Η Μάχη της Κρήτης (20 Μαϊου 1941) - Το χρονικό

Λίγες ημέρες μετά την παράδοση της ηπειρωτικής Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα, ο Χίτλερ αποφάσισε και για την κατάληψη της Κρήτης.

Το σχέδιο για την κατάληψη της Κρήτης εκπονήθηκε από το διοικητή της 7ης Γερμανικής μεραρχίας αλεξιπτωτιστών στρατηγό Kurt Studend και παρουσιάστηκε στο Χίτλερ από το αρχηγό της Γερμανικής αεροπορίας Goring.

Σύμφωνα με το σχέδιο Στούντετ και την απόφαση του Χίτλερ, στις 25 Απριλίου 1941 εκδόθηκε η υπ' αριθμόν 28 διαταγή γενικών κατευθύνσεων με τη κωδική ονομασία «Unternehmen Merkury» («Επιχείρηση Ερμής»), που αφορούσε στην κατάληψη της Κρήτης.

Σκοπός του σχεδίου της επιχείρησης αυτής ήταν το να εξασφαλιστούν τα νοτιοανατολικά νώτα των Γερμανών, ενόψει της μεγάλης Επιχείρησης «Μπαρμπαρόσα» και γενικότερα η χρησιμοποίηση της νήσου σαν βάση για οποιεσδήποτε επιχειρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στη βόρεια Αφρική.

Για το σκοπό αυτό είχαν διατεθεί από τους Γερμανούς η 7η Μεραρχία αλεξιπτωτιστών, η 5η Ορεινή μεραρχία και ένα σύνταγμα της 5ης Θωρακισμένης μεραρχίας. Επίσης περίπου 1.370 γερμανικά αεροπλάνα, τα οποία έριξαν περίπου 60.000 Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στην Κρήτη με παντός είδους οπλισμό.

Οι συμμαχικές δυνάμεις που έλαβαν μέρος στη Μάχη της Κρήτης αποτελούνταν από…περίπου 30.000 στρατιώτες και 1500 αξιωματικούς (Άγγλους, Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς). Επίσης 11.500 Έλληνες νεοσύλλεκτοι (στο νησί διατίθεντο οκτώ τάγματα νεοσύλλεκτων που μεταφέρθηκαν από την Τρίπολη και το Ναύπλιο αγύμναστοι και χωρίς οπλισμό), μια αξιόμαχη δύναμη της Σχολής χωροφυλακής και σύσσωμος ο ηρωικός Κρητικός λαός.

Επικεφαλής της Δύναμης Κρήτης (Creforce) ήταν ο στρατηγός Μπέρναρντ Φρέιμπεργκ, Νεοζηλανδός, ήρωας του Α΄ παγκόσμιου Πολέμου, ο οποίος είχε μεταβεί στην Κρήτη στις 29 Απριλίου του 1941.

Αντικειμενικός στόχος των Γερμανών είναι η κατάληψη των αεροδρομίων και των λιμανιών της Κρήτης. Ο κυριότερος στόχος το αεροδρόμιο του Μάλεμε στα Χανιά, το αεροδρόμιο του Ρεθύμνου αλλά και του Ηρακλείου. Η επιχείρηση κατάληψης των αεροδρομίων θα πραγματοποιούνταν με αλεξιπτωτιστές και στη συνέχεια τα αεροδρόμια θα χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά πολεμικού υλικού και στρατευμάτων για ενίσχυση.

Οι Άγγλοι γνώριζαν πλήρως το σχέδιο της γερμανικής επιχειρήσεως από τις 6 του Μάη. Γνώριζαν, όχι μόνο την ημερομηνία αλλά και την ώρα που θα γίνει η επιχείρηση από αέρα, ακόμα και τα μέρη που θα πραγματοποιηθεί.

Ο διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στρατηγός Φράιμπεργ είχε στη διάθεση του το σύστημα ULTRA, με το οποίο γινόταν αποκρυπτογράφηση ασύρματων τηλεπικοινωνιακών σημάτων, που αφορούσαν την επιχείρηση «Ερμής».

Το χρονικό της μάχης της Κρήτης

20 Μαΐου 1941: Στις 6.30 το πρωί αρχίζει η Γερμανική επίθεση. Το αεροδρόμιο του Μάλεμε δέχεται μια ανελέητη επίθεση από το επίλεκτο σώμα των γερμανικών αλεξιπτωτιστών.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας γίνεται επίθεση στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. 

Η επίθεση συνάντησε τη σθεναρή αντίσταση των αμυνομένων που περίμεναν τον εχθρό στα σημεία επιθέσεων αφού οι Άγγλοι γνώριζαν το σχέδιο της Γερμανικής επιθέσεως.

Η Αντίσταση του λαού ήταν καθολική και άμεση. 

Οι Έλληνες στρατιώτες και οι συμμαχικές δυνάμεις και όσοι από τους κατοίκους είχαν στην κατοχή τους οπλισμό αποδεκάτισαν τα πρώτα κύματα των επιτιθεμένων.

21 Μαΐου 1941: Κανένα από τα αεροδρόμια δεν είχε περιέλθει στα χέρια των Γερμανών. Οι αλεξιπτωτιστές, που θεωρούνταν το φοβερό και αήττητο όπλο των Γερμανών, είχαν αποδεκατιστεί και βρίσκονταν σε φοβερά δύσκολη θέση.

Πολλά επίσης από τα αεροπλάνα ή καταρρίπτονται ή συντρίβονται χτυπημένα στο έδαφος.

Στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο αποτυγχάνουν καθ’ ολοκλήρου.

Οι προσπάθειες των Γερμανών να αποβιβάσουν στρατεύματα από τη θάλασσα δεν είχαν αποτέλεσμα. Ο Αγγλικός στόλος που έπλεε γύρω από το νησί, εξουδετερώνει τη γερμανική νηοπομπή που κατευθύνεται προς την Κρήτη. Βυθίζονται 15 επιταγμένα σκάφη με άγνωστο αριθμό θυμάτων.

Απόγευμα της 21ης Μαΐου : Οι αλεξιπτωτιστές του 1ου Συντάγματος καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο του Μάλεμε, στο οποίο προσγειώνονται οπλιταγωγά με ένα Σύνταγμα της 5ης ορεινής μεραρχίας.

22 Μαΐου 1941: Η Γερμανική αεροπορία εξαπολύει κατά του Αγγλικού ναυτικού σφοδρή επίθεση και βυθίζει πολλά πλοία.

Γίνεται προσπάθεια ανακάλυψης του αεροδρομίου του Μάλεμε από ελληνικές και συμμαχικές δυνάμεις χωρίς αποτέλεσμα. Η 5η ορεινή μεραρχία αντεπιτίθεται και διεξάγονται μερικές από τις πιο αιματηρές μάχες όλης της επιχείρησης. 

Οι Έλληνες και οι σύμμαχοι πολεμούν υποχωρώντας , όμως υποκύπτουν στην τέλεια οργάνωση και τον εξοπλισμό του εχθρού, πράγματα που οι υπερασπιστές της Κρήτης δεν διέθεταν.

23 Μαΐου 1941: Ο Τσόρτσιλ στέλνει μήνυμα στο στρατηγείο και τονίζει «Η μάχη της Κρήτης πρέπει να κερδιθεί».

24 Μαΐου 1941: Οι βομβαρδισμοί των πόλεων της Κρήτης συνεχίζονται. Στα Χανιά οι Γερμανοί παίρνουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οι αμυνόμενοι στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν τη μάχη «μέχρι εσχάτων».

25 Μαΐου 1941: Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Κάντανο.

26 Μαΐου 1941: Καταλαμβάνεται ο Γαλατάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται για να προστατέψουν τα Χανιά. Ο στρατηγός Φρόϊμπεργκ με δήλωσή του επισημαίνει τη δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι συμμαχικές δυνάμεις.

27 Μαΐου 1941: Ο αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής Ουέιβελ στέλνει μήνυμα να αποχωρήσουν οι συμμαχικές δυνάμεις από την Κρήτη. Για τη μεταφορά και διάσωσή τους στέλνονται πλοία του βρετανικού στόλου. 

Αυτή τη μέρα καταλαμβάνονται τα Χανιά και το λιμάνι της Σούδας.

28 Μαΐου 1941: Αρχίζει η αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων προς τα Σφακιά. Οι Βρετανοί, χωρίς να ενημερώσουν τις Ελληνικές δυνάμεις, τη νύχτα εκκενώνουν την πόλη του Ηρακλείου και επιβιβάζονται στα πλοία που για το σκοπό αυτό καταφθάνουν στο λιμάνι. 

Εν τω μεταξύ Ιταλικά στρατεύματα που προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, αποβιβάζονται στην Σητεία και καταλαμβάνουν το νομό Λασιθίου. 

29 - 30 Μαΐου 1941: Ως τις 30 Μαΐου πέφτουν το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο κάτω από την πίεση των Γερμανικών δυνάμεων, που προχωρώντας προς ανατολάς ενώνονται με τους αλεξιπτωτιστές.

30 Μαΐου 1941 : Ο στρατηγός Φράϊμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη.

1η Ιουνίου 1941: Ολοκληρώνεται η αποχώρηση των Βρετανικών δυνάμεων, που είχαν συγκεντρωθεί στα νότια παράλια της Κρήτης. Με πλοία του συμμαχικού στόλου μεταφέρονται αρχικά στην Αίγυπτο, μετά στην Νότια Αφρική για να καταλήξουν στο Λονδίνο.

Οι δυνάμεις που δεν κατορθώνουν να επιβιβαστούν και που ο αριθμός τους ανέρχεται σε 5.500 άτομα περίπου παραδίδονται, συλλαμβάνονται ή καταφεύγουν στα βουνά.

Η γερμανική σβάστικα κυματίζει στο Νησί, η κατοχή απλώνεται σ' αυτό και ταυτοχρόνως αρχίζει και η υψηλόφρονη αντίσταση του Κρητικού λαού. « Στις 3 Ιουνίου 1941 το χωριό Κάνδανος ισοπεδώθηκε, για να μη ξαναχτιστεί πια ποτέ. Αυτή ήταν μία πράξη αντεκδίκησης για τις δολοφονίες Γερμανών αλεξιπτωτιστών, ορεινών δυνάμεων και του σώματος μηχανικού, από τους άνδρες, τις γυναίκες και τους ιερείς που τόλμησαν να αντισταθούν στην πορεία του μεγάλου Ράιχ».

Η Μάχη της Κρήτης είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην ιστορία του 2ου Παγκόσμιου πολέμου. Αποτελεί σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας στην Ιστορία των λαών

Η Μάχη της Κρήτης αντέστρεψε τη χρονολογική σειρά των σχεδίων του Γερμανικού επιτελείου. Επέφερε ριζική μεταβολή στις εκστρατείες και ιδίως στην πορεία όλου του πολέμου.

Η Μάχη της Κρήτης καθυστέρησε την επίθεση κατά της Ρωσίας, που είχε προγραμματιστεί για τις 18 Μαΐου του 1941 και έδωσε τη δυνατότητα στους Ρώσους να κερδίσουν χρόνο για να αμυνθούν κατά την Επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα», η οποία αντί να ξεκινήσει τον Μάϊο άρχισε στις 22 Ιουνίου 1941.