Παράλληλα με τα βραβεία Νόμπελ, απονέμονται κάθε χρόνο, στις αρχές του Οκτώβρη, και τα ξεκαρδιστικά βραβεία Ignobel που διακωμωδούν και ρεζιλεύουν επιστημονικές μελέτες και εφευρέσεις.
Μερικές φορές γελάω πολύ στο Διαδίκτυο και δεν είναι λίγες οι φορές που κάποια αστεία περιέχουν μεγάλες αλήθειες. Παρακολουθώ με ιδιαίτερo ενδιαφέρον τα βραβεία Ignobel που, από το 1991 και μετά, δίνουν Νόμπελ βλακείας (το Ignobel βγαίνει από τις λέξεις ignoble που σημαίνει χαμερπής, ποταπός και Νόμπελ). Βγάζουν πολύ γέλιο, αφού γελοιοποιούν κάποιες βαρύγδουπες και σοφολογιότατες μελέτες που αποδεικνύονται εντελώς άχρηστες, και κάποιες πολύ αστείες και εξίσου άχρηστες, εφευρέσεις. Έχει τιμηθεί, για παράδειγμα με Ignobel μια μελέτη σοβαρών κατά τα άλλα επιστημόνων που αποδεικνύει ότι οι μαύρες τρύπες του διαστήματος τηρούν όλες τις προδιαγραφές για να αποτελούν την έδρα, τα επίσημα γραφεία, της κόλασης. Ενώ Ignobel απέσπασε και η σοβαρή μελέτη ζωολόγων που ανακάλυψε ότι οι στρουθοκάμηλοι ερεθίζονται σεξουαλικά όταν τις πλησιάζουν άνθρωποι.
Τα βραβεία αυτά απονέμονται συνήθως από αληθινούς νομπελίστες. Στην αρχή, η τελετή απόδοσης Ignobel γινόταν.....στην αίθουσα διαλέξεων του ΜΙΤ, έκτοτε έχουν μετακομίσει στο Χάρβαρντ, ενώ οι οργανωτές έχουν βρει, εδώ και χρόνια, ένα σωρό σπόνσορες και η τελετή κατάφερε να γίνει θεσμός. Το 1995, ο επιστημονικός σύμβουλος της Μ. Βρετανίας διαμαρτυρήθηκε και ζήτησε από την αρμόδια επιτροπή των Ignobel να μη συμπεριλαμβάνει βρετανούς επιστήμονες στις βραβεύσεις με την αιτιολογία ότι γελοιοποιούνται επιστημονικές έρευνες που μπορεί να φανούν χρήσιμες, οι ίδιοι όμως οι βρετανοί επιστήμονες αντέδρασαν και ζήτησαν να περιλαμβάνονται στις βραβεύσεις.
Μερικές φορές γίνονται πάντως λάθη. Το 2006 είχε κερδίσει το Ignobel βιολογίας μια μελέτη που έδειχνε ότι το κουνούπι που μεταφέρει την ελονοσία (Anopheles gampiae) ελκύεται εξίσου από μια μάρκα τυριού, αλλά και από τη μυρωδιά των ανθρώπινων ποδιών. Αποτέλεσμα αυτής της μελέτης, που κρίθηκε γελοία, είναι ότι δημιουργήθηκαν χρήσιμες παγίδες κατά των μολυσμένων κουνουπιών στην Αφρική. Μερικές έρευνες μοιάζουν τετριμμένες ή βλακώδεις, αποδεικνύονται όμως στη συνέχεια χρήσιμες, ποτέ δεν μπορεί να πει κανείς με σιγουριά.
Μιλώντας πάντως για τη μυρωδιά των ποδιών, αξίζει να αναφέρουμε ένα Ignobel του 1992 όπου οι Ιάπωνες επιστήμονες Νακαζίμα, Νακάτα, Φουκούντα και Γιάγκι πήραν το Ignobel ιατρικής για την περισπούδαστη μελέτη τους πάνω στην κακοσμία των ποδιών, ειδικά για το συμπέρασμά τους ότι μυρίζουν τα πόδια των ανθρώπων που πιστεύουν ότι μυρίζουν τα πόδια τους, ενώ των άλλων δεν μυρίζουν! Με άλλα λόγια, αν πιστέψουμε ότι δεν μυρίζουν τα πόδια μας, αυτά δεν θα μυρίσουν, όσο κι αν ιδρώσουμε.
Μερικές μελέτες μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμες, όπως είδαμε, άλλες όμως προκαλούν απορία, πώς είναι δυνατόν σοβαροί επιστήμονες να ασχολούνται –συχνά για πολύ μεγάλη χρονική περίοδο- με τέτοια θέματα. Το 1998, κέρδισαν επάξια το Ignobel Στατιστικής οι Τζέραλντ Μπέιν και Κέρι Σιμινόσκι, του πανεπιστημίου της Αλμπέρτα, για την περισπούδαστη μελέτη τους “Η σχέση ανάμεσα σε ανθρώπινο ύψος, μήκος πέους και μέγεθος της πατούσας”…
Το 2001, το Ignobel Φυσικής έλαβε επάξια ο Ντέιβιντ Σμιντ, του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης γιατί απόδειξε ότι οι κουρτίνες του μπάνιου έχουν την τάση να παρουσιάζουν κλίση προς τα μέσα όταν κάποιος κάνει μπάνιο…
Το 2004, το Ignobel Ψυχολογίας κατέκτησαν οι Ντάνιελ Σίμονς του πανεπιστημίου του Ιλινόις και ο Κρίστοφερ Τσέιμπρις, του Χάρβαρντ, επειδή ύστερα από πολλά πειράματα κατάφεραν ν’ αποδείξουν ότι όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν πολύ προσεκτικά κάτι, πολύ εύκολα παραλείπουν να δουν κάτι άλλο, ακόμα και μια γυναίκα που έχει ντυθεί γορίλας και περνάει από μπροστά τους!
Το 2006, το το Ignobel Μαθηματικών δόθηκε στους Νικ Σβένσον και Πιρς Μπαρνς, μιας ερευνητικής μονάδας της Αυστραλίας, για την επίπονη εργασία τους όπου κατάφεραν να υπολογίσουν πόσες φωτογραφίες μιας ομάδας ανθρώπων πρέπει να παρθούν ώστε να μην έχει κανείς στη φωτογραφία κλειστά τα μάτια του.
Στα φετεινά Ignobel θριάμβευσαν οι Σάιμον Ρίτβελντ και Ιλσα φον Μπίστ του πανεπιστημίου του Άμστερνταμ οι οποίοι κέρδισαν το Ignobel Ιατρικής επειδή κατάφεραν να αποδείξουν ότι οι ασθματικοί έχουν πολύ περισσότερα προβλήματα στο ρόλερ κόστερ όταν το δοκιμάζουν για πρώτη φορά, παρά στη συνέχεια…
Το δεύτερο βραβείο, το Ignobel Φυσικής, κέρδισε η Λιάν Πάρκιν και η ομάδα ερευνητών της, του πανεπιστημίου της Νέας Ζηλανδίας, για την ανακάλυψη ότι κάποιος έχει λιγότερες πιθανότητες να γλιστρήσει στον πάγο αν φοράει κάλτσες …πάνω από τα παπούτσια του!
Μερικές φορές πάντως τα βραβεία δεν έχουν σχέση με εφευρέσεις και είναι καθαρά ειρωνικά. Το 1996 είχε τιμηθεί ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ με το Ignobel Ειρήνης επειδή γιόρτασε τα 50 χρόνια από την έκρηξη στη Χιροσίμα με δοκιμές ατομικής βόμβας στον ειρηνικό ωκεανό. Φέτος, το βραβείο Ignobel Οικονομίας πήγε στην τράπεζα Lehman Brothers (και σε κάποιες άλλες) για τη μεγάλη συνεισφορά της στον αγώνα υπέρ της αποταμίευσης των χρημάτων των πολιτών και κατά της οικονομικής κρίσης.
Έχουμε μελετήσει αρκετές φορές από εδώ σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις που εμένα προσωπικά με έχουν κάνει ιδιαίτερα δύσπιστο για τη σκοπιμότητά τους. Πιστοποιημένα, τα μεγαλύτερα ερευνητικά κονδύλια πηγαίνουν, τουλάχιστον στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ, αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου, στην παραγωγή όπλων. Ένα μεγάλο ποσό πηγαίνει για την κατασκευή φαρμάκων, όπως ήταν το περσινό, και καθ’ όλα άχρηστο, εμβόλιο της γρίπης ενώ οι πολυεθνικές εταιρείες χρηματοδοτούν έρευνες (και συνήθως διαθέτουν πολύ μεγαλύτερα από τα κρατικά, κονδύλια) για την καλυτέρευση των προϊόντων τους και την κατάκτηση της διεθνούς αγοράς. Ο επιστημονικός νους της εποχής μας είναι απόλυτα εξειδικευμένος, με το μάτι κολλημένο στο μικροσκόπιο, το τηλεσκόπιο, ή τον μεγεθυντικό φακό, ερευνά το μέρος, τη λεπτομέρεια, την οποία διαιρεί σε όλο και μικρότερα τμήματα για να δει καθαρότερα. Βλέπει όντως καθαρότερα, αλλά όλο και μικρότερα μέρη, ενώ δεν μπορεί –ούτε θέλει- να πει κάτι για την ολότητα. Πιστεύω ότι τα βραβεία Ignobel είναι μια υγιής και χαριτωμένη αντίδραση της εποχής μας ενάντια στο θέαμα της επιστήμης και προσωπικά γελάω πολύ με κάποιες κωμικοτραγικές έρευνες ή εφευρέσεις.
ΠΗΓΗ:http://dialogoi.enet.gr/Διαβαστε περισσότερα:http://improbable.com/ig/2010/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου