Η οικονομία δεν ανακάμπτει. Η κοινωνία στροβιλίζεται χαμένη στις φοβίες και τις ανασφάλειές της. Πολιτικό αποκούμπι δύσκολα μπορεί να βρει κανείς. Όλοι χάνουν: πολιτική, κοινωνία, οικονομία. Υπάρχει όμως ακόμα ένας πυλώνας που τέμνει οριζόντια το προαναφερόμενο τρίπτυχο και πιθανότατα εντοπίζονται σε αυτόν ακόμα μεγαλύτερες (αν και αθόρυβες) απώλειες. Πρόκειται για το περιβάλλον, το οποίο όχι μόνο έχει πέσει χαμηλά στην ατζέντα της επικαιρότητας, αλλά και διαβάλλεται, προσβάλλεται, υποβαθμίζεται καθημερινά.
Το WWF Ελλάς απέστειλε πρόσφατα επιστολή προς τη Γενική Διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στους επικεφαλής δηλαδή των φορέων που μαζί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απαρτίζουν τη γνωστή σε όλους «τρόικα». Στην επιστολή επισημαίνεται η μεγάλη περιβαλλοντική υποβάθμιση που εξελίσσεται στην Ελλάδα εξαιτίας των μέτρων «προσαρμογής».
Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι η τρόικα δεν ζητά συγκεκριμένα μέτρα, αλλά θέτει ένα πλαίσιο κίνησης, επομένως δεν μπορεί να........εγκαλείται για τις δράσεις της κυβέρνησης. Η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι αθώα ή άμοιρη ευθυνών. Εξάλλου, βάσει του Συντάγματος, είναι αυτή που υποτίθεται ότι έχει το αποκλειστικό πρόσταγμα για την εκπόνηση πολιτικών. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η επιμονή σε μια σειρά από “πλαίσια” προδιαγράφει τις επόμενες κινήσεις. Και οι συμφωνίες μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και τρόικας, όπως επίσης και οι εκθέσεις των μελών της τρόικα, περιλαμβάνουν πληθώρα τέτοιων “πλαισίων” που κάνουν σαφές πως η υποβάθμιση της έννοιας του περιβάλλοντος (και η αντιμετώπισή του ως πάρεργο) φαίνεται να αποτελεί μέρος του δανειοδοτικού ανταλλάγματος.
Τα σημεία όπου εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα αφορούν την ουσιαστική κατάργηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης και έμφασης σε πράσινα έργα, καθώς το 95% των πόρων του πράσινου ταμείου καταλήγει για το κλείσιμο της τρύπας του κρατικού προϋπολογισμού, η σοβαρή αποδυνάμωση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, οι αυθαίρετες παρεμβάσεις στη γη είτε με την πρόθεση για άνευ όρων πώληση της δημόσιας γης είτε με τη συνεχιζόμενη προσπάθεια νομιμοποίησης αυθαιρέτων παντός είδους σε προστατευόμενες περιοχές, η αποψίλωση των δημόσιων υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με καθήκοντα περιβαλλοντικού ελέγχου, καθώς και η διαιώνιση και ενίσχυση της χρήσης ρυπογόνων καυσίμων μέσα από την πρωτοφανή πίεση για άνοιγμα της αγοράς λιγνίτη.
Μακάρι βέβαια να τέλειωνε εκεί η λίστα των περιβαλλοντικά προβληματικών σημείων στην ατζέντα του «βραχυμεσομακροπρόθεσμου συμφώνου σταθερότητας». Δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται βασιλικότερη του βασιλέως, αλλάζοντας γραμμή πλεύσης σε σχέση με αυτά που ευαγγελίζονταν τα περισσότερα μέλη της όταν εκλέχθηκαν τον Νοέμβριο του 2009. Για παράδειγμα, αυτές τις μέρες συζητείται στη Βουλή με τον χαρακτήρα του επείγοντος ένα σχέδιο νόμου για τα απορρίμματα, εντός των οποίων έχει χωρέσει πλήθος άσχετων τροπολογιών. Και αυτή τη φορά το περιβάλλον υποσκάπτεται με νέες εξαιρέσεις από τη διαδικασία κατεδάφισης αυθαιρέτων, με μια απίστευτη προσπάθεια νομιμοποίησης και επέκτασης εγκατάστασης που βρίσκεται στην καρδιά ενός εθνικού δρυμού (χιονοδρομικό κέντρο Παρνασσού) και με μια προσπάθεια να εξαιρεθούν από τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργα ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων (ακόμα και καύσης απορριμμάτων).
Τελικά, τι μας φταίει το περιβάλλον και ποιες αμαρτίες πληρώνει; Άραγε ευθύνεται αυτό για την έλλειψη παραγωγικής βάσης, για την έλλειψη διοικητικών, εκπαιδευτικών, πληροφοριακών δομών, για την έλλειψη διαφάνειας και προγραμματισμού, για την έλλειψη ανταγωνιστικότητας; Η απάντηση είναι εύκολη και μονολεκτική: Όχι.
Το περιβάλλον δεν ευθύνεται για τίποτα από τα παραπάνω. Αντιθέτως, αν προσεχθεί και αναδειχθεί σε πυλώνα ανάπτυξης μπορεί να συνεισφέρει στη διόρθωση πολλών κακώς κειμένων, την επίδειξη συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας και τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών δεικτών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η χάραξη μιας διαφορετικής πορείας που θα δώσει κατ' αρχάς έμφαση στη θέσπιση και οργάνωση των κατάλληλων διαδικασιών και μηχανισμών, που θα βάλει τα πράσινα έργα και δράσεις στην καρδιά των αναπτυξιακών επιλογών της Ελλάδας.
Σήμερα μπορείς είτε να προχωρήσεις στην αβίαστη και καλά συγκροτημένη κοινωνικοοικονομική μεταρρύθμιση, που θα πατάει σε ένα στιβαρό πράσινο μοντέλο, ζητώντας και παίρνοντας μια δίκαιη περίοδο χάριτος, είτε μπορείς αγχωμένα και “τσαπατσούλικα” να αποπληρώνεις τα χρωστούμενα λαμβάνοντας νέα δάνεια που θα τροφοδοτούν την ίδια λανθασμένη, αντιαναπτυξιακή και περιβαλλοντοκτόνο πολιτική, μετακυλύοντας το βάρος στις επόμενες γενιές. Η ελληνική κυβέρνηση, το ΔΝΤ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν μέχρι στιγμής επιλέξει τον δεύτερο δρόμο, αυτόν που οδηγεί σε αδιέξοδο.
*Ο Αχιλλέας Πληθάρας είναι περιβαλλοντολόγος avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου