Τα γεγονότα στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη, αποτελούν ένα ακόμη μέρος του διωγμού των Ελλήνων εκ μέρους των Τούρκων και ήταν η αιτία του ξεριζωμού και της συρρίκνωσης του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης.
Tο 1927, τρία χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης η ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινουπόλεως ήταν 100.000 περίπου άτομα, συν άλλες 26.000 Έλληνες πολίτες, ενώ κατά το 1924, μερικούς μήνες μετά την υπογραφή της συνθήκης, ο ελληνικός πληθυσμός της ευρύτερης Κωνσταντινουπόλεως, υπολογιζόταν σε 298.000 άτομα. Όσοι Έλληνες παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη υποτίθεται ότι προστατεύονταν από διάφορες πρόνοιες της συνθήκης.
Αφορμή για τo «πογκρόμ» του Σεπτέμβρη του 1955 στάθηκε ο επαναστατικός αγώνας των Κυπρίων τον Απρίλιο του ιδίου έτους εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας αφού η τελευταία δεν αναγνώριζε το δικαίωμα του κυπριακού ελληνισμού για αυτοδιάθεση.
Η Ελλάδα προσφεύγει στον ΟΗΕ για το Κυπριακό, ενώ η Βρετανία συγκαλεί στο Λονδίνο Τριμερή Διάσκεψη εμπλέκοντας στο Κυπριακό και την Τουρκία, η οποία είχε παραιτηθεί υπέρ της Αγγλίας από κάθε δικαίωμα της στην Κύπρο από το 1878, όταν είχε πουλήσει το νησί στους Βρετανούς.
Έτσι η Βρετανία κατορθώνει να καταστήσει το Κυπριακό ελληνοτουρκικό πρόβλημα, ενώ η ίδια αναλαμβάνει ρόλο μεσολαβητή ακυρώνοντας τον κυπριακό αγώνα για Ένωση με την Ελλάδα.
Αιτία για να ξεκινήσουν οι αθλιότητες του τουρκικού όχλου σε βάρος των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης ήταν η είδηση ότι ανατινάχθηκε το σπίτι του Κεμάλ στην Θεσσαλονίκη από Έλληνες.
Η βόμβα, όπως εξακριβώθηκε από τις έρευνες που διεξήγαγαν οι ελληνικές αρχές και όπως απεδείχθη αργότερα στην δίκη των πρωταιτίων των γεγονότων το 1961 στην νήσο Yassιada (Πλάτη), είχε τοποθετηθεί από τον Τούρκο φοιτητή στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Οκτάι Εγκίν, ο οποίος ήταν γιος μουσουλμάνου βουλευτή στην Ελληνική Βουλή, σε συνεργασία με τον κλητήρα του τουρκικού προξενείου της Θεσσαλονίκης. Τον εκρηκτικό μηχανισμό τον είχε προμηθευτεί από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίας και εξερράγη στην αυλή του κτηρίου χωρίς να προκαλέσει ζημιές.
Πριν ακόμα μεταδοθεί η είδηση από τον τουρκικό τύπο, συγκεντρώθηκαν μπροστά στο μνημείο του Κεμάλ στο Ταξίμ της Κωνσταντινούπόλης πλήθος φανατισμένων και οργανωμένων τούρκων, ενώ φορτηγά αυτοκίνητα μετέφεραν συνέχεια ομάδες κρούσης από επαρχίες της Τουρκίας. (Είναι χαρακτηριστικό ότι το BBC του Λονδίνου μετέδωσε την είδηση της έκρηξης μισή ώρα προτού γίνει αυτή!)
Το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου, ένα μαινόμενο πλήθος από 50.000 Τούρκους εξοπλισμένους με τσεκούρια, ρόπαλα, αξίνες, λοστούς, σφυριά και μπιτόνια βενζίνης στράφηκε κατά των Ελλήνων της Πόλης και των περιουσιών τους. Οι επιδρομείς, υπό την καθοδήγηση της παρακρατικής οργάνωσης«η Κύπρος είναι τουρκική» και με συνθήματα «θάνατος στους γκιαούρηδες», «σφάξτε τους Έλληνες προδότες» επιδόθηκαν σε κάθε είδους βαρβαρότητα. Βιασμοί, πυρπολήσεις εκκλησιών, οικιών, καταστημάτων, καταστροφή τάφων και κοιμητηρίων, λεηλασίες και κάθε είδους καταστροφή σε ελληνικά ιδρύματα είναι μόνο μερικές από τις βιαιοπραγίες που κράτησαν μέχρι τις πρωινές ώρες της 7ης Σεπτεμβρίου, υπό τα βλέμματα της αστυνομίας και του στρατού.
Ο απολογισμός των βάρβαρων επεισοδίων ήταν, ο θάνατος 20 Ελλήνων και ο τραυματισμός άλλων 300 περίπου, η καταστροφή 4348 εμπορικών καταστημάτων, 27 φαρμακείων, 26 σχολείων, 110 ξενοδοχείων, 73 εκκλησιών, 21 εργοστασίων, 3 εφημερίδων και περίπου 2600 οικιών. Όλα τα παραπάνω ήταν ελληνικές ιδιοκτησίες. Μετά τα επεισόδια, η συρρίκνωση του Ελληνισμού στην Τουρκία είναι ραγδαία: από τις 100.000 περίπου Ελλήνων πριν τα επεισόδια δεν θα απομείνουν παρά μόνο λίγες χιλιάδες που δεν θα θυμίζουν σε τίποτα την ευημερούσα ελληνική μειονότητα της Πόλης.
Η αντίδραση της Ελληνικής Κυβέρνησης στα γεγονότα της 6ης – 7ης Σεπτεμβρίου 1955 υπήρξε από χλιαρή έως ανύπαρκτη. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ο τότε πρωθυπουργός Στρατηγός Αλέξανδρος Παπάγος νοσούσε βαρύτατα και ουσιαστικώς η κυβέρνηση ήταν ακέφαλη. Από την άλλη, υπήρξαν έντονες συμμαχικές πιέσεις, ιδίως από τον Αμερικάνο Υπουργό Εξωτερικών Τζων Φόστερ Ντάλλες, ο οποίος κάλεσε και τις δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση (!) και να συμφιλιωθούν.
Μετά την ανάδειξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην πρωθυπουργία στις 6 Οκτωβρίου 1955 και την αποχή της Ελλάδος από ασκήσεις του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, η Άγκυρα υποχρεώθηκε να αποδώσει μια στοιχειώδη ηθική ικανοποίηση στην Ελλάδα. Στις 24 Οκτωβρίου τίμησε σε ειδική τελετή στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη την ελληνική σημαία, την οποία ύψωσε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών.
Από τα μέλη της κυβερνήσεως Μεντερές, συμμετοχή στην διοργάνωση του ανθελληνικού πογκρόμ φαίνεται να είχαν, εκτός από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, οι Μαχμούτ Τζελάλ Μπαγιάρ-Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Μεχμέτ Φουάτ Κιοπρουλού-πρώην Υπουργός Εξωτερικών, Φατίν Ρουστού Ζορλού-Υπουργός Εξωτερικών, Ναμίκ Γκεντίκ-Υπουργός Εσωτερικών, Ετχέμ Μεντερές-Υπουργός Αμύνης και Φαχρεττίν Κερίμ Γκιοκάυ, βαλής (κυβερνήτης) της Κωνσταντινουπόλεως.
Στις 27 Μαΐου 1960 ομάδα αξιωματικών υπό τον στρατηγό Τζεμάλ Γκιουρσέλ κατέλαβε την εξουσία και οδήγησε σε δίκη 592 μέλη και συνεργάτες του Δημοκρατικού Κόμματος. Πολλοί απ’ αυτούς δικάστηκαν σε περισσότερες της μιας δίκες. Μια από τις σημαντικότερες δίκες ήταν αυτή για το Πογκρόμ της 6ης – 7ης Σεπτεμβρίου 1955.
Ένοχοι ευρέθησαν μόνον οι Μεντερές και Ζορλού, γι’ αυτό και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 6 ετών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για άλλη, πολύ πιο ασήμαντη υπόθεση, αυτή της καταχρήσεως κεφαλαίων, ο Μεντερές καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 ετών και 2 μηνών.
Αν και οι Μεντερές και Ζορλού καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών και απαγχονίστηκαν στην νήσο Ιμραλί, τον Σεπτέμβριο του 1961, εκείνο που εβάρυνε στην θανατική καταδίκη τους ήταν οι κατηγορίες για παραβίαση του Τουρκικού Συντάγματος!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου