Aπό τον Οκτώβριο του 1941 έχει ήδη αρχίσει ν' απλώνεται η πείνα, που θ’ αφανίσει εκατοντάδες χιλιάδες τον επερχόμενο τρομακτικό χειμώνα.
Η κυβέρνηση των δωσίλογων παίρνει κατασταλτικά και τρομοκρατικά μέτρα για να εμποδίσει τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου. Απαγορεύει τις εκδηλώσεις, με ποινή επιτόπου εκτέλεσης! Από την παραμονή περίπολοι, με προεξάρχοντες τους καραμπινιέρους, βρίσκονται στα κεντρικά σημεία τις πρωτεύουσας.
Ιδιαίτερα μέτρα εξαγγέλλονται για τους φοιτητές και μαθητές. Η προσέλευσή τους στους χώρους διδασκαλίας είναι υποχρεωτική εκείνη την Τρίτη. Πρόκειται για απαγόρευση που, τελικά, θα διευκολύνει τον εορτασμό, αφού σε πολλές περιπτώσεις οι αίθουσες μετατρέπονται σε χώρους εθνικών συγκεντρώσεων.
Αργότερα πολλοί θα θυμούνται ότι τότε πήραν «το βάπτισμα του αγώνα». Γράψανε στους πίνακες τα πρώτα τους συνθήματα: «28 Οχτώβρη '40 ΑΛΒΑΝΙΑ - 28 Οχτώβρη 1941 ΑΠΟΧΗ»...
Οι συγκεντρώσεις.
Τη νύχτα 27 προς 28 Οκτωβρίου, ψηλά στον Υμηττό άναψαν φωτιές και μέσα στο σκοτάδι έλαμψε η ιστορική ημερομηνία «28 Οκτώβρη 1940» με την υπογραφή....του ΕΑΜ. Ο Θ. Χατζής, κατοπινά γραμματέας του Μετώπου, γράφει ότι το ΕΑΜ είχε καλέσει τους Αθηναίους την ημέρα της επετείου το πρωί να μείνουν στα σπίτια τους και το μεσημέρι να ξεχυθούν στους δρόμους και στους τόπους των συγκεντρώσεων που είχαν καθοριστεί, με φανερά τα εθνικά χρώματα στην περιβολή τους.
Την πιο πλήρη καταγραφή για τις εκδηλώσεις έχει αφήσει το ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ Γ. Τρικαλινός, φοιτητής τότε και στέλεχος της ΟΚΝΕ (Οργάνωση Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), η οποία και πρωτοστατεί στην προετοιμασία του εορτασμού (χειρόγραφες προκηρύξεις, συνθήματα στους τοίχους, ομιλίες, αλλά και τα χωνιά-τηλεβόες που πρωτακούγονται τότε):
«Τόποι προσυγκέντρωσης είχαν καθοριστεί διάφοροι χώροι γύρω από την πλατεία Συντάγματος, όπου θα γινόταν η κεντρική εκδήλωση. Κι αυτή είχε οριστεί στις 11... Από πολύ νωρίς άρχισαν να καταφθάνουν οι πρώτες ομάδες φοιτητών μαζί με εργάτες, μαθητές και άλλους εργαζόμενους. Με νοήματα γίνονταν οι συνεννοήσεις και έπειτα σκορπούσαν από εδώ και από κει για μη γίνονται αντιληπτοί από τα ελληνόφωνα όργανα των κατακτητών και τα ιταλικά περίπολα. Την καθορισμένη στιγμή ένα σφύριγμα και μια φωνή "πατριώτες" έκανε όλες τις σκόρπιες παρέες να συγκεντρωθούν γύρω από έναν ομιλητή, που σηκωμένος στα χέρια έλεγε δυο λόγια για τις 28 του Οκτώβρη και καλούσε να πάνε ομαδικά στον Αγνωστο Στρατιώτη...
Στις 11 ακριβώς έβλεπες να καταφθάνουν οι φάλαγγες από διάφορους τόπους προσυγκέντρωσης με τις ελληνικές σημαίες μπροστά... Χιλιάδες και χιλιάδες είχαν πλημμυρίσει την πλατεία Συντάγματος... Ο ενθουσιασμός και η αγωνιστικότητα ήταν κάτι αφάνταστο...».
Κατατέθηκαν στεφάνια, ακούστηκαν συνθήματα για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της Ελλάδας, έγιναν ομιλίες και τότε ακούστηκε πρώτη φορά το σύνθημα «Θάνατος στον φασισμό - Λευτεριά στον λαό».
Αρκετές μαρτυρίες συγκλίνουν στο ότι οι συγκεντρωμένοι έφταναν τις 5.000. Οι δυνάμεις κατοχής, που βρέθηκαν εκεί, δεν τόλμησαν να επέμβουν, περιμένοντας ενισχύσεις. Οταν έφτασαν στην πλατεία οι έφιπποι Ιταλοί, οι διαδηλωτές τους υποδέχονταν με το σύνθημα «ΑΕΡΑ», παραπέμποντας στα ελληνικά κατορθώματα του προηγούμενου χρόνου.
Στις οδομαχίες, που ακολούθησαν, πολλοί τραυματίστηκαν και ποδοπατήθηκαν, πριν οι συγκεντρωμένοι διαλυθούν στους γύρω δρόμους. Ετσι, ο αθηναϊκός λαός κέρδισε μια μεγάλη μάχη και άρχισε να γράφει το έπος της Εθνικής Αντίστασης.
Η επόμενη δεύτερη επέτειος του 1942 θα βρει τους δρόμους πλημμυρισμένους «από λαό τρελό», όπως θα τον ονομάσει υμνώντας τον ο Δ. Ψαθάς, ενώ τα όπλα της αντίστασης θα βροντούν...
Εντυπωσιακή ανταπόκριση
Τις παραμονές της 28ης Οκτωβρίου 1941 σημειώνονται κι άλλες κινήσεις από άτομα ή ομάδες, πέραν του ΕΑΜ. Πολίτες της Αθήνας, με προκήρυξη που ταχυδρόμησαν σε Ελληνίδες, τις καλούσαν να καταθέσουν λουλούδια στον Αγνωστο Στρατιώτη. Η ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή. Ανάπηροι του πολέμου καταθέτουν στεφάνια στις 28 και 29 Οκτωβρίου στο Μνημείο. Εκεί βρίσκεται το επίκεντρο του αγνωστικού εορτασμού.
Ανεξαρτησία από τους... ισχυρούς
Στην επέτειο, από το Κάιρο η αυτοεξόριστη ελληνική κυβέρνηση απευθύνεται με μήνυμα στον λαό. Παραδόξως δεν τον καλεί να την τιμήσει με κάποιες εκδηλώσεις, αλλά να ελπίζει ότι? μελλοντικά η ανεξαρτησία θα έλθει από τους ισχυρούς της γης! Προκηρύξεις απευθύνουν επίσης το «Εθνικό Κομιτάτο Νέων» (μέλη της μεταξικής ΕΟΝ) και η «Στρατιά Σκλαβωμένων Νικητών» (κατοπινά Πανελλήνια Ενώσις Αγωνιζομένων Νέων).
ΝΕΟ ΕΜΒΛΗΜΑ
Το τσαρούχι γίνεται σήμα νίκης κατά του φασισμού
Εβδομήντα χρόνια από την εποποιία του 1940 ο εορτασμός της πρώτης επετείου της 28ης Οκτωβρίου αποκτά ιδιαίτερη αξία. Αποτελεί κι αυτός αναπόσπαστα μέρος της ιστορίας μας, καθώς τότε ακριβώς αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά η μαζική εθνική αντίσταση. Επιπλέον, ο ηρωικός εορτασμός του 1941 ήταν η πρώτη μεγάλη συλλογική αντιφασιστική εκδήλωση διαμαρτυρίας στην κατεχόμενη Ελλάδα. Αλλά, ίσως, και σ' όλη την ηπειρωτική Ευρώπη, που σκέπαζαν τα ναζιστικά σύμβολα.
Δεν είναι καθόλου συμπτωματικό ότι στην επέτειο εκείνη εμφανίζεται δυναμικά το νεογέννητο ΕΑΜ (είχε ιδρυθεί στις 27 Σεπτεμβρίου 1941), που θ' αναδειχτεί γρήγορα σε ψυχή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Στην ιδρυτική προκήρυξή του (10 Οκτωβρίου), με την οποία καλούσε τον λαό, τα κόμματα, τις οργανώσεις στην πάλη για επιβίωση, λευτεριά και κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας, ο αγωνιστικός εορτασμός της επετείου κατέχει εξέχουσα θέση:
«Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα, ας ανεβάσουμε τις μορφές της πάλης μας. Στις 28 Οκτωβρίου με κάθε είδους εκδήλωση, αγωνιστείτε για το εθνικό ξεκίνημα. Το ΕΑΜ ορίζει σύγχρονα για έμβλημά του το ηρωικό ΤΣΑΡΟΥΧΙ. Το ΤΣΑΡΟΥΧΙ είναι το ελληνικό «V» (σήμα της νίκης).
Tο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο καλεί όλους τους Ελληνες και Ελληνίδες στις 28 Οκτωβρίου στο σπίτι τους, στον τόπο της δουλειάς τους, στο καφενείο, στο τραμ, στον κινηματογράφο, στο θέατρο να χαιρετισθούν με τις λέξεις ΤΣΑΡΟΥΧΙ - ΕΑΜ. Απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα μας δύο λέξεις πρέπει ν' αντηχήσουν?».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου