο πλανήτης αντέχει τη δημογραφική έκρηξη και ότι οι χώρες BRICS δεν θα γεννήσουν δισεκατομμύρια καταναλωτών.

Η οδυνηρή πτώση αυτό πρέπει να διδάξει τώρα εμάς τους Ελληνες του μεταπολεμικού θαύματος: ότι η πρόοδος δεν είναι αδιάκοπη και γραμμική, ες αεί και επ’ άπειρον, πρώτον. Και, δεύτερον, ότι η ευημερία δεν μπορεί να ταυτίζεται με αυτή την τυφλή πρόοδο έναντι παντός τιμήματος, δεν μπορεί να ταυτίζεται με την τυφλή κατανάλωση, τη συσσώρευση, την υποδούλωση σε έξυπνα γκάτζετ, την κατασπατάληση φυσικών πόρων. Η δημοκρατία δεν μπορεί να ταυτίζεται με την ιδιωτική χλιδή και τη δημόσια πενία, με τις πολυτελείς μεζονέτες και τα εξαθλιωμένα δημόσια νοσοκομεία και σχολεία.

Ο φόβος ενώπιον του μέλλοντος νικιέται με ανανοηματοδότησή του. Και με άλλη προσέγγιση του βίου. Πραγματική φτώχεια είναι η ετερονομία, η αναξιοπρέπεια και η ανελευθερία, όχι η ολιγαρκής οικονόμηση του βίου εν ελευθερία και δικαιοσύνη.

kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Οικογενειακή αλληλεγγύη

Του Ρούσσου Βρανά

Τα αφεντικά...

... κάποτε μαστίγωναν τους εργάτες τους για να τους αναγκάσουν να δουλέψουν παραπάνω. Σήμερα, τους μαστιγώνουν για να μη δουλέψουν, επειδή από την αργία τους και την ανεργία τους τα αφεντικά τους κερδίζουν περισσότερα από όσα θα κέρδιζαν από τη δουλειά τους. Δεν υπάρχει εγγυημένη δουλειά για κανέναν.

Καθένας...

... όμως είναι αυτό που κάνει. Δύσκολα τολμάει να ρωτήσει κανείς σήμερα έναν νέο τι δουλειά κάνει. Επειδή, όταν είναι άνεργος, νιώθει σαν να μην είναι τίποτα. Και θα ήταν ίσως πράγματι ένα τίποτα, αν δεν υπήρχε η αγκαλιά της παραδοσιακής οικογένειας. Ομως, όσο περισσότερο εκποιείται το κοινωνικό κράτος τόσο με περισσότερα βάρη φορτώνεται η οικογένεια. Τι να πρωτοκάνει με τη φροντίδα των γέρων και των παιδιών; Αν την αναλάβουν οι γονείς, αυτό αποβαίνει εις βάρος του εισοδήματός τους. Οσο περισσότερο αφοσιώνονται σε αυτήν τόσο γίνονται φτωχότεροι. Το σύστημα στο οποίο ζούμε δεν ανταγωνίζεται μόνο τον εαυτό του (ο ένας καπιταλιστής τον άλλο) αλλά και την ίδια την οικογένεια όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα. Πριν από μερικά χρόνια η Αρλι Ράσελ Χόχτσαϊλντ, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (Μπέρκλεϊ), διαπίστωνε «την εξασθένηση των θεσμών της οικογένειας και της Εκκλησίας, τον μαρασμό των τοπικών κοινωνιών, την παρακμή όλων όσοι παραδοσιακά αποτελούσαν ασπίδα που προστάτευε από τις πιο δηλητηριώδεις πλευρές του καπιταλισμού». Πολιορκημένοι στη δουλειά και στο......σπίτι, οι άνθρωποι σήμερα δυσκολεύονται να αντέξουν στις πιέσεις ενός συστήματος που τους προτρέπει να βλέπουν τη φροντίδα της οικογένειας σαν κόστος.

Δύο χρόνια...

... προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση, ο αμερικανός κοινωνιολόγος Ρίτσαρντ Σένετ έλεγε σε διάλεξή του στη Νέα Υόρκη: «Οι εξεγερμένοι των νεανικών μου χρόνων, στη δεκαετία του 1960, πίστευαν ότι με το γκρέμισμα των θεσμών θα μπορούσαν να φτιάξουν κοινότητες. Εκείνη η βεβαιότητα δεν έγινε πραγματικότητα. Οι χώροι όπου εργάζονται σήμερα μοιάζουν με σιδηροδρομικούς σταθμούς, η οικογενειακή ζωή έχει χάσει τον προσανατολισμό της εξαιτίας των απαιτήσεων της εργασίας και η μετανάστευση είναι η εικόνα της νέας παγκόσμιας εποχής: η συνεχής μετακίνηση και όχι η εγκατάσταση». Γι' αυτό ακριβώς ο Ρίτσαρντ Σένετ έχει σε μεγάλη εκτίμηση την παραδοσιακή μεσογειακή οικογένεια με τους στενούς δεσμούς της, όπως εξηγούσε τις προάλλες σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Στάμπα», με την ευκαιρία της ιταλικής έκδοσης του πιο πρόσφατου βιβλίου του «Μαζί».

Δεν βλέπει...

... σαν «μαμμόθρεφτα» τους νέους που εξακολουθούν να μένουν με τους γονείς ακόμη και μετά την ενηλικίωσή τους, σαν θλιβερά φρούτα μιας κοινωνίας που βρίσκεται σε ακινησία, αλλά σαν στοιχεία ενός πολιτισμού πολύ πιο αλληλέγγυου από όσο ο αγγλοσαξονικός. «Στη Βρετανία, να ζει κανείς μέχρι τα τριάντα με την οικογένειά του θεωρείται αποτυχία», λέει ο Ρίτσαρντ Σένετ. «Και έτσι το αισθάνονται εκεί οι νέοι. Ομως αυτό δεν είναι αλήθεια, όπως δείχνει η ιταλική εμπειρία της οικογενειακής αλληλεγγύης, που σήμερα αντιστέκεται πεισματικά και αποτελεσματικά στην κρίση».

tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα...